Metody leczenia niepłodności

Leczenie niepłodności to bardzo złożony proces, którego celem jest przywrócenie płodności obojga partnerów. Wymiernym i jedynym skutecznym wynikiem leczenia jest urodzenie zdrowego dziecka. Na przebieg leczenia mają wpływ przeróżne czynniki, uwarunkowania, przebyte choroby, ale także indywidualny profil każdej pary. Decyzja o doborze programu leczenia powinna być zawsze poprzedzona gruntowym wywiadem medycznym z pacjentami oraz szeregiem specjalistycznych badań diagnostycznych.

W zależności od zebranego wywiadu i wyników badań lekarz prowadzący razem z pacjentami dobiera odpowiedni schemat leczenia.

Obecnie jedną z najczęściej stosowanych w leczeniu niepłodności procedur medycznych jest farmakologiczna stymulacja owulacji. Metoda ta jest przeznaczona m.in. dla pacjentek z zaburzeniami tego procesu. Polega ona na podawaniu kobiecie leków hormonalnych, których celem jest spowodowanie dojrzewania jednego lub kilku pęcherzyków w jajniku. Na przestrzeni ostatnich lat wskazania do stymulacji jajeczkowania uległy rozszerzeniu, głównie ze względu na coraz częściej stosowane procedury rozrodu wspomaganego. Najczęstsze z nich to brak owulacji lub jej zaburzenia, niepłodność niewiadomego pochodzenia, przygotowanie pacjentki do inseminacji domacicznej lub zapłodnienia pozaustrojowego.

Jeśli przyczyną niepłodności u kobiety są wykryte nieprawidłowości w jamie macicy, stosuje się kolejną metodę leczenia niepłodności - histeroskopię operacyjną. Zabieg ten polega na oglądaniu przez lekarza macicy za pomocą małej kamery. Podczas zabiegu możliwe jest usuniecie polipów, zrostów, przegród lub mięśniaków modelujących jamę macicy. Wszystkie te zmiany mogą być przyczyną niepłodności lub poronień. Histeroskopia jest zabiegiem ambulatoryjnym. Pacjentka tego samego dnia może udać się do domu.

Koleją metodą wykorzystywaną przy leczeniu niepłodności jest laparoskopia - technika polegająca na oglądaniu i operowaniu narządów za pomocą cienkiego endoskopu zaopatrzonego w system transmisji obrazu i manipulatorów wprowadzonych do jamy brzusznej.

Laparoskopia umożliwia ocenę budowy, położenia narządów miednicy mniejszej, ocenę drożności jajowodów, lokalizację zrostów, czy rozpoznanie endometriozy. Obecnie dużą cześć operacji ginekologicznych przeprowadza się metodą laparoskopową. W przypadku niepłodności operacje takie obejmują najczęściej usuwanie zrostów w miednicy mniejszej, mięśniaków, łagodnych torbieli, rekonstrukcję jajników i ich kauteryzację w przypadku zespołu policystycznych jajników (PCOS). Zalety laparoskopii to w szczególności mała inwazyjność (prawie niewidoczna blizna) w tym mała uciążliwość dla operowanej (po większości zabiegów pacjentka już następnego dnia może udać się do domu).

Zobacz również:

W niektórych przypadkach niepłodności opisane powyżej metody są niewystarczające. Należy wtedy rozpatrzyć bardziej inwazyjne i zaawansowane metody leczenia -techniki wspomaganego rozrodu. Dobór odpowiedniej metody jest zależny od uwarunkowań medycznych każdej pary. Lekarz prowadzący może zaproponować inseminację domaciczną, pozaustrojowe zapłodnienie in vitro lub mikroiniekcję plemnika do komórki jajowej – ICSI.

Inseminacja domaciczna

Inseminacja domaciczna to bezbolesna technika polegająca na podaniu do jamy macicy, za pomocą cewnika, specjalnie przygotowanego nasienia. W zależności od źródła pochodzenia nasienia, wyróżniamy dwa rodzaje tego zabiegu:

inseminację domaciczną nasieniem męża lub partnera,
inseminację nasieniem dawcy - bank nasienia.

