Dwufazowe tabletki antykoncepcyjne

Antykoncepcja hormonalna jest wyjątkowo popularną metodą zapobiegania ciąży. Jednym z jej rodzajów są dwufazowe tabletki antykoncepcyjne, które nie tylko cechują się wysoką skutecznością, ale i do pewnego stopnia imitują prawidłowy cykl menstruacyjny.

Czym są tabletki antykoncepcyjne dwufazowe?Tabletki dwufazowe należą do grupy dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych (DTA). Zawierają one dwa rodzaje żeńskich hormonów płciowych  – estrogen i progestagen. Zapobiegają one jajeczkowaniu, a także zagęszczają śluz, co zmniejsza zdolność przemieszczania się plemników oraz uniemożliwiają zagnieżdżenie zapłodnionej komórki. DTA, które zawierają stałą dawkę hormonów płciowych to tabletki jednofazowe, natomiast preparaty zawierające ich kombinację, która zmienia w zależności od dnia cyklu, noszą nazwę dwu- lub trzyfazowych. W przypadku tabletek dwufazowych w obu fazach cyklu miesięcznego tabletki zawierają tę samą ilość estrogenu, jednak w w drugiej połowie cyklu zwiększona jest dawka progestagenu. Preparaty fazowe, znoszą cykl miesiączkowy, oznacza to, że jajnik wykazuje minimalną aktywność oraz produkuje bardzo niewielką ilość estrogenu. Gdy kobieta odstawia tabletki, organizm reaguje na wycofanie hormonów krwawieniem, jednakże nie ma ono a nic wspólnego z tym występującym podczas menstruacji.

Jak stosować tabletki antykoncepcyjne dwufazowe?

W każdym opakowaniu znajduje się 21 tabletek w dwóch kolorach. Należy zacząć je przyjmować pierwszego dnia cyklu lub piątego dnia miesiączkowania. Najpierw trzeba zażyć wszystkie tabletki pierwszej serii, a następnie drugiej. Jeśli przyjmuje się pierwszą tabletkę w piątym dniu cyklu, trzeba pamiętać o tym by przez siedem kolejnych dni stosować dodatkową metodę antykoncepcyjną. Należy starać się o to, by przyjmować pigułki o tej samej porze dnia, najlepiej o tej samej godzinie. Kiedy zużyje się już całe opakowanie, odczekuje się siedem dni na rozpoczęcie nowego pudełka – przez ten czas występuje krwawienie wynikające z odstawienia. Jeśli mimo zaprzestania przyjmowania pigułek krwawienie nie pojawia się dwa razy z rzędu, należy wykonać test w celu wykluczenia ciąży. Bardzo ważne jest by rozpoczynać nowe opakowanie tabletek tego samego dnia i w żadnym razie nie wydłużać przerw w zażywaniu tabletek. Trzeba również zwracać uwagę na to, by nie pomylić koloru pigułek, gdyż może to spowodować owulację. Jako że tabletki zaliczają się do antykoncepcji hormonalnej powinno się pozostawać pod nadzorem ginekologa.

Co należy zrobić, gdy zapomniało się zażyć tabletkę?

Jeżeli od momentu kiedy powinno się zażyć tabletkę minęło mniej niż 12 godzin, nie trzeba wpadać w panikę. Należy od razu przyjąć pominiętą tabletkę, a resztę zażywać tak jak zazwyczaj. Jeśli upłynęło więcej niż 12 godzin powinno się natychmiast zażyć ostatnią z pominiętych pigułek a pozostałe pominięte tabletki wyrzucić. Przez następne 7 dni trzeba stosować dodatkowe środki antykoncepcyjne. Należy również zwrócić uwagę na to ile pigułek zostało w opakowaniu oprócz ostatniej z pominiętych. Jeśli 7 lub więcej po zakończeniu opakowania trzeba zrobić normalną 7 dniową przerwę przed rozpoczęciem nowego opakowania. Jeżeli natomiast pozostało ich mniej niż 7, następnego dnia po zakończeniu starego opakowania, sięga się po nowe pudełko, bez robienia żadnej przerwy.

