Artretyzm

Skaza moczanowa, inaczej dna moczanowa, artretyzm, to przewlekła choroba związana z zaburzeniem metabolizmu kwasu moczowego powstającego z puryn: zaburzenia przemiany materii prowadzą do nadmiaru kwasu moczowego w organizmie. Kwas moczowy jest końcowym produktem rozkładu nukleoproteidów, białek wchodzących w skład budowy jąder komórkowych. Dna moczanowa to następstwo wzmożonego wewnątrzustrojowego wytwarzania kwasu moczowego, genetycznie uwarunkowanego, na skutek zwiększonego rozpadu jąder komórkowych, lub też problemów z wydalaniem go z organizmu. Stężenie kwasu moczowego we krwi zwiększa się w wyniku tych zaburzeń, co może wyprzedzać zespół objawów dny. Dnę dzielimy na dwie grupy:

Inne nazwy choroby: Skaza moczanowa;

Dna pierwotna

W większości przypadków, spowodowana jest upośledzeniem wydalania kwasu moczowego do cewek nerkowych w wyniku obniżenia filtracji lub sekrecji kwasu moczowego i zwiększenia jego resorpcji. Rzadko przyczyną jest zwiększone wytwarzenie kwasu moczowego, spowodowane niedoborem fosforybozylotransferazy hipoksantynowoguaninowej HG-PRT(zespoły Lescha-Nyhana i Kelleya-Seegmillera). Jeszcze rzadziej przyczyną jest nasilenie aktywności syntetazy fosforybozylopirofosforanowej (choroba von Gierkego).

Dna wtórna

Spowodowana może być zwiększonym wytwarzaniem kwasu moczowego związanym z chorobami: białaczką, czerwienicą prawdziwą, anemią hemolityczną. Może też być efektem rozpadu komórek w chemioterapii lub radioterapii. Przyczyną dny wtórnej może też być mniejsze wydalanie kwasu moczowego spowodowane głodem, chorobami nerek, kwasicą ketonową lub mleczanową oraz działanie leków, np. moczopędnych.

Skaza moczanowa rozwija się, gdy rośnie stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi i tkanki około stawowe reagują zapalnie na odkładanie się w nich złogów kwasu moczowego - powstają wtedy guzki dnawe (inaczej artretyczne, które mogą pojawić się też pod skórą małżowiny usznej). Złogi te wywołują typowe, bardzo bolesne, wysiękowy zapalenia i powodują niszczenie chrząstek stawowych. Choroba ta nazywana jest dnawym zapalenie stawów (dotyczące głównie mężczyzn). Obserwuje się także predyspozycje rodzinno-dziedziczne do tej choroby.

Zobacz również:

Objawy: ostre nagłe napadowe (zwykle w nocy) zapalenie, na początku pojedynczych, stawów, zwykle stawu palucha (podagra) lub stawu łokciowego (chiragra). Są to obrzęki stawów, zaczerwienienia skóry wokół obrzękniętego stawu, towarzyszy im bardzo silny ból. Temperatura ciała wzrasta oraz rośnie stężenie limfocytów we krwi obwodowej oraz stężenie kwasu moczowego we krwi. Napad może trwać nawet kilka dni, czasami kilka tygodni. W początkowym stadium choroby napady są dość rzadkie, zdarzają się raz na kilka do kilkunastu miesięcy, w przebiegu choroby zdarzają się jednak coraz częściej. Między napadami dny nie ma żadnych dolegliwości, są tylko zniekształcenia stawów oraz guzki dnawe. Napadom sprzyja duży wysiłek fizyczny, urazy, zdenerwowanie i stres, nadużycie alkoholu, operacyje, także niektóre leki, zła dieta i niektóre potrawy zawierające dużo puryn (wątroba, nerki, mózg, ryby:sardynki, śledzie).Nieleczenie dny prowadzi do dny przewlekłej, czyli przewlekłego wielostawowego zapalenia stawów. Zapaleniu towarzyszą inne choroby: nadciśnienie tętnicze nerkopochodne, niewydolność krążenia, charakterystyczne ubytki kostne, objawy ze strony układu moczowego, przede wszystkim kamica moczanowa i nefropatia, zapalenie i niewydolność nerek.

Rozpoznanie choroby należy do lekarza, opiera się na wynikach badań laboratoryjnych i wykryciu kryształów kwasu moczowego w płynie stawowym, w guzkach tkanek miękkich. Rozstrzygająca jest kolochicynowa próba biologiczna. Kolochicyna jest także lekiem w ostrym napadzie dny. Chorzy na dnę moczanową mają także wysokie OB.

Leczenie choroby należy do lekarza. Polega na zmniejszeniu ilości napadów dny, łagodzenia objawów oraz bólu, usuwania skutków zmian w stawach i innych narządach. Podaje się leki hamujące syntezę kwasu moczowego oraz zwiększające jego wydalanie z moczem.

Domowy sposób w razie napadu dny: wilgotny okład lub jednorazowe podanie leków i preparatów najlepiej wskazanych przez lekarza. W dnawym zapaleniu stawów nie można podawać kwasu salicylowego np. Polopiryna, Asprocol, gdyż zmniejsza one wydzielanie kwasu moczowego z moczem. Profilaktyka napadów dny polega na diecie ubogopurynowej, (ograniczenie mięsa, grochu, fasoli, szpinaku, kalafiora).