Padaczka
Jest to choroba charakteryzująca się nawracającymi zaburzeniami czynności mózgu, najczęściej w formie napadów utraty przytomności z drgawkami lub bez nich.
Pojedynczy napad padaczkowy nie upoważnia do rozpoznania padaczka jako choroby. Napadowa utrata świadomości z drgawkami lub inna forma napadu padaczkowego może pojawić się pod wpływem różnych czynników i nigdy więcej się nie powtórzyć. Najczęściej dzieje się to u dzieci pod wpływem podwyższonej temperatury. Pojedynczy napad drgawek gorączkowych nie stanowi dużego zagrożenia padaczką. Jest jedynie dowodem na zwiększone pogotowie drgawkowe, czyli skłonności mózgu do reagowania wyładowaniem napadowym. Jest ona częsta w przypadku mózgu niedojrzałego lub z jakiegoś powodu uszkodzonego i zwykle ustępuje po pewnym czasie. Dzieci, które mają drgawki gorączkowe, powinny być szczególnie troskliwie leczone w trakcie infekcji, tak aby nie dopuścić do krytycznego wzrostu temperatury. Nie muszą być natomiast przewlekle leczone lekami przeciwpadaczkowymi.
Do wystąpienia napadu padaczkowego przyczyniają się mechanizmy, z których część jest uwarunkowana genetycznie, a cześć jest nabyła. Zespoły padaczkowe dzieli się na związane z ogniskową patologią mózgu i towarzyszące uogólnionemu zwiększeniu pobudliwości mózgu. Jednym z częstych powodów padaczki u osób dorosłych jest również alkoholizm. Napady padaczkowe występują tutaj typowo po nagłym przerwaniu „ciągu" alkoholowego.
Zgodnie z międzynarodową klasyfikacją, napady padaczkowe dzieli się na uogólnione i częściowe. W napadach uogólnionych wyładowanie bioelektryczne obejmuje od razu obie półkule mózgowe, natomiast w napadach częściowych wyładowanie obejmuje część jednej półkuli mózgu. Najczęstszym uogólnionym napadem padaczkowym u osób dorosłych jest tzw. napad duży (grand mai), czyli napad toniczno-kloniczny. Zaczyna się on naglą utratą przytomności powodującą upadek chorego. Natychmiast po upadku występuje wzmożone (toniczne) napięcie mięśni całego ciała, powodujące często odgięcie głowy do tyłu i wyprężenie kończyn. W tym czasie chory nie oddycha, wobec czego stopniowo narasta sinica powłok. Faza toniczna napadu trwa kilka, kilkanaście sekund, czasem przedłuża się do minuty. Po niej następuje faza kloniczna napadu, czyli drgawki uogólnione kończyn i głowy. W tej fazie chory zaczyna już oddychać, ale w sposób mało wydolny. W czasie napadu dochodzi zwykle do przygryzienia języka oraz bezwiednego oddania moczu, a czasem stolca. Po ustąpieniu drgawek chory jest jeszcze przez pewien czas nieprzytomny, a po odzyskaniu przytomności może być senny lub zamącony.
Zobacz również:
Innym rodzajem uogólnionego napadu padaczkowego, występującego częściej u dzieci, jest tzw. napad mały (petit mai). Może występować w postaci tzw. „wyłączania się". Dziecko wtedy nagle przerywa wykonywaną czynność i przez kilka sekund jest jakby wyłączone z otoczenia, nie nawiązuje kontaktu i nie odpowiada na zadawane pytania. Po ustąpieniu napadu powraca ono natychmiast do przerwanej czynności, często nie ma świadomości chwilowego wyłączenia się. W tym rodzaju napadów nie dochodzi do upadku ani nie pojawiają się drgawki.
Do napadów uogólnionych zalicza się również napady miokloniczne polegające na szybkich skurczach mięśni (zrywania mięśniowe) występujących w różnych miejscach, którym może, ale nie musi towarzyszyć utrata przytomności, oraz tzw. napady atoniczne, w których utracie przytomności towarzyszy nagłe zwiotczenie mięśni i upadek.
Napady częściowe dzielą się na proste i złożone. W napadach prostych nie dochodzi do utraty przytomności, natomiast pojawiają się drgawki lub proste zaburzenia czucia w postaci niedoczulicy, drętwienia lub mrowienia w określonej okolicy ciała. W napadach częściowych złożonych pacjent traci kontakt z otoczeniem, wykonuje różnorodne automatyzmy ruchowe i może mieć różne, złożone doznania zmysłowe lub czuciowe. Szczególny rodzaj napadów częściowych złożonych występuje w tzw. padaczce skroniowej, w której chorzy mają złudzenia węchowe lub słuchowe, często połączone z niepokojem lub pobudzeniem. Niekiedy napady uogólniają się i dochodzi do typowego dużego napadu.
Napady padaczkowe mogą występować z różną częstotliwością, od kilku w ciągu dnia, do pojedynczych w ciągu całego życia. Częstotliwość napadów małych jest zwykle większa niż dużych. Wystąpienie napadu padaczkowego jest trudne do przewidzenia. Pierwszy napad padaczkowy może wystąpić u chorego w każdym wieku. U co trzydziestej osoby występuje jeden napad padaczkowy w ciągu życia; padaczka jako choroba zdarza się u 1 na 200 osób. W czasie ataków chorzy narażeni są na poważne obrażenia - zarówno w okresie pełnej utraty świadomości, jak i w sianie senności ponapadowej należy starannie zabezpieczyć chorych przed urazami.
