Katar w ciąży – przyczyny, zapobieganie, leczenie

Kataru w ciąży nie należy lekceważyć, może być on bowiem zapowiedzią przeziębienia lub groźnych chorób takich jak np. zapalenie płuc czy oskrzeli. Nieleczone infekcje dróg oddechowych stanowią niebezpieczeństwo zarówno dla przyszłej matki, jak i dziecka rozwijającego się w jej łonie. Katar w ciąży może być objawem rozwijającej się dolegliwości lub wynikać ze zmian zachodzących w systemie hormonalnym kobiety.

Istotne jest, by zapobiegać rozwojowi wirusów i bakterii, które dostały się do organizmu ciężarnej, stosując w tym celu możliwie najbezpieczniejsze, naturalne sposoby. Kobiety w ciąży nie powinny używać kropli do nosa oraz tabletek na katar - substancje w nich zawarte mogą przedostać się do łożyska i niekorzystnie wpłynąć na rozwijające się dziecko. Wskazane jest stosowanie inhalacji, zdrowe odżywanie oraz wykorzystywanie innych domowych metod walki z katarem.

Możliwe przyczyny kataru u kobiet w ciąży

Katar u kobiet w ciąży nie zawsze musi mieć podłoże wirusowe lub bakteryjne, może wiązać się ze zmieniam hormonalnymi zachodzącymi w organizmie. W niektórych przypadkach kichanie, niedrożność nosa oraz męczący katar związane są ze wzrostem poziomu estrogenu i progesteronu. Hormony te odpowiadają bowiem za zwiększoną częstotliwość przepływu krwi przez śluzówkę nosa, przez co jest ona bardziej wrażliwa i podatna na działanie wirusów i bakterii.

Katar może ustąpić po zastosowaniu się do zaleceń lekarza, ale może być także obecny aż do końca trwania ciąży, kiedy organizm powróci do prawidłowego stanu hormonalnego. Istotne jest, by zapobiec jego rozwojowi i przemianie przezroczystego śluzu w żółtą lub zieloną wydzielinę, kiedy konieczne może okazać się zastosowanie antybiotyków.

Jak uniknąć kataru w ciąży

Każda infekcja w ciąży jest potencjalnym zagrożeniem dla przyszłej matki i dziecka, dlatego istotne jest, by zapobiegać wystąpieniu kataru oraz jego rozwojowi. Można to zrobić poprzez stosowanie odpowiedniej diety bogatej w witaminy C, A i E, składającej się z dużej ilości świeżych warzyw i owoców.

Ważny jest również odpowiedni ubiór dostosowany do warunków pogodowych. Nie należy dopuszczać do przegrzania lub wyziębienia organizmu. Kobiety w ciąży znacznie częściej i obficiej się pocą, dlatego powinny unikać przeciągów i chronić przed wiatrem okolice karku i nerek.

Ponadto organizm jest znaczniej mniej podatny na wirusy i bakterie, kiedy ciężarna dużo odpoczywa, relaksuje się i unika stresu. Wzmacniany jest wówczas układ immunologiczny odpowiadający za odporność organizmu.

Istotną kwestię stanowi również unikanie kontaktu z osobami zakatarzonymi lub przeziębionymi. Kobiety w ciąży zazwyczaj mają znacznie niższą odporność i są bardziej podatne na bakterie chorobotwórcze, dlatego zwłaszcza w okresie jesiennym i zimowym powinny unikać przebywania pośród dużych skupisk ludzi. Ograniczanie styczności z osobami zarażonymi znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania.

Leczenie kataru w ciąży lekami

Bezpieczne leki stosowane w przypadku kataru u kobiet w ciąży

W czasie ciąży niewskazane jest stosowanie kropli do nosa obkurczających śluzówkę ani tabletek na katar. Zalecane są preparaty ziołowe, w tym między innymi drażetki lub krople doustne Sinupret, na które składają się: ziele werbeny, szczawiu, korzeń goryczki, kwiat pierwiosnka oraz czarny bez. Zmniejszają one obrzęk górnych dróg oddechowych i rozrzedzają wydzielinę. Innym środkiem dozwolonym w czasie ciąży jest Euphorbium- aerozol zmniejszający objawy nieżytu nosa. Bezpiecznym specyfikiem jest również maść majerankowa (działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz ściągająco), a także krem zawierający lanolinę (np. Linomag) lub witaminę A. Dodatkowo niektórzy lekarze wskazują na preparaty dedykowane dzieciom, są one o wiele łagodniejsze niż preparaty stosowane przez dorosłych.

