Dur brzuszny

Dur brzuszny jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez pałeczkę duru brzusznego (Salmonella typhi). Jest ona wrażliwa na działanie środków odkażających, promieni słonecznych oraz ciepła, wydziela endotoksynę odpowiedzialną za większość objawów chorobowych.

Częstość zachorowań

Dur brzuszny, jak również paradury stały się chorobami rzadko spotykanymi w Europie Środkowej. Stosunkowo duże jest niebezpieczeństwo zachorowania w Afryce Północnej i Środkowej. To samo dotyczy występowania paradurów w Azji Południowo-Wschodniej i na Dalekim Wschodzie .W sprzyjających warunkach, przy zaistnieniu dodatkowych czynników, może rozprzestrzeniać się w postaci epidemii.

Drogi szerzenia duru brzusznego obejmują:

wodę - zwłaszcza zakażenie źródła zaopatrzenia w wodę lub naturalnych zbiorników wodnych może doprowadzić do wybuchu epidemii,
zakażone produkty spożywcze - lody, sałatki, mięso, a zwłaszcza mleko, które jest wyjątkowo korzystnym środowiskiem dla rozwoju bakterii,
owady - zwłaszcza muchy,
bezpośredni kontakt z chorym lub nosicielem -przy nieprzestrzeganiu zasad higieny.

Pałeczki duru brzusznego po wniknięciu do przewodu pokarmowego umiejscawiają się w dalszym odcinku jelita cienkiego (tzw. jelicie krętym) i tutaj - wnikając przez nabłonek jelitowy - dostają się do układu limfatycznego, gdzie się mnożą. Okres wylęgania: ok. 2 tygodni.

Zobacz również:

Objawy

Początkowe objawy są niecharakterystyczne, takie jak pogorszenie samopoczucia, niezbyt silne bóle głowy, utrata łaknienia, stany podgorączkowe. W ciągu 4-6 dni objawy te stosunkowo szybko przybierają na sile. Gorączka ustala się na stałym poziomie 39°--40oC - rozpoczyna się okres pełnego rozwoju choroby, trwający ok. 2-3 tygodni. Chory jest apatyczny, odurzony, aż do całkowitego zamroczenia. Typowy dla duru brzusznego jest wygląd języka (w środku pokryty suchym brunatnym nalotem, na krawędziach żywoczerwony). Powiększeniu ulega wątroba i śledziona. Brzuch jest wzdęty, bolesny. Początkowo występują zaparcia, następnie pojawia się biegunka i częste oddawanie grochowatych stolców. Około 10 dnia choroby na skórze dolnej części klatki piersiowej i brzucha pojawia się charakterystyczna wysypka, tzw. różyczka durowa. Są to drobne, bladoróżowe plamki, nieznacznie uniesione ponad otaczającą skórę, znikające przy ucisku i rozciąganiu skóry. Wysypka utrzymuje się kilka dni, po czym znika, pozostawiając lekkie przebarwienie skóry. Około 4 tygodnia choroby temperatura zaczyna ulegać wahaniom i w końcu normalizuje się. Następujący okres zdrowienia cechuje znacznie wzmożone łaknienie, chwiejność usposobienia, drażliwość oraz zmiany troficzne skóry, włosów i paznokci.

Zagrożenie

Dur brzuszny oraz paradury mogą spowodować zapalenia jelit, mięśnia sercowego, płuc, opon mózgowych i pęcherzyka żółciowego. Mimo leczenia 1% osób chorych na dur brzuszny umiera.

Zapobieganie czynne polega na okresowym szczepieniu, szczególnie w okresach epidemicznych lub przy planowanym wyjeździe na tereny o większej zachorowalności.

Zapobieganie bierne dotyczy skrupulatnego przestrzegania higieny osobistej (mycie rąk przed jedzeniem, gotowanie wody pitnej).

Odporność po szczepieniu

Szczepienie chroni przed zachorowaniem na dur brzuszny i paradur przez okres co najmniej jednego roku, przypuszczalnie do trzech lat. Obie jednak szczepionki uodporniają niewiele ponad 60% szczepionych.

Zalecenia

Szczepienie przeciw durowi brzusznemu jest konieczne tylko w przypadku osób specjalnie narażonych na zakażenie tą chorobą