Wirusowe zapalenie wątroby typu A

W zapaleniu wątroby typu A, do zakażenia dochodzi drogą pokarmową. Brana jest także pod uwagę droga zakażenia płciowego (dla typu A i B) oraz kropelkowa (wyłącznie dla wirusa A). Nie można jednak wykluczyć także parenteralnej drogi zakażenia dla tego typu zapalenia.

Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A

Dla zakażenia wątroby wirusem typu A okres wylęgania wynosi od 16 do 30 dni.  Objawiać się może ona w postaci żółtaczkowej lub bezżółtaczkowej. Od tego, czy dochodzi do sprzężenia z żółtaczką, zależą również symptomy, które dostrzec może chory.

W części przypadków na kilka tygodni przed żółtaczką występują bóle stawów o różnej lokalizacji i nasileniu, które często zmuszają do interwencji lekarskiej. Zazwyczaj w okresie przedżółtaczkowym dominują objawy dyspeptyczne i rzekomogrypowe, ale pojawiają się one na kilka do kilkunastu dni przed żółtaczką. Chory odczuwa także bóle głowy o charakterze migrenowym i dostrzega wysypki skórne o cechach alergicznych, rzadziej krwotocznych.
Widoczne jest również podwyższenie temperatury ciała, ale nie jest to objaw stały.

Przeważnie symptomy wstępne ustępują w momencie pojawienia się żółtaczki. Przed uwidocznieniem się żółtego odcienia spojówek, uwagę chorego zwraca ciemniejsza barwa moczu. Wkrótce skóra staje się żółta, a odcień kału jasny.

Na skutek powiększania się wątroby, napięciu ulega jej torebka, co powoduje uczucie pełności w prawym podżebrzu, a następnie tępy ból.  Często powiększa się także śledziona. Dla tego etapu choroby charakterystyczny jest skąpomocz.
Należy pamiętać, że żółtaczka pojawia się tylko u niektórych chorych, a jej nasilenie może być prostym wskaźnikiem ciężkości przebiegu choroby.

U chorego na wirusowe zapalenie wątroby pojawia się również szereg symptomów, takich jak: senność, apatia, ogólne osłabienie, nudności (czasem wymioty), bóle głowy, objawy skazy krwotocznej o charakterze naczyniowym – z krwawieniem z nosa, dziąseł i wybroczynami w skórze oraz błonie śluzowej. Objawy te mogą narastać równolegle do żółtaczki, ale nie ustępują w momencie pojawienia się jej.

Przebieg wirusowego zapalenia wątroby może być także bezobjawowy, poronny, lekki, średnio ciężki i ciężki.  Ponad 90% chorych powraca do swego stanu zdrowia sprzed choroby. Natomiast u ok. 5-10% mogą pojawić się przewlekłe postaci.

Rozpoznanie wirusowego zapalenia wątroby typu A

Do rozpoznania choroby niezbędny jest wywiad lekarski. Istotną informacją jest to, czy chory w ciągu ostatnich 6-ciu miesięcy otrzymywał zastrzyki, miał wykonywane zabiegi chirurgiczne lub stomatologiczne, pobieraną lub przetaczaną krew. U chorego najczęściej poszukuje się objawów wstępnego okresu choroby o charakterze dyspetycznym i rzekomogrypowym, czasem rzekomoreumatycznym.

W badaniu, oprócz żółtaczki, pojawia się powiększona wątroba oraz śledziona.

Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu A

W leczeniu wirusowego zapalenia wątroby ważne jest zapobieganie przejściu w postać przewlekłą oraz w marskość wątroby.

Podstawowe leczenie polega na zapewnieniu spokoju fizycznego i psychicznego choremu, stosowaniu diety i uzupełnianiu niedoborów. Należy także unikać leków hepatoksycznych.

W okresie narastania żółtaczki zalecane jest leżenie w łóżku, w celu zapewnienia lepszego ukrwienia wątroby.

Dieta opiera się na produktach węglodanowo-białkowych, bez nadmiaru tłuszczu. W trakcie choroby oraz co najmniej rok po jej ustąpieniu, należy zrezygnować z napojów alkoholowych oraz pokarmów ciężkostrawnych i wywołujących wzdęcia. Ze względu na zaburzania wchłaniania i magazynowania, dietę należy uzupełniać witaminami B, C oraz A + D.

Epidemiologia i zapobieganie

Wirusowe zapalenie wątroby jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą zakaźną. Zakażenie typu A szerzy  się najczęściej drogą pokarmową, więc istotna jest troska o higienę otoczenia i osobistą. U dzieci, które miały kontakt z chorym, stosuje się zapobiegawczo gamma-globulinę.

Na ten typ zakażenia chorują najczęściej dzieci i młodzież w okresie późnego lata i jesieni. Pojawienie się objawów oraz zdiagnozowanie choroby, wymaga jak najszybszej hospitalizacji.

Katarzyna Łukawska