Zagrożenia związane z farmakologicznym leczeniem kataru w ciąży

Najważniejszą zasadą, o której powinny pamiętać wszystkie kobiety będące w ciąży cierpiące na katar lub inne dolegliwości, to konieczność konsultowania się z lekarzem przed zażyciem jakichkolwiek lekarstw. Nie należy samodzielnie przyjmować żadnych tabletek, kropli, czy aerozoli, niektóre bowiem mogą stanowić zagrożenie dla rozwijającego się dziecka.

Najwięcej obostrzeń dotyczy kobiet znajdujących się w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy ma miejsce tak zwana organogeneza, czyli kształtowanie się narządów wewnętrznych u dziecka. Niektóre leki mogą znacząco wpłynąć na tempo rozwoju oraz prawidłowość tworzenia się poszczególnych organów, dlatego nie należy przyjmować ich w czasie ciąży. Określone substancje, z których składają się między innymi krople do nosa mogą powodować poronienie lub wywołać wcześniejszy poród.

Zakazane w czasie ciąży jest leczenie kataru przez stosowanie kropli do nosa obkurczających śluzówkę (między innymi Acatar i Tyzine). Unikać należy też pseudoefedryny, zawartej w niektórych środkach (na przykład Gripex i Sudafed) stosowanych w celu szybkiego wyleczenia przeziębienia.

Domowe sposoby na wyleczenie kataru w ciąży

Kataru ani innych infekcji dróg oddechowych będących często zapowiedzią przeziębienia lub poważnych chorób nie powinno się lekceważyć, zwłaszcza w czasie ciąży. Niektórych leków z uwagi na dobro rozwijającego się w łonie kobiety dziecka powinno się unikać. Najbezpieczniejszym sposobem na wyleczenie kataru w ciąży jest korzystanie z domowych metod. Do ich grona zaliczyć można stosowanie: soli fizjologicznej, inhalacji, picie wybranych herbat ziołowych, spożywanie odpowiedniej ilości płynów oraz właściwe odżywanie.

Sól fizjologiczna i woda morska na katar w ciąży

Sól fizjologiczna i woda morska to najlepsze alternatywy dla kropli do nosa. Rozrzedzają wydzielinę, dzięki czemu łatwiej usunąć ją z nosa, udrażniają drogi oddechowe, ułatwiając oddychanie oraz nawilżają śluzówkę, przyspieszając regenerację podrażnionych tkanek.

Stosowanie soli fizjologicznych lub wody morskiej kilkukrotnie w ciągu dnia przyspieszy zwalczanie kataru w ciąży, nie szkodząc przy tym dziecku. Najwygodniejszy w użyciu jest sterylny roztwór soli lub wody morskiej znajdujący się w takich preparatach jak: Marimer, Sterimar czy Tonimer. Każdy z nich można kupić w aptece bez recepty.

Inhalacje na katar w ciąży

Niezawodnym sposobem na pozbycie się kataru w ciąży jest wykonywanie inhalacji. Najkorzystniej na drogi oddechowe wpływają inhalacje z soli morskiej lub olejku miętowego. Innymi polecanymi składnikami są: olejek eukaliptusowy, sosnowy, goździkowy, jałowcowy oraz tymiankowy. Kojąco na organizm wpływa także połączenie rumianku, lawendy oraz kilku kropel eukaliptusa.

Do wykonania inhalacji potrzebna jest miska wypełniona gorącą wodą (najlepiej wrzątkiem) oraz wybrane krople. Należy pochylać się nad miską i wdychać parę. Efekt będzie natychmiastowy - nos zostanie udrożniony, a swobodny przepływ powietrza przez kanaliki łzowe zapewniony.

Odpowiednia wilgotność powietrza

Istotną kwestią jest także dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza, która powinna znajdować się w granicach 40-60%. Zbyt suche powietrze wywołuje bóle głowy, wysusza śluzówkę nosa, sprawia, że dłużej niż zazwyczaj trwa katar oraz przyczynia się do problemów ze snem.

