Toksoplazmoza

Choroba wywoływana przez wewnątrzkomórkowego pasożyta, pierwotniaka toksoplazmozowego, Toxoplasma gondii. Spotykany jest on u człowieka i u wielu zwierząt, np. kotów, myszy i psów. Toxoplasma gondii rozmnaża się płciowo i bezpłciowo. W etapie rozmnażania bezpłciowego pasożyt występuje w 2 postaciach: tachyzoity, które ulegają gwałtownie podziałowi i występują w przypadku intensywnej inwazji, oraz bradyzoity, które charakteryzują się powolnym wzrostem w cystach zagnieżdżonych w tkankach. Ten etap rozmnażania pasożyta dotyczy wielu gatunków zwierząt. Etap płciowy rozmnażania zachodzi w przewodzie pokarmowym kotów. Końcowym etapem rozwoju płciowego jest oocysta, wydalana wraz z kałem i niezwykle wytrzymała na warunki środowiska zewnętrznego: wydalona z organizmu może zakażać nawet przez ponad rok. Najbardziej sprzyjające warunki dla oocysty to środowisko ciepłe i suche. Zarażony kot może wydalać miliony oocyst dziennie przez kilka tygodni. Ludzie mogą zarazić się wszystkimi trzema formami Toxoplasma gondii, a oocysty utrzymują się w organizmie już do końca życia.

Ludzie oocystami najczęściej zarażają się przez jamę ustną: poprzez brudne ręce, które dotykały zanieczyszczonej gleby albo pojemnika, gdzie załatwiają się koty; pijąc zanieczyszczoną wodę lub jedząc skażoną żywność. Rzadko można zarazić się przez uszkodzoną skórę i błonę śluzową. Zarażenie tachyzoitami dotyczy płodu i następuje przez łożysko na skutek pierwotnego zarażenia lub reaktywacji dawnego zarażenia u ciężarnej. Bradyzoitami można zarazić się jedząc surowe, niedosmażone mięso lub pijąc niepasteryzowane mleko.

Wyróżniamy dwie postaci choroby: odzwierzęca (nabyta ostra, która przechodzi w przewlekłą) oraz wrodzona (zakażenie przez łożysko). Ostra toksoplazmoza nabyta objawia się wysoka gorączką oraz dolegliwościami zaatakowanych narządów. Przewlekła postać toksoplazmozy objawia się jak nietypowe zapalenie wątroby, siatkówki oka lub naczyniówki oka oraz dróg oddechowych. Pojawiają sie okresowe stany podgorączkowe i gorączkowe, bóle głowy, bóle mięśni i bóle stawów. Czasami toksoplazmoza przewlekła u dorosłych nie ma objawów i jest wtedy bardzo niebezpieczna u kobiet, gdyż w razie zajścia w ciążę może dojść do reaktywacji zarażenia. Kobiety w ciąży są zagrożone poronieniami, przedwczesnymi porodami, porodami martwych płodów, wadami wrodzonymi u płodów. Dlatego każda kobieta, która w przeszłości miała problemy z donoszeniem ciąży, powinna być przebadana w kierunku możliwego zarażenia toksoplazmozą. Zaobserwowano, że przejście zarażenia pierwotniakiem Toxoplasma gondii uodparnia na powtórne zarażenie. Toksoplazmoza wrodzona objawia się wodogłowiem, zwapnieniem śródmózgowym, zapaleniem siatkówki i naczyniówki oka, żółtaczką, powiększeniem wątroby i powiększeniem śledziony. Przebieg tej postaci toksoplazmozy zależy od tego, w którym okresie ciąży nastąpiło zarażenie i uszkodzenie płodu. Zarażenie w dwóch pierwszych trymestrach ciąży powoduje ciężkie uszkodzenia płodu, w postaci wodogłowia, małogłowia, małoocza, braku gałki ocznej, zaćmy, zaniku nerwu wzrokowego, zwapnień śródmózgowych. Zarażenie na niedługo przed porodem objawia się ostrą chorobą toksoplazmozową u noworodka: gorączką, wysypką, żółtaczką, drgawkami i wzmożonym napięciem mięśniowym. Możliwe są porażenia i zapalenie wątroby, a także zmiany oczne i zapalenie mięśnia sercowego oraz śródmiąższowe zapalenie płuc. Dziecko może przeżyć, ale rozwijają się u niego uszkodzenia mózgu i oczu.

Zobacz również: