Nerwica hipochondryczna

W nerwicy hipochondrycznej na pierwszy plan wysuwa się głębokie przekonanie o złym stanie zdrowia i skupieniu na swoim ciele całego swojego działania i myslenia. W dolegliwościach hipochondrycznych przeważnie dominuje uczucie bólu, zlokalizowanego w różnych częściach ciała, nie spowodowanego jednak żadną chorobą somatyczną.Często bywa tak, że hipochondria ma charakter ucieczki w chorobę, spowodowanej niepowodzeniami lub brakiem satysfakcji życiowej.

Terapię hipochondrii utrudniają dwie podstawowe przyczyny. Po pierwsze, pacjent jest głęboko przekonany o tym, że jego dolegliwości wynikają z choroby ciała i dlatego nie akceptuje sugestii lekarza o konieczności leczenia przez psychologa lub psychiatrę. Po drugie, zachowania hipochondryczne - choć nie akceptowane społecznie - pomagają pacjentowi zachować pewien rodzaj równowagi psychicznej. Próby usunięcia przyczyn jego dolegliwości są odbierane jako usiłowanie zaburzenia tej równowagi, co z kolei powoduje niechęć do terapii.

Czasami jednak, po zdobyciu zaufania hipochondryka, udaje się przekonać go do leczenia. Pewne korzystne efekty zanotowano dzięki stosowaniu leków antydepresyjnych (np. Prozacu). Częściej jednak pacjentów hipochondrycznych poddaje się psychoterapii behawioralno-poznawczej. Ogólnie rzecz biorąc, teoria behawioralna zakłada, że zachowania nerwicowe są wyuczoną reakcją i w związku z tym powinny być leczone metodami opartymi na mechanizmach uczenia się.

W przypadku hipochondrii działania terapeutyczne mają więc na celu wytworzenie u pacjenta nowego podejścia do choroby i reagowania na nią, by - tak jak w chorobie przewlekłej - nauczył się żyć z hipochondrią i zrozumiał, że odczuwane przez niego przykre dolegliwości nie uniemożliwiają mu normalnego funkcjonowania.

Nerwica hipochondryczna to choroba niezwykle trudna do zdiagnozowania, daje objawy somatyczne, ale tak naprawdę leczenie powinno dotyczyć tego, co dzieje się z psychiką, czyli naszym mózgiem. Ciągły lęk o własne zdrowie, obsesja na punkcie nieuleczalnej choroby, uparte szukanie przyczyn… co to oznacza?

Kim jest hipochondryk?

Hipochondryk to osoba przesadnie skoncentrowana na swoim zdrowiu, jest tak bardzo zainteresowana swoim ciałem, że obsesyjnie przejmuje się nawet naturalnymi reakcjami organizmu. Nie interesują ją zdarzenia zewnętrzne, tylko wnętrze swojego organizmu. W jej głowie tworzy się obraz wyniszczającej choroby, a brak konkretnych informacji na jej temat sprawia, że chce poddać się wszystkim badaniom i intensywnie szuka podłoża ich występowania. Problem jest jeden – dolegliwości nie mają podstaw medycznych.

Czym jest nerwica hipochondryczna?

Po zachowaniu, można wywnioskować, że jedyną chorobą z jaką mamy do czynienia jest nerwica hipochondryczna, czyli nadmierne przekonanie o odczuwaniu bólu, który nie wynika z żadnej choroby somatycznej. Takie zaburzenie rzadko jednak występuje samodzielnie, bardzo często towarzyszy innymi zaburzeniom np. depresji, urazom psychicznym, doświadczeniom z ciężką chorobą lub nawet brakiem satysfakcji życiowej.

Postawienie diagnozy jest bardzo utrudnione - hipochondryk zwyczajnie nie wierzy lekarzowi, upierając się przy swoich dolegliwościach nie uwierzy w to, że wszystko leży u podstaw jego psychiki.

Przyczyny nerwicy hipochondrycznej:

• uraz dziecięcy, spowodowany przedwczesną śmiercią lub poważną chorobą w rodzinie,
• metoda na zdobycie zainteresowania i troski bliskich,
• ochrona przed niepowodzeniami,
• zaburzona psychika, która wysyła sygnały za pomocą bolesnych przypadłości,
• współwystępowanie z innymi zaburzeniami psychicznymi np. depresją,
• zaburzenia obrazu własnego ciała (brak satysfakcji z życia seksualnego, zachwiane poczucie własnej płci),
• nadmierna lękliwość.

Nie udało się jeszcze ustalić konkretnych przyczyn hipochondrii. Chora osoba za wszelką cenę próbuje odwrócić uwagę od świata zewnętrznego i skoncentrować ją na sobie. Skarży się przy tym na liczne dolegliwości, które nie znajdują potwierdzenia w badaniach i przez to może ściągać na siebie wrogość otoczenia.

W czasie trwania choroby nie myśli jednak o potencjalnych korzyściach (np. zwolnienie z licznych obowiązków społecznych), ale nadmiernie martwi się o swój stan zdrowia.

Objawy nerwicy hipochondrycznej:

• przesadna koncentracja na zdrowiu i wnikliwy wgląd we własny organizm,
• dolegliwości bólowe, przy jednoczesnym analizowaniu pozostałych objawów choroby,
• odczuwanie paniki, lęku lub niepokoju na myśl o poważnej chorobie,
• „urojenie” i obsesja na punkcie wyniszczającego schorzenia,
• uznanie naturalnych doznań za anomalie,
• dążenie do prawidłowej diagnozy i wyjaśnienia przyczyn dolegliwości.

Objawy mogą się nasilać w różnych przypadkach: kiedy lekarz bagatelizuje problemy pacjenta, lub przeciwnie – gdy zbyt skrupulatnie bada przyczyny takiego zachowania. Najbardziej intensywne są w momencie, kiedy hipochondrykowi zarzuca się symulację choroby. Mogą mieć charakter przewlekły lub pojawiać się na krótko, wraz z współistniejącymi chorobami psychicznymi.

Leczenie nerwicy hipochondrycznej

Podstawą skutecznego leczenia hipochondrii jest uświadomienie pacjentowi mechaniki choroby i jego osobiste przyznanie się do jej psychicznego charakteru. Najważniejsze jest połączenie metod psychoterapeutycznych i farmakoterapii - nerwica hipochondryczna to choroba, która potrafi zdecydowanie utrudnić życie chorego, dlatego należy odwrócić uwagę od jego dolegliwości.

W psychoterapii behawioralno-poznawczej chodzi przede wszystkim o wytworzenie u pacjenta nowego podejścia do choroby oraz zmianę nieprawidłowego myślenia i zachowania. W zastosowaniu leków upatruje się korzyści związanych z wyciszeniem lęków i depresji. Pozytywnych skutków w leczeniu dostarcza stosowanie przede wszystkim środków antydepresyjnych i niektórych neuroleptyków.

Na co dzień hipochondryk powinien być obdarzony cierpliwością i zrozumieniem, tak ze strony lekarzy, jak i otoczenia. Nie należy podważać jego dolegliwości, tylko dostarczyć jak najwięcej empatii i minimalizować okazje do myślenia o chorobie.