Badania wykonywane w trakcie ciąży mają swoje dobre i złe strony

Medycyna oferuje kobietom w ciąży całą paletę najróżniejszych badań. Niestety, nie wszystkie są konieczne, a wiele może być niebezpiecznych dla zdrowia dziecka. Oto krótkie zestawienie badań w trakcie ciąży – ich przebieg, korzyści oraz zagrożenia, jakie ze sobą niosą.

Badanie przesiewowe w pierwszym trymestrze ciąży

W ramach badań przesiewowych w pierwszym trymestrze ciąży przeprowadza się różnego rodzaju testy, służące wykryciu uszkodzeń chromosomów, np. trisomii 21 (zespół Downa). Badania na początku ciąży umożliwiają również zdiagnozowanie uszkodzeń mózgu czy defektów wewnątrz jamy brzusznej. W tym celu lekarze badają zazwyczaj tzw. przezierność fałdu karkowego płodu, a także jego kość nosową i przepływ krwi. W krwi matki sprawdza się natomiast poziom PAPP-A, czyli ciążowego białka osoczowego, oraz hormonu hCG. Na postawie tych danych, jak również wieku pacjentki, oblicza się ryzyko wystąpienia poszczególnych schorzeń.

Wielu ekspertów podkreśla, że badania w pierwszym trymestrze ciąży mogą być ryzykowne. Ponadto nie dostarczają one konkretnej diagnozy, bowiem zwiększenie wartości przezierności karkowej może mieć różne przyczyny, takie jak wady serca, infekcje czy uszkodzenia szkieletu. Niestety, wiele kobiet jest przekonanych, iż pozytywny wynik testu zawsze oznacza, że dziecko urodzi się z zespołem Downa. Żadne badanie nie daje jednak stuprocentowej gwarancji.

Test na toksoplazmozę

Pierwszy kontakt z wirusem toksoplazmozy może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia nienarodzonego dziecka. Na samym początku badania muszą dostarczyć informacji, czy w organizmie matki znajdują się odpowiednie przeciwciała, tzn. czy kobieta przechodziła niegdyś tego typu infekcję. Jeśli nie, konieczne są badania kontrolne na obecność wirusa.

- Złożona formuła badania, mało przekonująca analiza oraz niespójne wyniki nie wykazują w efekcie korzyści, twierdzi Ursula Marschall, lekarz z Bamber GEK (największa Kasa Chorych w Niemczech). Jej zdaniem badanie niesie ze sobą zbyt duże ryzyko w porównaniu z liczbą korzyści.

Test na obecność parwowirusa B19

Zobacz również:

Parwowirusy B19 wywołują rumień zakaźny - chorobę występującą najczęściej u dzieci i niemowląt. Zakażenie płodu jest szczególnie niebezpieczne, gdyż może prowadzić do uszkodzenia wątroby, serca, a nawet śmierci dziecka. Ryzyko przedostania się infekcji z organizmu matki do płodu wynosi 30%.

Zadaniem testu na obecność parwowirusów B19 jest wykazanie, czy w organizmie ciężarnej kobiety znajdują się odpowiednie przeciwciała. Lekarze dostrzegają jednak podstawową wadę tego typu badań: - Badanie na obecność rumienia zakaźnego trakcie ciąży nie ma sensu z powodu braku dopuszczalnej terapii - mówi Klaus König ze Związku Zawodowego Ginekologów i dodaje: - Ciężarne przedszkolanki oraz pielęgniarki, które mogą mieć częsty kontakt z wirusem, powinny jednak, na wszelki wypadek, przerwać pracę.

Test na obecność paciorkowców

Paciorkowce w okresie ciąży są zazwyczaj niegroźne, jednak przy porodzie mogą doprowadzić do poważnych infekcji u dziecka, np. do zapalenia płuc, opon mózgowych czy sepsy. Jeśli bakterie w organizmie przyszłej mamy zostaną wykryte, musi ona zażyć profilaktycznie odpowiednie antybiotyki.

Aby dowiedzieć się, czy w organizmie ciężarnej kobiety zagnieździły się streptokoki grupy B, należy pobrać wymaz z pochwy.

W ostatnich latach lekarze z całego świata zastanawiają się, czy wykonywanie u każdej ciężarnej kobiety testu na obecność paciorkowców ma sens. Zdania są podzielone. W Niemczech szansę na bezpłatne badanie mają jedynie kobiety, u których stwierdzono ryzyko przedwczesnego porodu.

Test na ospę wietrzną

Wirus ospy wietrznej może prowadzić w trakcie ciąży do zniekształceń płodu czy poronienia. Zdarza się to jednak rzadko. Istnieje również niewielkie prawdopodobieństwo, że dziecko zostanie zainfekowane tuż przed narodzinami. 25% tego typu zakażeń kończy się śmiercią.

Kobiety, które jako dzieci przechodziły ospę wietrzną, są zazwyczaj odporne na późniejsze infekcje. Natomiast u wszystkich tych, które były szczepione, powinno się już przed ciążą wykonać test na odporność, w celu jej pobudzenia.

Nieszczepionym kobietom, które planują zajście w ciążę, jak najszybciej powinna zostać podana szczepionka. Należy pamiętać, że jest to wykluczone już w trakcie samej ciąży.

W przypadku gdy kobieta przechodziła w dzieciństwie ospę wietrzną lub została zaszczepiona, wykonanie testu jest zbędne.

Test na obecność CMV

Zakażenie cytomegalowirusem (CMV) jest zazwyczaj niegroźne. Taka infekcja może być jednak niebezpieczna dla ludzi o osłabionej odporności, a także dla płodu. Ryzyko przedostania się wirusa z organizmu matki do płodu wynosi 40%. Może to skutkować uszkodzeniem mózgu lub wzroku.

Infekcję można wykryć przy pomocy testu na przeciwciała. Niestety, w przypadku zakażenia podanie przeciwciał w okresie ciąży jest niemożliwe, natomiast innego rodzaju terapie są niedozwolone. Z tego względu kobiety w ciąży, u których dzieci zdiagnozowano zakażenie CSV, decydują się bardzo często na aborcję.

Badanie diagnozujące cukrzycę ciążową

Test na cukrzycę składa się z dwóch etapów. Najpierw zostaje zmierzony poziom cukru we krwi ciężarnej kobiety po podaniu 50 g glukozy. Dopiero gdy wynik jest niepokojący, następuje kolejny etap, podczas którego bada się poziom cukru dwukrotnie – na czczo oraz po przyjęciu 75 g glukozy. Jest ono nieszkodliwe.

Oferta badań przeprowadzonych w okresie ciąży jest niezwykle bogata. Należy jednak pamiętać, że każda wizyta u lekarza wiąże się ze stresem, niekiedy zupełnie niepotrzebnym. Podejdźmy więc do tego z rozwagą i weźmy pod uwagę zagrożenia, jakie niosą ze sobą niektóre badania.

Autor:

Katarzyna Giętkowska