Amniopunkcja - wskazania i możliwe powikłania

Dla matki najważniejsze jest zdrowie dziecka. Ciąża po 35. roku życia, przypadki chorób w rodzinie zwiększają jej obawy o zdrowie jeszcze nienarodzonego maleństwa. Badaniem, które pozwala sprawdzić zdrowie dziecka jest amniopunkcja, inaczej amniocenteza.

Wiele kobiet ma obawy, że takie badanie diagnostyczne jest niebezpieczne dla dziecka i może skończyć się poronieniem. Amniopunkcja pozwala wykryć wady genetyczne, a w związku z tym, przy niektórych chorobach, można już zacząć leczyć płód. Jednak należy zaznaczyć, iż ten odsetek jest stosunkowo mały i tylko w niewielu przypadkach można podjąć leczenie dziecka nienarodzonego.

Co to jest amniopunkcja?

Amniopunkcja jest to badanie prenatalne, ma charakter inwazyjny i umożliwia potwierdzenie bądź wykluczenie wrodzonej wady genetycznej płodu. To najczęściej wykonywane diagnostyczne badanie prenatalne. Badanie to można wykonać pomiędzy 14. a 20. tygodniem ciąży, ponieważ w pierwszych tygodniach ciąży ryzyko powikłań jest większe.

Jakie są wskazania do przeprowadzenia badania amnipunkcji

Wskazania do przeprowadzenia badania amnipunkcji to m.in.:

• wiek matki powyżej 35 lat, ponieważ wraz z wiekiem matki zwiększają się możliwości występowania  u dziecka zespołu Downa albo wiek ojca powyżej 55 lat;
• w rodzinie ojca lub matki występowały choroby genetyczne;
• matka urodziła wcześniej dziecko z wadą genetyczną, np. z zespołem Downa, z wadą ośrodkowego układu nerwowego, np. wodogłowiem, z chorobą metaboliczną, np. mukowiscydozą;
• badanie stężenia alfafetoproteiny wykazało, że jej wartości są podwyższone, a to może świadczyć, np. o rozszczepieniu kręgosłupa u dziecka;
• matka ma hemofilię.

Na czym polega badanie amniopunkcji?

Amniopunkcja jest badaniem inwazyjnym, a więc związane jest nim ryzyko poronienia, o którym w żadnym wypadku nie można zapominać.

Badanie przeprowadza się w warunkach aseptycznych i zawsze pod kontrolą ultrasonografu, przy pomocy którego określa się położenie płodu, aby go nie uszkodzić podczas badania. Kobieta otrzymuje znieczulenie miejscowe, zostaje odkażona skóra.

Następnie lekarz nakłuwa igłą powłoki brzuszne i pęcherz płodowy, do strzykawki zostaje pobrany płyn owodniowy. Potem igła zostaje usunięta, a w tym miejscu zakłada się opatrunek. W płynie owodniowym, który został pobrany przez lekarza znajdują się komórki płodu. Komórki te pochodzą ze skóry, która się złuszcza, z układu pokarmowego i układu moczowo – płciowego.

Następnie w warunkach laboratoryjnych pobrany płyn jest hodowany na specjalnej pożywce. Po namnożeniu się komórek przeprowadzane jest badanie chromosomów dziecka, a to oznacza, że określany jest jego kariotyp. Zabieg amniopunkcji trwa około 30 minut, a na wyniki czeka się od 2 do 3 tygodni. Po przeprowadzeniu badania kobieta musi leżeć przez 3 godziny.

Powikłania po amniopunkcji

Amniopunkcja jako jedno z inwazyjnych badań prenatalnych ma najmniejszy odsetek powikłań. Jednak ryzyko poronienia w wyniku tego badania wynosi około 0,5% - 1%. Inne powikłania po amniopunkcji to m.in.: uszkodzenie łożyska, uszkodzenie pępowiny, infekcja wewnątrzmaciczna, krwawienie z pochwy, nakłucie narządów płodu, odpływanie wód płodowych, przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego.

Badanie jest proponowane tylko tym kobietom, które znajdują się w grupie osób ze wskazaniem do przeprowadzenia amniopunkcji.

Po otrzymaniu wyników amniopunkcji

Amnipounkcja pozwala poznać kobiecie stan zdrowia swojego dziecka. Jeżeli wyniki potwierdzą, że dziecko jest zdrowe – kobieta może przestać ciągle martwić się o stan jego zdrowia, przestaje się stresować, co również jest dobre dla dziecka, ponieważ życie w ciągłym stresie nie jest wskazane w ciąży. W pełni może cieszyć się macierzyństwem.

Natomiast jeżeli matka otrzyma wyniki, iż jej dziecko jest chore i nie będzie można go wyleczyć - będzie miała czas, aby przyzwyczaić się do tej myśli. Przygotować się do urodzenia chorego dziecka i do opieki nad nim. Rodzice mają czas na zebranie informacji dotyczących leczenia takiego dziecka oraz informacji na temat opieki nad chorym dzieckiem. Niektóre wady można już zacząć leczyć zanim dziecko urodzi się, jednak jak już zostało wspomniane, takie przypadki stanowią nieduży odsetek. Jeżeli wiadomo, że dziecko przyjdzie na świat chore, lekarze mogą przygotować się do tej sytuacji i otoczyć go specjalistyczną opieką.

W Polsce obowiązują przepisy, które pozwalają w takich przypadkach przerwać ciążę. Aborcji można dokonać, gdy dziecko ma nieuleczalną chorobę, która zagraża jego życiu lub życiu matki oraz jeżeli istnieje możliwość nieodwracalnego i ciężkiego uszkodzenia płodu.

Amniopunkcja wywołuje mieszane emocje wśród przyszłych mam ze względu na ryzyko poronienia lub uszkodzenia płodu. Jednak daje też możliwość sprawdzenia, czy dziecko jest zdrowe. A jeśli okaże się, że jest chore rodzice mają czas, aby przygotować się do jego wychowywania i zapoznania się z chorobą.

Autor: Ilona Górecka