Zwichnięcie kostki

Staw skokowy pełni bardzo istotną rolę podczas codziennego procesu poruszania się człowieka i jest w związku z tym narażony na różnego rodzaju uszkodzenia. Jedną z najpowszechniej występujących kontuzji stawu skokowego jest zwichnięcie (nazywane powszechnie zwichnięciem kostki).

Zwichnięcie to uraz, w którym następuje zerwanie łączności kości tworzących staw i uszkodzenie torebki stawowej. Zazwyczaj przemieszczona kość wraca na swoje miejsce w sposób samoistny, ale w niektórych przypadkach konieczne jest jej nastawienie przez lekarza. Zwichnięciu kostki często towarzyszą również złamania kości.

Przyczyny zwichnięcia stawu skokowego

Zwichnięcie stawu skokowego jest najczęściej skutkiem oddziaływania dużych i gwałtownych sił, które doprowadzają do zniekształcenia stawu i uszkodzenia jego elementów. Okoliczności towarzyszące zwichnięciu mogą być bardzo różne. Do urazu może dojść podczas biegu po nierównym terenie, w czasie uprawiania sportu lub na skutek wypadku samochodowego. Zwichnięcia stawu skokowego to częsta kontuzja wśród sportowców uprawiających koszykówkę lub siatkówkę. Czynnikiem zwiększającym ryzyko zwichnięcia mogą być również problemy z mięśniami stabilizującymi staw skokowy, czyli mięśniami strzałkowymi.

Następstwa zwichnięcia kostki

W zależności od kierunku przemieszczania się kości, zwichnięcie może być przyczyną uszkodzenia innych kości otaczających staw, a także więzadeł, ścięgien oraz chrząstek znajdujących się w obrębie kostki. Zwichnięcie może być również przyczyną zaburzeń przypływu krwi oraz uszkodzeń naczyń nerwowych.

Większość pacjentów, którzy nabawili się zwichniętego stawu skokowego powraca do pełnej sprawności po zastosowaniu właściwych metod leczenia i rehabilitacji - trwającej od kilku tygodni do kilku miesięcy. W przypadku bardzo ciężkich zwichnięć, które skutkowały poważnymi uszkodzeniami w obrębie stawu lub w przypadkach niewłaściwego leczenie urazu, istnieje ryzyko długotrwałych skutków zdrowotnych. Do powikłań po zwichnięciu stawu skokowego można zaliczyć m.in. uszkodzenia nerwów, naczyń krwionośnych, ścięgien, więzadeł, a także trwałe zwiększenie podatności kostki na różnego rodzaju urazy (skręcenia i zwichnięcia).

Leczenie zwichnięcia stawu skokowego

Gdy zachodzi podejrzenie zwichnięcia stawu skokowego należy jak najszybciej unieruchomić kości tworzące staw i udać się do lekarza, który dokona nastawienia zwichnięcia. Zabieg nastawienia zwichniętego stawu jest przeprowadzany pod znieczuleniem miejscowym lub ogólnym. Po interwencji lekarza staw jest unieruchamiany, a kończyna umieszczana w pozycji podwyższonej W przypadku skomplikowanych zwichnięć, skutkujących poważnymi uszkodzeniami w obrębie stawu, konieczne jest zastosowanie leczenia operacyjnego, co oczywiście wydłuża okres rekonwalescencji. Dla celów diagnostycznych bardzo często zlecane jest również wykonanie zdjęć rentgenowskich uszkodzonego stawu.

Kolejnym bardzo ważnym etapem leczenia przy zwichnięciu stawu skokowego jest fizjoterapia. Odpowiednie zabiegi rehabilitacyjne są wielu przypadkach niezbędne dla odzyskania pełnej sprawności stawu oraz zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia kolejnych urazów stawu skokowego. Fizjoterapia może przyspieszyć proces gojenia się uszkodzeń będących wynikiem zwichnięcia oraz obniżyć ryzyko nawrotu zwichnięcia w przyszłości.

Jak zapobiegać zwichnięciom kostki?

Ze względu na nagły charakter przyczyn zwichnięć stawu skokowego, zapobieganie tego typu urazom jest niezwykle trudne. W kontekście urazów kostki bardzo ważną sprawą jest dobór odpowiedniego obuwia (okalającego kostkę, ze sztywną i płaską podeszwą). W przypadku osób, które przechodziły już w przeszłości podobne kontuzje korzystne może być użycie opasek wzmacniających lub bandaży elastycznych w celu ustabilizowania stawu. Warto również pamiętać o odpowiedniej rozgrzewce przed uprawianiem sportu i odpowiednim rozciągnięciu stawów.

Objawy zwichnięcia kostki

Zwichnięcie kostki to uraz stawu skokowego, w którym następuje przesunięcie kości tworzących staw. Przesunięcie kości może spowodować znaczące zniszczenia w obrębie zwichniętego stawu, w tym np. uszkodzenia torebki stawowej, chrząstek, nerwów, naczyń krwionośnych lub ścięgien.

Zwichnięcie stawu skokowego to poważna kontuzja wymagająca interwencji lekarza w celu nastawienia oraz późniejszego usztywnienia kończyny. W przypadkach skomplikowanych zwichnięć zachodzi konieczność leczenia operacyjnego.

Najszybciej dającym o sobie znać objawem zwichnięcia stawu skokowego jest nagły, intensywny ból, który pojawia się już momencie zwichnięcia kostki. Ból jest zazwyczaj odczuwalny w rejonie kostki, ale w niektórych przypadkach może promieniować do stopy, łydki lub podudzia. Każde dotknięcie uszkodzonego miejsca lub próba poruszania stopą sprawia, że ból nasila się.

U wielu pacjentów, bezpośrednio po wystąpieniu kontuzji, pojawia się wrażenie „ruchomej kostki”, a także wyraźnie odczuwana niestabilność stawu. Skutkiem zwichnięcia jest również bardzo widoczna deformacja stopy w rejonie stawu skokowego.

Po pewnym czasie pojawia się zasinienie oraz duży obrzęk, który bardzo utrudnia poruszanie stopą. Próby poruszania stopą w pionie lub poziomie mogą wywoływać bolesny opór. W niektórych przypadkach osoby kontuzjowane odczuwają kłucie i drętwienie w kostce lub w palcach stopy.

Po zabiegu nastawienia kości stawu skokowego pacjent może odczuwać dyskomfort przy poruszaniu stopą, a przy niektórych ruchach nawet silny ból. Objawy te powinny ustąpić po prawidłowo przeprowadzonej rehabilitacji.
Wymienione wyżej objawy są bardzo bolesne i powodują duży dyskomfort u osoby poszkodowanej. Warto podkreślić, że zwichnięciom stawu skokowego w wielu przypadkach towarzyszą złamania kości. Brak odpowiedniego leczenia i rehabilitacji zwichnięcia może skutkować powikłaniami, dlatego po wystąpieniu przedstawionych wyżej objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Stanisław Skorcz