Oparzenia

Uszkodzenie tkanek wywołane działaniem wysokiej temperatury nazywamy oparzeniem. Uszkadzający wpływ temperatury na skórę rozpoczyna się przy 42°C. Przy tej temperaturze już po 6 godzinach ulega martwicy naskórek, przy 55°C wystarczą 3 minuty działania, a przy 70°C zaledwie 1 sekunda. Graniczną temperaturą, powyżej której nieodwracalnemu uszkodzeniu ulega białko tkankowe, jest 55°C. Każda wyższa temperatura, działając na powierzchnię ciała, powoduje uszkodzenie skóry i tkanek głębszych, najczęściej uszkodzenie nieodwracalne, czyli martwicę.

Wyróżnia się 3 stopnie oparzenia, które zależą od głębokości uszkodzenia.

Stopień I - cechuje się zaczerwienieniem skóry (rumień), połączonym z lekkim obrzękiem i bolesnym pieczeniem. Rumień powstaje pod wpływem krótkotrwałego działania pary wodnej, niezbyt gorącej wody, lub też po zbyt silnym opalaniu się. Utrzymuje się zazwyczaj kilka dni i goi się po złuszczeniu naskórka bez pozostawienia blizny.

Stopień II - oprócz zaczerwienienia i obrzęku pojawiają się pęcherze wypełnione żółtawym płynem surowiczym. Pęcherze te to nic innego, jak tylko martwy naskórek uniesiony gromadzącym się pod nim płynem tkankowym. Toczą się tu silne procesy zapalne i martwicze naskórka na granicy ze skórą właściwą. Bóle bywają znaczne.

Stopień III - następuje zniszczenie pełnej grubości skóry, a często i tkanek leżących głębiej, niekiedy aż do kości. Często część martwicza skóry wysycha i powstają biało szare lub żółte strupy. Oparzenie takie sprawia bardzo silne bóle, jednocześnie powierzchnia oparzona jest niewrażliwa na dotyk. Później następuje oddzielenie części obumarłych i wytworzenie ziarniny oraz blizny.

Zobacz również:

Skrajną postacią oparzenia jest zwęglenie tkanek.

Oprócz zmian miejscowych oparzenie powoduje zaburzenia ogólnoustrojowe w postaci wstrząsu, a następnie tzw. chorobę oparzeniową, wywołaną bólem, utratą osocza krwi i zatruciem organizmu przez wchłaniane produkty rozpadu białka tkankowego. Natężenie tych zmian jest wprost proporcjonalne do powierzchni oparzenia.

Kiedy do lekarza?

Gdy odnosi się wrażenie, że działania we własnym zakresie nie wystarczą. Zawsze wówczas, gdy w przypadku dziecka oparzenie obejmuje powierzchnię przekraczającą pięć procent powierzchni całego ciała. U niemowląt i małych dzieci może to być np. przedramię lub czwarta część głowy. Dorośli muszą udać się do lekarza, gdy oparzeniu ulegnie ponad dwadzieścia procent powierzchni skóry. Stopień oparzenia nie odgrywa tutaj roli.

Jak sobie pomóc?

Oparzony odcinek skóry należy natychmiast zanurzyć w zimnej wodzie lub polewać go zimną wodą z kranu albo stosować zimne okłady. Zabiegi te należy kontynuować do momentu ustąpienia bólu. Może to trwać od kilku minut do pół godziny. Po zastosowaniu tych zabiegów nie występują ani zaczerwienienia skóry, ani pęcherze, W przypadku rozległych oparzeń należy dużo pić.