Zespół niespokojnych nóg

Przy leżeniu i siedzeniu towarzyszy ci uczucie ciężkości i zmęczenia nóg? Mrowienie i drętwienie nie pozwala zasnąć? By złagodzić objawy, musisz się ruszać lub masować kończyny? Sprawdź, bo to mogą być objawy tak rzadko rozpoznawalnego zespołu niespokojnych nóg!

Zespół niespokojnych nóg, nazywana inaczej RLS (ang. Restless Legs Syndrome), to choroba, z którą zmaga się coraz więcej ludzi. Nie każdy jest jej jednak świadomy, nie potrafi dokładnie zdiagnozować towarzyszących objawów, dlatego leczenie często przebiega nieskutecznie. Mówi się, że ma to związek z żylakami, pomimo że w ogóle taki nie występuje. Tylko rozmowa z lekarzem może nam w tej sytuacji pomóc. A to dlatego, że nie istnieją żadne testy, które mogłyby potwierdzić lub wykluczyć tę chorobę.

Przyczyny zespołu niespokojnych nóg

Jak w przypadku wielu chorób, tak i w tej przyczyny nie są do końca jasne. Cierpi na nią około dziesięć procent społeczeństwa, a objawy mogą się pojawić na każdym etapie życia – tak w dzieciństwie jak i podczas późnej starości. Badania potwierdziły, że dotyka częściej kobiety niż mężczyzn.

Przynajmniej w połowie przypadków choroba ta ma podłoże genetyczne. Ciężkie dolegliwości pojawiają się już około 35. roku życia. Początkowo nie uprzykrzają życia, ale z czasem stają się nie do zniesienia. Zespół niespokojnych nóg pojawia się również na skutek nieprawidłowego funkcjonowania organizmu. Objawy występują przy zaburzonym wydzielaniu dopaminy, które odpowiada za nieprzyjemne wrażenia czuciowe. RLS sprzyja również cukrzyca, mocznica, niewydolność nerek, niedobór witaminy B12 czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Potwierdzono, że niedostatek żelaza w organizmie ma związek z występowaniem zespołu niespokojnych nóg. Dlatego osoby, u których zaburzenia gospodarki żelazem łączą się z typowymi objawami RLS powinny jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i rozpocząć farmakoterapię.

Opisywany zespół może wynikać także z przyjmowania niektórych leków, np. antydepresantów, leków przeciwpadaczkowych lub z odstawienia leków nasennych.

Objawy zespołu niespokojnych nóg

Mrowienie, drętwienie, swędzenie z nieodpartą potrzebą ciągłego poruszania nogami – tak najkrócej można opisać dolegliwości na jakie skarżą się osoby z zespołem niespokojnych nóg. Symptomów jest naprawdę wiele, ale niektóre niezwykle trudno opisać. Do tego zmiany temperatury skóry nóg, drganie i „bąbelki w żyłach”. Bywają uciążliwe, dlatego chcemy się ciągle ruszać i chodzić, aby choć trochę złagodzić objawy.

Uczucia niepokoju powstają głęboko w okolicy mięśnia podudzia i nasilają się w godzinach wieczornych oraz w nocy. Nie pozwalają nam ani leżeć, ani siedzieć. Wybudzają ze snu i są przyczyną bezsenności. Zmuszają do wstawania z łóżka, spacerowania, zginania i prostowania nogi. Są bardzo uporczywe i potrafią zdestabilizować nocny odpoczynek człowieka. Mogą być dokuczliwe także w ciągu dnia. Uczucie drętwienia towarzyszy nam np. w kinie i podczas lotu samolotem, kiedy zbyt długo pozostajemy w jednej pozycji.

Jak „uspokoić” niespokojne nogi?

Jeżeli zauważysz u siebie wyżej wymienione objawy, to konieczna będzie wizyta u neurologa. Szybki kontakt z lekarzem pozwoli na postawienie właściwej diagnozy, wdrożenie odpowiedniego leczenia i zapobieżenie dalszemu rozwojowi choroby.

W pierwszej kolejności należy zbadać poziom żelaza, a w przypadku jego niedoboru uzupełnić poziom odpowiednimi lekami. Trzeba zająć się wyleczeniem współistniejących schorzeń (np. cukrzycy),  czyli wyeliminowaniem chorób, które przyczyniły się do powstania zespołu niespokojnych nóg.

Następnie za pomocą preparatów zawierających lewodopę , należy uregulować poziom dopaminy. Leczenie obejmuje również leki opioidowe oraz gabapentynę. Najczęściej stosuje się je w czasie występowania i nasilenia objawów, ale zdarza się, że niektórzy ludzie wymagają systematycznej terapii i codziennego przyjmowania medykamentów, nawet przez wiele lat.

Kolejna sprawa to zmiana swojego stylu życia. Mamy na myśli odstawienie kawy, alkoholu i nikotyny. Zaleca się codzienne wykonywanie ćwiczeń (jazda na rowerze, taniec, pływanie). Zamiast najeść się przed zaśnięciem - lepiej pospacerować, zrelaksować się, poruszać i ponaciągać stopy.

By jeszcze bardziej sobie pomóc, można skorzystać z doraźnych i niefarmakologicznych sposobów radzenia sobie z RLS. W zależności od preferencji możemy skorzystać z masaży, polewania nóg ciepłym lub zimnym strumieniem wody oraz  przykładaniem kompresów.

Prawidłowa diagnoza jest najważniejsza, ale do tego potrzeba dokładnego wywiadu lekarskiego. Skuteczność leczenia to pierwsza sprawa, a powrót do normalnego życia bez uciążliwych dolegliwości to druga. Bezsenność, spadek koncentracji i mała efektywność w pracy zdecydowanie obniżają jakość naszego życia. Niepokojące jest jednak to, że choroba jest mało znana, a tak dużo osób na nią cierpi. Stres, zmęczenie… to nie wytłumaczenie. To zespół niespokojnych nóg.

Autor: Justyna Biernacka