Najczęstsze wskazania do inseminacji domacicznej obejmują: niemożność odbycia stosunku płciowego (wady anatomiczne, pochwica), obniżone parametry nasienia, wrogość śluzu szyjkowego dla plemników, niepłodność niewiadomego pochodzenia.

Inseminacja nasieniem dawcy jest rozwiązaniem dla par, w których przypadku nie można znaleźć żadnych plemników podczas badania nasienia oraz w materiale pobranym podczas punkcji jądra i najądrza, co oznacza niemożność zapłodnienia komórki jajowej. W tym przypadku dawca dobierany jest na podstawie cech genetycznych i fenotypowych najbardziej odpowiadających przyszłym rodzicom (grupa krwi, kolor oczu, włosów, wzrost, budowa ciała).

Pozaustrojowe zapłodnienie in vitro (sztuczne zapłodnienie)

Zapłodnienie pozaustrojowe in vitro (IVF) lub inaczej sztuczne zapłodnienie to procedura medyczna stosowana od ponad 30 lat u człowieka, która pozwala na zrealizowanie poza organizmem kobiety zapłodnienia (połączenie komórki jajowej z plemnikiem) oraz uzyskania pierwszych etapów rozwoju zarodka.

Cała procedura zapłodnienia in vitro trwa zazwyczaj od czterech do sześciu tygodni. W pierwszym etapie procesu najczęściej podawane są pacjentce leki hormonalne, które mają na celu zwiększenie ilości produkowanych komórek jajowych. Po otrzymaniu odpowiedniej dojrzałości komórki jajowej odbywa się punkcja, która polega na pobraniu komórek jajowych. Przez pochwę do jajnika wprowadza się specjalną cienką igłę i pobiera się po kolei zawartość każdego pęcherzyka (płyn i komórkę jajową). Zabieg ten trwa do 10 min. w tym samym czasie partner oddaje nasienie.

Kolejny etap odbywa się w laboratorium, gdzie odpowiednio przygotowane komórki jajowe oraz plemniki, umieszcza się razem w celu dojścia do zapłodnienia. Po kilku dniach otrzymany zarodek wprowadza się za pomocą specjalnego cewnika do jamy macicy. Po dwóch tygodniach od przeniesienia zarodka wykonuje się test w celu rozpoznania ciąży.

Pary decydujące się na zapłodnienie in vitro muszą pamiętać, że metoda ta wymaga czasu. Podanie zarodków to tylko ostatni etap całego procesu, poprzedzony kilkoma wcześniejszymi, trwającymi czasami wiele tygodni przygotowaniami. Ponadto, pacjenci muszą być również świadomi mogących wystąpić konsekwencji takich jak: hiperstymulacja jajnikowa, krwawienie i problemy zakaźne związane z punkcją, ciąża pozamaciczna, ciąża mnoga. Warto zaznaczyć, że z wyjątkiem ciąży mnogiej, pozostałe są bardzo rzadkie.

Mikroiniekcja plemnika do komórki jajowej – ICSI

Zabieg ten jest uzupełnieniem zapłodnienia pozaustrojowego. Metoda ta wprowadzona w 1992 roku umożliwia uzyskanie ciąży nawet w przypadku pojedynczych plemników w nasieniu (norma to dziesiątki milionów). ICSI praktycznie wyrównuje szanse na posiadanie potomstwa mężczyzn zdrowych i uważanych wcześniej za niepłodnych. W części etapów przebieg zabiegu jest taki sam jak przy klasycznym zapłodnieniu pozaustrojowym (in vitro). Różnica obejmuje wyłącznie etap laboratoryjny, w którym za pomocą mikromanipulatora i bardzo cienkiej pipety chwyta się plemnik i wprowadza do środka komórki jajowej.

Ryzyko konsekwencji związane z mikroiniekcją plemnika do komórki jajowej jest identyczne jak w przypadku klasycznego zapłodnienia pozaustrojowego. W przypadku bardzo małej populacji mężczyzn istnieje jednak dodatkowe teoretyczne ryzyko przeniesienia niepłodności męskiej pochodzenia genetycznego.

Opracowanie:
Klinika Leczenia Niepłodności GAMETA
www.gameta.pl