Szkorbut

Szkorbut to choroba, która przeważnie wywoływana jest stosowaniem nieodpowiedniej diety i niedoborem witaminy C. Jest to choroba rzadka, występująca zazwyczaj u osób starszych, spożywających małe ilości warzyw i owoców. Szkorbut stanowił duże zagrożenie w Europie od XV w. aż do XX w.

Witamina C odgrywa istotną rolę w ludzkim organizmie, gdyż bierze udział w przemianach aminokwasu białkowego, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy i przysadki mózgowej. Krótki niedobór tej witaminy wywołuje zmęczenie, depresję i problem z gojeniem ran. Większe niedobory prowadzą do szkorbutu, powodując nieprawidłowy stan tkanki łącznej, zaburzenia w wapnieniu kości i wchłanianiu żelaza oraz pękanie włoskowatych naczyń krwionośnych.

Przyczyny szkorbutu

Naukowcy udowodnili, że przyczyną szkorbutu jest niedobór witaminy C w organizmie. Mimo iż jest to choroba rzadko spotykana obecnie, to może pojawić się u dzieci, które nie są karmione mlekiem matki, lecz butelką, ale nie mają żadnego suplementu, który uzupełniałby poziom witaminy C w organizmie.

Niedobór witaminy C może być spowodowany także niedożywieniem, najczęściej w krajach ubogich, chociaż zdarzają się także przypadki szkorbutu wywołanego drastycznymi dietami oraz anoreksją lub bulimią

Objawy szkorbutu

O wystąpieniu szkorbutu świadczy kilka niepokojących objawów, które mogą pojawiać się sporadycznie lub często. Najbardziej charakterystycznym symptomem jest wystąpienie na skórze plam w odcieniu czerwono-niebieskim, które wraz z upływem czasu się powiększają.

Widoczne jest także ogólne przesuszenie: włosów, oczu, skóry oraz suchość w ustach. Można odczuwać zmęczenie, bóle stawów, złe samopoczucie, senność oraz dostrzegalne jest wolniejsze gojenie ran i obrzęków. Zauważyć można również dolegliwości o podłożu psychicznym, takie jak np. depresja czy problemy emocjonalne.

Jeśli powyższe objawy zostaną zbagatelizowane przez chorego, szkorbut przyjmie formę przewlekłą i w znacznym stopniu będzie zagrażał choremu. Dojdzie bowiem do niedokrwistości, objawiającej się poprzez: utrudnione oddychanie, duszności, niekontrolowane krwawienia, omdlenia oraz szybsze bicie serca. Duszności i bóle mogą pojawić się już po 1 – 3 miesięcy.

W późnym stadium choroby występują: żółtaczka, skąpomocz, gorączka. Wszystkie te objawy prowadzą do śmierci chorego.

Leczenie szkorbutu

Przy rozpoznaniu szkorbutu niezbędny jest wywiad lekarski. Współcześnie leczenie szkorbutu nie jest trudne, jeśli tylko zostanie prawidłowo zdiagnozowany. Istotą leczenia choroby jest przywrócenie właściwego poziomu witaminy C w organizmie, stosując suplementy diety lub spożywając produkty zawierające witaminę C, przyjmowane doustnie oraz pozajelitowo.

Zapobieganie

Podstawą zapobiegania chorobie jest spożywanie witaminy C lub produktów, które ją zawierają, np. owoce cytrusowe, kiwi, truskawki, szpinak, ziemniaki, pomidory, brokuły czy papryka.

Innym sposobem profilaktyki jest zażywanie różnorodnych suplementów diety, które zawierają odpowiednią dawkę witaminy C.

Katarzyna Łukawska