Jak działa pigułka antykoncepcyjna

Pigułka antykoncepcyjna jest najczęściej stosowaną metodą zapobiegania ciąży. Wskazują na to również wyniki sondażu przeprowadzonego przez Federalne Centrum Oświaty Zdrowotnej - po te środki sięga 55% respondentek.

Zanim jednak same zdecydujemy się na zażywanie pigułki, warto najpierw poznać sposób jej działania oraz ewentualne skutki uboczne, które może wywołać.

Współczesne pigułki antykoncepcyjne znacznie różnią się od tych, które pojawiły się jako pierwsze. Przede wszystkim obecnie mamy dużo większy wybór, ponieważ na rynku znajduje się kilkadziesiąt produktów różniących się zawartością hormonów czy sposobem dawkowania.

Pigułki podzielić możemy na takie, które zawierają dwa hormony: estrogen i progestagen oraz składające się tylko z progestagenu (nazywane są mini-pigułkami). Pigułki różnią się także pod względem schematu ich zażywania. Wyróżniamy zatem takie, które należy brać przez 20-21 dni. W ciągu 7 do 8 dni przerwy następuje spadek poziomu hormonów we krwi i wówczas dochodzi do krwawienia. Niektóre tabletki zażywamy przez 22 do 24 dni, a przerwa trwa 4 do 6 dni. Dla niektórych kobiet jednak taka przerwa burzy pewną rutynę i niekiedy zapominają one o powrocie do pigułek w odpowiednim momencie. Z tego powodu powstały tabletki, które bierze się przez wszystkie 28 dni cyklu, z tym, że ostatnie 7 pigułek nie zawiera hormonów.

W zależności od składu tabletek możemy mieć do czynienia z:

jednofazowymi – wszystkie pigułki w opakowaniu mają ten sam skład;

dwufazowymi – w pierwszej fazie zażywamy pigułki zawierające tylko estrogen, natomiast w drugiej złożone z estrogenu i progestagenu. Należy przestrzegać tej kolejności, ponieważ w przeciwnym wypadku pigułki nie zapewnią nam ochrony;

trójfazowymi - wszystkie pigułki zawierają oba hormony – estrogen i progestagen, jednak w różnym stężeniu zależnie od dnia cyklu. Tutaj również ważna jest odpowiednia kolejność.

Niezależnie od tego, jakie pigułki lekarz zdecyduje się nam przepisać, wszystkie mają to samo działanie: zapobiegać ciąży. Następuje to przede wszystkim poprzez powstrzymanie owulacji, zagęszczenie śluzu przy wejściu do macicy, co ma utrudniać przeniknięcie plemników, zahamowanie rozwoju endometrium, a także uniemożliwienie implantacji zapłodnionej komórki jajowej. Ważne jest, by metodę antykoncepcji, a w szczególności rodzaj tabletki wybrać w porozumieniu z lekarzem po przeprowadzeniu podstawowych badań. Każda kobieta na zawarte w pigułkach hormony reaguje inaczej, a u niektórych występują nawet przeciwskazania do ich stosowania.

Zobacz również:

Podstawową zaletą pigułek antykoncepcyjnych jest ich wysoka skuteczność. Według wskaźnika Pearl’a zaledwie 0,1 do 0,9 kobiet zachodzi w ciążę stosując tę metodę. Ponadto, na ich działanie nie trzeba długo czekać – zaczynają działać natychmiast po ich przyjęciu. Jedynym utrudnieniem może być konieczność zażywania tabletek codziennie. Jednakże jeśli zdarzy nam się zapomnieć, mamy 12 godzin by połknąć pigułkę jednocześnie nie obniżając jej skuteczności. Czas ten skraca się znacznie w przypadku mini-pigułek. Wówczas bowiem próg tolerancji dochodzi do zaledwie 3 godzin. Nie da się ukryć, że lepiej, by takie sytuacje miały miejsce jak najrzadziej. W przeciwnym razie warto jako dodatkowe zabezpieczenie stosować także prezerwatywę. Lub zwyczajnie zastanowić się nad zmianą metody antykoncepcji.

