Zapalenie opłucnej

Stany zapalne opłucnej mogą mieć charakter: pierwotny, kiedy w sposób izolowany obejmują wyłącznie opłucną (bez zajęcia miąższu płucnego), wtórny, np. gdy szerzący się w tkance płucnej proces zapalny obejmuje wtórnie również i opłucną (np. bardzo często przy płatowym zapaleniu płuc), lub też w wyniku bezpośredniego kontaktu drażni opłucną, wyzwalając odczynowy proces zapalny (np. przy rozwijających się w sąsiedztwie opłucnej ogniskach nowotworowych, w zawale płuca). Zapalenie opłucnej dzielimy na: suche, wysiękowe, wysiękowe ropne, wysiękowe krwotoczne. Zapalenie opłucnej suche

Zwane jest też włóknikowym, może poprzedzać zapalenie wysiękowe. W 80-90% zapalenie opłucnej, zwłaszcza suche, jest wyrazem zapalenia gruźliczego. Stąd też po jego przebyciu i zakończeniu czynnego leczenia chory taki powinien być przez przynajmniej 2-3 lata pod kontrolą okresową przychodni przeciwgruźliczej.

Początek zapalenia opłucnej jest zwykle nagły. Rozpoczyna się ono na ogół dość silnym bólem zlokalizowanym w określonej części klatki piersiowej, nasilającym się oprócz wdechu także przy wszelkich wstrząsach w zakresie klatki piersiowej, a więc np.: przy kaszlu, kichaniu, skakaniu, skrętach, skłonach. Opisanemu bólowi towarzyszy zazwyczaj suchy kaszel (urywany) oraz stany podgorączkowe bądź gorączkowe.

Zobacz również:

Nie znając przyczyny nie wolno w żadnym wypadku lekceważyć opisanych objawów, gdyż pod ich maską może być ukryty poważniejszy proces. Niekiedy początkowo suche zapalenie opłucnej może „kończyć się" jako zapalenie wysiękowe.

Zapalenie opłucnej wysiękowe

W razie nagromadzenia się w jamie opłucnej większej ilości płynu ból w klatce piersiowej może znikać na skutek rozdzielenia płynem trących pierwotnie o siebie blaszek opłucnej. Nagromadzony płyn może uciskać na płuco, zmniejszać powierzchnie wymiany gazowej i powodować uczucie duszności.
Po pewnym czasie leczenia wysiękowego zapalenia opłucnej ból może pojawić się ponownie jako następstwo powtórnego zbliżenia się blaszek do siebie. Należy to ocenić jako objaw korzystny, spowodowany zmniejszeniem się ilości płynu wysiękowego.

Rozpoznanie

W każdym przypadku powinien je ustalić lekarz (który niekiedy może wysłuchać tarcie opłucnowe). Niezbędne jest też prześwietlenie klatki piersiowej dla oceny ewentualnej obecności ilości płynu oraz innych zmian w klatce piersiowej. Może okazać się też niekiedy konieczne nakłucie jamy opłucnej w celu jej odbarczenia, określenia charakteru płynu oraz pobrania próbek do dalszych badań diagnostycznych: biochemicznych, bakteriologicznych lub cytologicznych.