Jak należy postępować w przypadku wystąpienia wymiotów lub biegunki?

Jeżeli wymioty rozpoczną się w przeciągu 3 godzin od zażycia tabletki i utrzymują się na tyle długo, ze następna przyjęta pigułka również zostaje  zwymiotowana trzeba stosować dodatkowe środki antykoncepcyjne. Dodatkową ochronę należy rozpocząć już w momencie wystąpienia dolegliwości a zakończyć po 7 dniach od jej ustąpienia. Biegunka natomiast nie ma wpływu na skuteczność tabletki.

Jaka jest skuteczność stosowania DTA?

Dwufazowa tabletka antykoncepcyjna ma bardzo wysoki poziom skuteczności. Wskaźnik Pearla wynosi dla niej 0,1-3, podczas gdy skuteczność prezerwatywy została oceniona na 2-15, a stosunek przerywany 4-25. Tabletka antykoncepcyjna teoretycznie powinna mieć niemal 100% skuteczności, lecz niezdyscyplinowanie, wydłużanie przerw między przyjęciem ostatniej tabletki a rozpoczęciem nowego opakowania zdecydowanie zwiększa możliwość zajścia w ciążę.

Które kobiety powinny stosować tę metodę antykoncepcji?

Metoda ta jest szczególnie zalecana kobietom młodym, aktywnym seksualnie, cieszącym się dobrym zdrowiem oraz niepalącym. Powinny być przy tym zdyscyplinowane i dokładne, ponieważ tabletki antykoncepcyjne, aby być skuteczne muszą być zażywane regularnie.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania tabletek dwufazowych?

Zażywanie tabletek jest bezwzględnie zabronione w przypadku, gdy kobieta cierpi na choroby układu krążenia, migrenę ogniskową i typu crescendo, która trwa przez parę dni, a jej objawy się nasilają, choroby wątroby, zaburzenia związane ze stosowaniem sterydów płciowych bądź wcześniejszym stosowaniem DTA. Tabletek nie mogą zażywać kobiety w ciąży oraz te, które cierpią na krwawienia z dróg rodnych, o niewyjaśnionej przyczynie. Kolejne przeciwwskazania to rak sutka oraz inne nowotwory estrogenozależne. Kobieta powinna również wybrać inną metodę antykoncepcyjną, gdy czuje uporczywy strach przed potencjalnymi negatywnymi skutkami przyjmowania tabletek.

Jakie są skutki uboczne działania tabletek dwufazowych?

Tabletki antykoncepcyjne mają wpływ na wystąpienie chorób układu krążenia, takich jak choroba zakrzepowo – zatorowa żył, zawał serca, a także udary mózgu. Mogą prowadzić do nadciśnienia tętniczego, a także innych powikłań zakrzepowych. Co więcej mają wpływ na wystąpienie chorób  wątroby, takich jak gruczolak i rak wątroby, żółtaczka cholastatyczna i kamica żółciowa. Drugorzędne objawy niepożądane to bóle głowy, obrzęk nóg, obrzmienie piersi, pogorszenie nastroju, depresja, zanik popędu seksualnego, zakażenia układu moczowego, nudności, upławy,  a także wzrost masy ciała.

Jakie są korzyści wynikające ze stosowania tabletek dwufazowych?

Do najważniejszych korzyści zalicza się wysoka skuteczność antykoncepcji. Tabletki stanowią wygodną metodę, której efekty są odwracalne. Co więcej, łagodzą one zaburzenia związane z cyklem menstruacyjnym, zmniejszają obfitość krwawień, bolesność miesiączek, pozwalają również regulować moment wystąpienia krwawienia. Tabletki wpływają na ogólne złagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Pigułki mają pozytywny wpływ na niektóre nowotwory, szczególnie jajnika i endometrium, a także na nowotworowe schorzenia sutka. Niektóre kobiety zauważają również poprawę stanu cery, szczególnie, gdy cierpią na trądzik pospolity i łojotok.

Autor:Beata Bryk