Zaburzenia maniakalno-depresyjne

Zaburzenia maniakalno- depresyjne są to zaburzenia nastroju; naprzemienne występowanie przeciwstawnych stanów: euforii, ogromnego podekscytowania i szczęścia oraz smutku i przygnębienia. Nastroje te przyjmują skrajne postacie i objawiają się w nieadekwatnych do sytuacji zachowaniach. Nie ma przyczyn, które mogłyby je usprawiedliwić. Inne nazwy tego zaburzenia to: zaburzenia afektywne dwubiegunowe i choroba afektywna dwubiegunowa - CHAD. W większości przypadków najpierw występują zachowania maniakalne, które z czasem zostają zamienione na depresyjne.

Mania to stan bezprzyczynowego szczęścia, któremu towarzyszy: roztargnienie, brak koncentracji i nadmierny przypływ energii. Osoba z takim zaburzeniem może być niespokojna, a nawet agresywna. W stanach manii ma problem z właściwym odnalezieniem się w zaistniałej sytuacji i ma kłopoty ze snem. Odnotowuje się także zwiększenie popędu płciowego.

Zachowania depresyjne zazwyczaj występują po epizodzie maniakalnym. U chorego następuje spadek wysokiego dotąd poziomu energii. Pojawia się także niemożność podjęcia codziennych zadań (np. wyjście z domu) czy też ogólne uczucie bezsensu swojego życia.  Występuje również brak zainteresowania i spowolnienie myślenia.

Podział zaburzeń maniakalno-depresyjnych

Dla uporządkowania różnych zachowań i ich stopni nasilenia, wprowadzono podział zaburzeń maniakalno-depresyjnych na cztery grupy.

W pierwszej grupie zaburzeń afektywnych dwubiegunowych typu I pojawia się wiele zachowań depresyjnych i przynajmniej jeden przypadek stanu manii. Ta grupa jest najniebezpieczniejsza i często prowadzi do samobójstwa. Cechą charakterystyczną dla tego typu jest pojawienie się psychozy, której wynikiem są halucynację i urojenia. Czasami dzięki niej możliwa jest prawidłowa diagnoza.

Druga grupa to zaburzenia afektywne dwubiegunowe typu II. Jest to występowanie wielu zachowań hipomaniakalnych i jednego incydentu, będącego wynikiem silnej depresji. Hipomania to mania o łagodniejszym przebiegu. Cechy tych dwu zachowań są zbliżone, lecz różnią się stopniem nasilenia i czasem trwają krócej. Oprócz objawów manii pojawiają się nowe symptomy: zawyżona samoocena oraz nieracjonalne zachowania (np. nierozsądne wydawanie pieniędzy). Jest mniej niebezpieczna niż pierwszy typ, jednak bardzo trudna do zdiagnozowania. Na początku chorujący może wydawać się  osobą zaradną, pracowitą i elokwentną. Choroba ujawnia się w momencie pojawienia się objawu silnej depresji.

Kolejnym rozróżnieniem jest cyklotymia. Nadal pojawiają się zaburzenia nastroju, choć różnią się nasileniem. Stany depresyjne i wybuchy radości przybierają łagodniejszą postać. Występują naprzemiennie i w pewnych odstępach czasu. Nie pojawiają się tu przypadki psychozy.

Istnieje tez grupa zaburzeń afektywnych dwubiegunowych nieokreślonych. Jak sama nazwa wskazuje, zalicza się tu takie przypadki, które trudno jednoznacznie zdefiniować. Objawy są różne i trudno je zakwalifikować do jednej z wyżej opisanych grup.

Występowanie zaburzeń maniakalno-depresyjnych

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe w stosunku do jednobiegunowych występują bardzo rzadko. Pojawiają się około 20. roku życia. Pierwszym niebezpiecznym sygnałem jest epizod depresji. Najczęściej to on pojawia się jako pierwszy i trwa od 4 do 9 miesięcy.

Epizody mani są krótsze, trwają od 2 tygodni do 5 miesięcy. Zdarzają się również okresy bez żadnych objawów zaburzeń, zwane remisjami. Są sytuacje, gdzie ten czas jest skrócony i chory szybko przechodzi z jednego nastroju w drugi. Istnieją także sezonowe zaburzenia. Wtedy na czas występowania poszczególnych objawów wpływają pory roku. Stany depresyjne pojawiają się zawsze w porze jesienno-zimowej, natomiast stany maniakalne wiosną i latem.

Zaburzeniom afektywnym dwubiegunowym często towarzyszą lęki, problemy z alkoholem i narkotykami.  Najczęstszą przyczyną choroby jest odziedziczenie wadliwych genów. Czynnikiem przyspieszającym rozwój choroby jest stres. Objawy maniakalne i depresyjne są sposobem organizmu na walkę ze stresującą sytuacją.

Leczenie zaburzeń maniakalno-depresyjnych

Pokonanie tej choroby jest bardzo trudne, ale bardzo ważne jest samo leczenie. Nieleczone zaburzenia szybko się rozwijają i mogą doprowadzić do tragedii. Potrzebne są dwie drogi pomocy: farmakologia i terapia. Aby zlikwidować wahania nastroju, stosuje się lit. Działa on przeciwdepresyjne i przeciwmaniakalnie. Tabletki antydepresyjne nie przynoszą upragnionych efektów, ponieważ przyspieszają pojawienie się zaburzeń manii. Gdy lit nie działa, stosuje się leki przeciwdrgawkowe. W niektórych przypadkach do leków dołącza się również elektrowstrząsy.

Zaburzenia maniakalno-depresyjne to bardzo trudna choroba, zarówno w diagnozie, jak i w leczeniu. Jest problemem ludzi młodych, którzy mają w swoim życiu wiele zajęć, dążą do realizacji wyznaczonych celów, często żyjąc pod presją i w ogromnym stresie. I to właśnie to jest zalążkiem  tej choroby, z którą niełatwo wygrać. Czasami trzeba się zatrzymać i zapytać siebie: czy warto?