Wirus Zika

O wirusie Zika głośno zrobiło się kiedy w końcu 2015 roku powiązano go z wieloma przypadkami małogłowia u noworodków w Brazylii. Wirus Zika, który do tej pory uważany był za stosunkowo niegroźny i występował głównie w Afryce i Azji Południowo-Wschodniej, od 2015 roku spowodował lawinowy wzrost zachorowań i rozprzestrzenił się na nowe rejony świata.

Wirus Zika, który wywołał na początku 2016 roku epidemię w Ameryce Łacińskiej, dotykając zwłaszcza Brazylię i Kolumbię, uznany został przez WHO za zagrożenie międzynarodowe. Wirus Zika niebezpieczny jest zwłaszcza dla kobiet w ciąży, w związku z prawdopodobieństwem wywołania wad wrodzonych płodu, które mogą prowadzić nawet do śmierci.

Czym jest wirus Zika?

Wirus Zika należy do wirusów z rodzaju flawiwirusów. Pod względem budowy ZIKV zalicza się do wirusów RNA. Rezerwuarem wirusa Zika są naczelne, a głównym żywicielem jest człowiek.

Po raz pierwszy wirus Zika pierwszy został wykryty w 1947 roku w Ugandzie. Nazwa wirusa pochodzi od nazwy lasu Zika, w którym znaleziono zainfekowane nim makaki. Pierwszy przypadek zachorowania człowieka odnotowano w 1952 roku w rejonie Afryki Wschodniej.

Rozprzestrzenianie się wirusa Zika

W ubiegłym wieku wirus Zika występował głównie w Afryce i Azji, powodując pojedyncze przypadki zachorowań. W latach 1951-1981 zakażenia wirusem odnotowywano w Afryce: w Tanzanii, Ugandzie, Gabonie, Egipcie, Republice Środkowoafrykańskiej, Sierra Leone i Senegalu.

W latach 90. wirus Zika pojawił się w Azji; wykryto go w Indiach, Tajlandii, Pakistanie, Wietnamie, Indonezji, Malezji i na Filipinach.

Na początku XXI wieku wirus Zika objął swoim zasięgiem także rejon Pacyfiku, wywołując m.in. epidemię w Polinezji Francuskiej. W 2014 roku wirus odnotowano już w Ameryce Środkowej i Południowej. Od tej pory zachorowania wywołanie wirusem Zika pojawiły się w 30 nowych krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Chile, Meksyku, Boliwii, Kolumbii, Brazylii i Wenezueli.

Jak można zarazić się wirusem Zika?

Wirus Zika, przenoszony jest przez komary z rodzaju Aedes, głównie przez Aedes africanus i Aedes aegypti, które występują w rejonach tropikalnych. Naukowcy alarmują jednak, że istnieje prawdopodobieństwo, że wirus Zika może być rozprzestrzeniany także przez komary z rodziny Culex, które potrafią przetrwać w krajach strefy umiarkowanej, a więc także w Polsce.

Czynnikiem, który czyni wirus Zika szczególnie groźnym jest jego zdolność do przenoszenia się między ludźmi. Ostatnie doniesienia informują o przypadkach zarażenia się wirusem Zika przez stosunek płciowy. Osoba chora może w ten sposób przenosić wirusa Zika, jeszcze długo po ustąpieniu u niej objawów. Testy laboratoryjne, pokazały, że wirus utrzymuje się w nasieniu mężczyzny nawet przez 62 dni.

Objawy wywoływane przez wirus Zika

Infekcja wirusem Zika zazwyczaj nie wywołuje objawów, a choroba ma w przeważającej części przypadków łagodny przebieg. Jakiekolwiek symptomy pojawiają się u 20-25% zarażonych osób. Początkowe objawy wywołane przez wirus są często niecharakterystyczne i przypominają inne infekcje wirusowe. Chorobę wywołaną wirusem Zika często myli się z m.in. z dengą.

Wśród najczęstszych symptomów wymienia się gorączkę, ból głowy, złe samopoczucie, bóle mięśni i stawów oraz bardziej charakterystyczne dla Zika wysypkę plamisto-grudkową i zapalenie spojówek. Objawy te zazwyczaj trwają przez 2-7 dni.

Groźne powikłania wirusa Zika

Wirus Zika stanowi szczególne zagrożenie dla kobiet w ciąży, zwłaszcza jeżeli do infekcji dojdzie w pierwszym trymestrze ciąży. W związku z licznymi przypadkami małogłowia (mikrocefalii) u noworodków w Brazylii, które nasiliły się zwłaszcza pod koniec 2015 roku, po przeprowadzeniu badań na chorych noworodkach stwierdzono powiązanie między wirusem Zika a mikrocefalią.

Ponieważ do tej pory nie istnieje żadna szczepionka przeciwko wirusowi Zika, ani nie ma leku, który leczyłby wywołaną nim infekcję, kobietom mieszkającym lub podróżującym w rejony objęte epidemią odradza się na razie zachodzenie w ciążę.

Poza tym u osób zainfekowanych wirusem Zika może rozwinąć się także zespół Guillaina i Barrego, rzadkie i groźne schorzenie powodujące uszkodzenie nerwów, które niekiedy kończy się śmiercią. Choroba ta jest niebezpieczna zwłaszcza dla osób z osłabionym układem immunologicznym.