Najlepszym rozwiązaniem jest zakup nawilżacza powietrza. Już zwykły nawilżacz parowy podnosi wilgotność i eliminuje drobnoustroje. Z kolei urządzenie z dodatkową funkcją oczyszczania powietrza oprócz zapewnienia odpowiedniej wilgotności, oczyści powietrze z alergenów, wirusów i bakterii.

Innym skutecznym sposobem na nawilżenie powietrza jest postawienie blisko grzejnika miski z wodą lub zakup nawilżaczy zakładanych na kaloryfery. Dzięki ciepłu woda będzie parować, a jej cząsteczki znajdą się w powietrzu.

Wilgotność pomagają podnieść również mokre ręczniki układane na powierzchni kaloryfera. Wyprane i dobrze wypłukane (tak, by ich zapach nie podrażniał dróg oddechowych) należy rozłożyć na źródle ciepła. Im grubszy ręcznik, tym dłużej zostanie utrzymana wilgotność powietrza. Istotne jest też, by pamiętać o częstym namaczaniu ręczników.

Herbatki ziołowe na katar w ciąży

W przypadku leczenia kataru w ciąży herbatami ziołowymi należy zachować szczególną ostrożność, wcześniej konsultując się z lekarzem. Niektóre z naparów mogą bowiem niekorzystnie wpływać na przebieg i czas trwania ciąży.

Do bezpiecznych herbat ziołowych, które nie powodują skutków ubocznych, zaliczyć można napar z liści czerwonej maliny, czarnego bzu, imbiru, kwiatów lipy, mięty pieprzowej oraz pokrzywy. Wszystkie te herbaty zawierają witaminy przyspieszające regenerację organizmu.

Picie dużej ilości płynów bogatych w witaminy

Katar znacząco osłabia organizm kobiet w ciąży, dlatego istotne jest, by oprócz odpoczynku dbały one także o gospodarkę wodną i mineralną.

Kobiety będące w ciąży i zmagające się z nieżytem nosa powinny pamiętać o piciu dużej ilości wody, by zapobiec odwodnieniu organizmu. W tym celu zalecane jest częste sięganie po wodę mineralną oraz ciepłe napoje bogate w witaminy. Szczególne właściwości, jeśli chodzi o budowanie odporności i regenerację, mają świeżo wyciskane soki owocowe, soki warzywne, herbaty ziołowe, woda z cytryną oraz sok z kiszonej kapusty.

Dopuszczalne jest także przyjmowanie rozpuszczalnej witaminy C, jednak dawkę suplementacji należy wcześniej ustalić z lekarzem.

Zdrowe odżywianie w ciąży

Niebagatelny wpływ na kondycję organizmu oraz długość trwania kataru ma stosowana dieta. Sposób odżywiania istotny jest zwłaszcza w przypadku kobiet w ciąży, wpływa bowiem nie tylko na organizm kobiety, ale także na rozwijające się w jej łonie dziecko.

W przypadku wystąpienia kataru dieta ciężarnej powinna zostać wzbogacona o dodatkowe witaminy zwane antyoksydantami. Dobry wpływ na organizm mają zwłaszcza witaminy A, C i E, które można znaleźć między innymi w szpinaku, pomidorach, brokułach, czerwonej papryce i cytrynie. Naturalnymi antybiotykami są z kolei czosnek i cebula. Dodawane do większości potraw pomogą udrożnić nos i zapobiegną dalszemu rozwojowi bakterii.

Przy silnym, męczącym katarze pomoże także chrzan używany do robienia inhalacji lub starty dodawany do każdego posiłku (2-3 łyżeczki).

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

W niektórych przypadkach zapalenie oskrzeli w ciąży można wyleczyć domowymi sposobami bez stosowania farmaceutyków. Jednak w momencie, kiedy wydzielina zmienia swój kolor na żółty, zielony lub staje się ropna, kaszel wzmaga się, pojawiają się bóle mięśni i stawów, a gorączka przekracza 37,5 stopnia Celsiusza, należy zgłosić się do lekarza. Najczęściej wówczas konieczna jest kuracja antybiotykowa.

Autor: Natalia Walczak