Pamiętajmy także o tym, że pigułki antykoncepcyjne wchodzą w interakcje z innymi lekami. Należy być zatem szczególnie ostrożną, gdy jednocześnie stosujemy antybiotykoterapię. Na osłabienie działania tabletek mogą wpłynąć także środki przeczyszczające, leki przeciwbólowe i uspokajające, a także leki przeciwzapalne, które mogą spowodować wymioty lub biegunkę.

Niebezpieczne okazać się mogą także napary z dziurawca, a także różnica czasu spowodowana podróżą.

Kobiety często sięgają po tabletki hormonalne nie tylko w celu ochrony przed niechcianą ciążą, lecz niekiedy także by poprawić stan swojej cery.

Niezależnie od tego, jaki cel nam przyświeca dobrze jest poznać niebezpieczeństwa płynące z zażywania tego typu środków. Przede wszystkim może wystąpić krwawienie, nudności, wymioty, ucisk w klatce piersiowej, obniżenie nastroju oraz spadek zainteresowania seksem. Są to najczęściej wymieniane skutki uboczne.

Pamiętajmy także, że pigułki antykoncepcyjne mogą spowodować wzrost ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe, zwłaszcza raka piersi i szyjki macicy, a także wpływają na zwiększenie zagrożenia chorobą naczyniową. Przeciwskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej są problemy z wątrobą, wysokie ryzyko zakrzepicy, cukrzyca, a nawet osteoporoza. Przez wiele lat panowało przekonanie, że kobiety po 35. roku życia powinny zastanowić się nad zmianą metody antykoncepcji. Jednakże jeśli są one zdrowe i nie palą nie ma takiej potrzeby.

Wielu lekarzy uważa także, że konieczność zrobienia przerwy po kilku latach przyjmowania pigułek jest opinią równie przestarzałą.

Niektóre kobiety z pewnych indywidualnych przyczyn nie mogą zażywać pigułek zawierających estrogen. Wówczas alternatywą dla nich są mini-pigułki. Zawierają one lewonorgestrel (pochodnią progestagenu), który co prawda nie jest w stanie zapobiec owulacji, jednak dzięki wytworzeniu dużej ilości śluzu nie pozwala przedostać się plemnikom lub zapobiega zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej w macicy. Tylko preparat zawierający wyższą dawkę innej pochodnej progestagenu – desogestrelu może nie dopuścić do owulacji.

Taką mini-pigułkę przyjmuje się bez przerwy, nawet w czasie miesiączki. Warto jednakże zauważyć, że indeks Pearl’a jest w przypadku tego typu tabletek nieco inny. Dla pigułek zawierających lewonorgestrel wynosi on od 0,5 do 3, a jeśli ich składnikiem jest desogestrel wskaźnik przybiera nieco lepszą wartość od 0,14 do 0,4. Tabletkę należy przyjmować konsekwentnie co 24 godziny. Już dwugodzinne spóźnienie sprawia, iż może ona nie zadziałać odpowiednio. Sprawa jest nieco łatwiejsza, gdy pigułka zawiera desogestrel, ponieważ wówczas dopuszczalne jest nawet 12-godzinne opóźnienie.

Tabletki nie zawierające estrogenu polecane są przede wszystkim kobietom, które karmią piersią. Ten hormon może bowiem przedostać się do mleka matki, a ponadto niekiedy powoduje zmniejszenie ilości produkowanego pokarmu. Dotychczasowe badania nie wykazały żadnych zagrożeń dla dziecka ze strony mini-pigułki. Przede wszystkim jednak ten rodzaj pigułek powoduje mniejszą ilość skutków ubocznych. Jednakże niektóre kobiety mimo to skarżą się na plamienia, bóle głowy, nudności, trądzik, wzrost wagi ciała, wahania nastroju oraz spadek libido.