Hormony w ciąży - rola i znaczenie - druga połowa ciąży
W ramach kampanii „Polka w ciąży“ przedstawiamy informację o najważniejszych hormonach odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg wczesnej ciąży autorstwa prof. dr hab. n. med. Krzysztofa Czajkowskiego, kierownik II Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej.
Zagadnienia związane ze zmianami hormonalnymi dotyczącymi ciąży można podzielić na kilka etapów:
Druga połowa ciąży
Wraz z zaawansowaniem ciąży stężenia zarówno progesteronu, estrogenów jak i laktogenu łożyskowego wzrastają. U większości ssaków (poza człowiekiem) obniżenie się progesteronu w ostatnich tygodniach ciąży jest jedną z kluczowych przyczyn zainicjowania porodu. U ludzi proces inicjacji porodu jest dużo bardziej skomplikowany, ale wykazano wyraźne zmiany aktywności receptora progesteronowego. Badania nad podawaniem progesteronu w ciąży po 20-tym tygodniu przyniosły interesujące wyniki. W ciążach pojedynczych u kobiet ze stratami ciąży w wywiadzie podawanie niewielkich dawek progesteronu powoduje zmniejszenie ryzyka porodu przedwczesnego (szacowane na około 1/3) oraz pozwala na zmniejszenie dawek leków tokolitycznych (hamujących skurcze macicy).
Tarczyca
Hormony tarczycy mają bardzo istotny udział w powstawaniu i prawidłowym rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. U dziecka zawiązki tarczycy powstają około 3 miesiąca życia i kilka tygodni później tarczyca płodu wydziela hormony. Hormony tarczycy i ich receptory są obecne w ośrodkowym układzie nerwowym dziecka na wiele tygodni przed rozpoczęciem wydzielania przez tarczycę płodu.
W prawidłowym rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u płodu, szczególnie w pierwszej połowie ciąży, istotną rolę pełnią hormony tarczycy matki. Mają prawdopodobnie bezpośredni wpływ na ekspresję genów w mózgu płodu i w ten sposób bezpośrednio wpływają na prawidłowość jego rozwoju. Łożysko stanowi skuteczną barierę dla matczynego TSH, ale przez łożysko przechodzi matczyna tyroksyna i trójjodotyronina. Pomimo, że jedynie około 1% tyroksyny matki przechodzi do płodu to przechodzenie tyroksyny matczynej chroni w dziecko w przypadku
Zobacz również:
- Hemoroidy to nie temat tabu!
- Trwałe oznaki przebytej ciąży
- Cesarskie cięcie na życzenie pacjentki
- Zabiegi chirurgiczne w czasie ciąży
- Najczęstsze problemy zdrowotne podczas późnego okresu połogu
- Kiedy można zacząć ćwiczyć po porodzie ?
- Karmienie piersią - korzyści dla matki
- Staranie się o dziecko a relacje partnerskie
niedoczynności tarczycy w okresie płodowym. W stanach niedoboru tyroksyny u matki zbyt mała podaż tego hormonu może prowadzić do niedoboru trójjodotyroniny u płodu. Nieprawidłowe poziomy hormonów tarczycy w życiu płodowym powodują nieodwracalne zaburzenia proliferacji i migracji komórek nerwowych oraz wzrostu neuronów i ich połączeń co skutkuje zaburzeniem struktury ośrodkowego układu nerwowego. Z wymienionych powodów u każdej kobiety ciężarnej konieczne jest oznaczanie TSH w okresie planowania ciąży lub w czasie pierwszej wizyty a w razie nieprawidłowości należy rozważyć leczenie.
Gospodarka węglowodanowa
W ciąży wzrasta zapotrzebowanie na glukozę, co jest związane z potrzebami dziecka oraz przyspieszeniem metabolizmu. Dochodzi do zwiększonego wchłaniania substancji pokarmowych w jelitach a w wątrobie nasileniu ulega proces syntezy glukozy np. z tłuszczy (glukoneogeneza). Glukoza jest niezbędna dla płodu jako podstawowy surowiec energetyczny. Pojawia się nowy, wydzielany przez łożysko, hormon – laktogen łożyskowy (HPL). Hormon ten ułatwia rozkład tłuszczy do glukozy.
Opisane zmiany metaboliczne zwiększają zapotrzebowanie na insulinę – hormon, który ułatwia wnikanie glukozy do wnętrza komórek jako materiału energetycznego a nadmiar glukozy jest magazynowany w postaci cukru złożonego (glikogen) lub tkanki tłuszczowej. U zdrowych kobiet wydzielanie insuliny w ciąży wzrasta dwukrotnie. Jeśli z jakiś powodów proces syntezy glukozy jest zbyt nasilony lub trzustka matki nie jest w stanie wydzielić odpowiedniej ilości insuliny to dochodzi do wystąpienia cukrzycy ciążowej. Nadmiar glukozy przechodzi przez łożysko do dziecka i skutkuje nadmiernym jego tyciem. Duże dzieci mogą mieć problem w czasie porodu ze zmieszczeniem się, częściej mają niedocukrzenia i żółtaczkę po porodzie a w przyszłości są częściej otyłe i chorują na cukrzycę, nadciśnienie i serce. Leczenie cukrzycy w ciąży może być prowadzone poprzez zastosowanie odpowiedniej diety i ewentualnie insuliny.
Przeczytaj też część pierwszą: Hormony w ciąży – wczesna ciąża – rola i znaczenie
Komentarze do: Hormony w ciąży - rola i znaczenie - druga połowa ciąży