Niecodzienne metody antykoncepcji hormonalnej

Częstotliwość stosowania nowoczesnych metod planowania rodziny kształtuje się w Polsce na poziomie 19 % wynika z raportu ONZ. W krajach Unii Europejskiej jest to około 70%. Wynik ten jest dość niepokojący, biorąc pod uwagę fakt, że hormonalna antykoncepcja jest jedynym skutecznym sposobem przeciwdziałania niepożądanym ciążom i świadomego planowania rodziny.

Owszem, zdarza się, że kobieta zachodzi w ciążę mimo stosowania antykoncepcji hormonalnej - jednak najczęściej wynika to z błędów w stosowaniu antykoncepcji (46%), równoczesnej antybiotykoterapii (21%) oraz biegunek i wymiotów w trakcie przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej (10%).

Istnieje potrzeba stworzenia metod antykoncepcyjnych lepiej tolerowanych oraz jak najmniej absorbujących uwagę pacjentek. Przybliżenie do tego ideału umożliwiają niecodzienne preparaty hormonalne, które stosuje się inaczej niż doustnie i cechuje je długi okres działania. Nie bez znaczenia jest też poczucie komfortu i satysfakcja kobiety. Dlatego tak ważna jest edukacja społeczeństwa w kwestii dostępności niecodziennych metod antykoncepcji.

W Polsce w ostatnich latach mamy dostęp do używanych z powodzeniem na świecie metod antykoncepcji hormonalnej stosowanej drogą inną niż doustna. Są to systemy przezskórne, dopochwowe pierścienie antykoncepcyjne, iniekcje i systemy wewnątrzmaciczne.

Należy pamiętać, że bezpieczeństwo i skuteczność każdej metody antykoncepcji zależy również od cech indywidualnych partnerów. Kobieta, przed podjęciem decyzji o rodzaju antykoncepcji, powinna udać się do ginekologa i dokładnie się przebadać. Tak ważna decyzja w życiu każdej kobiety musi być bardzo przemyślana, nie można działać pochopnie.

Plaster antykoncepcyjny

Plaster o wymiarach 45 mm x 45 mm naklejany jest na czystą, suchą, nieowłosioną i nieuszkodzoną zdrową skórę w okolicy pośladków, brzucha, zewnętrznej górnej części ramienia lub górnej części tułowia w miejscu, w którym ciasna odzież nie będzie ocierała plastra.

Zawarte w nim hormony - pochodne estrogenu i progestagenu przenikają przez skórę bezpośrednio do krwioobiegu. Kobieta nakleja plaster w pierwszym dniu cyklu i nosi go nieprzerwanie przez 7 dni. 8-go dnia zdejmuje zużyty plaster i nakleja nowy, który nosi przez kolejne 7 dni, po czym zmienia go na następny - również na 7 dni. W 22 dniu cyklu następuje tydzień przerwy, w trakcie którego pojawia się tzw. krwawienie z odstawienia.

Zobacz również:

Pierścień antykoncepcyjny

To elastyczny, bezbarwny pierścień o średnicy około 5 cm i przekroju 4 mm. Kobieta sama umieszcza pierścień w pochwie w pierwszym dniu cyklu i sama usuwa go po upływie 3 tygodni, po czym następuje 7-dniowa przerwa w stosowaniu preparatu, w której występuje tzw. krwawienie z odstawienia. W trakcie tych trzech tygodni stosowania pierścień uwalnia w sposób ciągły hormony pochodne progestagenu i estrogenu.

Zastrzyki hormonalne

Iniekcja to metoda przeznaczona dla kobiet, które nie mogą przyjmować doustnych środków hormonalnych. Lek przepisywany jest czasami u kobiet karmiących piersią po 6 tygodniu po porodzie. Zastrzyk hormonalny zawierający tylko jeden hormon - gestagen wykonywany jest na zlecenie ginekologa raz na 12 tygodni, zabezpieczając w tym czasie przed nieplanowaną ciążą. Po upływie 12 tygodni należy przyjąć kolejną dawkę leku. Kobieta planująca ciążę, niestety musi uzbroić się w cierpliwość; pełna płodność powraca dopiero po kilku miesiącach od zaprzestania stosowania preparatu.

Wkładki domaciczne

To T-kształtny wykonany z plastiku przedmiot zakładany bezpośrednio do wnętrza macicy. Wkładki starszego typu zawierały spiralny drucik miedzi (stąd popularna nazwa „spiralki”), obecnie są również dostępne wkładki ze stopniowo uwalniającym się hormonem. Ta ostatnia działa jak pigułka hormonalna w macicy stąd jest skuteczniejsza. Wkładka jest skuteczna przez wszystkie dni cyklu miesięcznego i zależnie od typu może pełnić swą funkcję od roku do 3-5, a nawet 7 lat. Wkładkę zakłada lekarz w ostatnim dniu krwawienia miesiączkowego, kiedy układ rozrodczy ma podwyższoną odporność na zakażenia, a wejście do macicy jest lekko rozszerzone.

Po 3 miesiącach należy zgłosić się na wizytę kontrolną. Trzeba również pamiętać o terminie wymiany wkładki (czas jej używania podany jest przez producenta), i to nie tylko dlatego, że wkładka przestaje działać. Istnieje też niebezpieczeństwo, że pozostawiona zbyt długo może wrosnąć w ścianę macicy.

Coroczne badania kontrolne są zalecane każdej kobiecie, bez względu na to, czy i jaką metodę antykoncepcyjną stosuje.

Wyboru metody antykoncepcyjnej zawsze dokonuje kobieta wspólnie z lekarzem. Kobieta świadoma, jakie są możliwości, może wybrać metodę, która najlepiej wpisze się w jej styl życia. W rozmowie z lekarzem powinna udzielić mu jak najwięcej informacji na temat zdrowia, swoich oczekiwań, stylu życia, przyzwyczajeń a nawet charakteru.

Im lepiej lekarz pozna pacjentkę tym bardziej „skrojona na miarę” będzie metoda antykoncepcji, którą zaproponuje. Świadoma kobieta, w rozmowie z lekarzem, lepiej wybierze metodę odpowiednią właśnie dla niej, a w związku z tym również taką, której będzie przestrzegać. Nie powinna czuć się onieśmielona i zakłopotana nieznajomością terminów, niezrozumieniem metody stosowania. Dlatego kobiety odważnie powinny zadawać pytania w chwilach wątpliwości czy lęku, szukać informacji, dzielić się nimi z innymi. Najwięcej fachowej wiedzy uzyskują od lekarza, ale czasem ze strony osoby bliskiej takiej jak mama, siostra czy najbliższa przyjaciółka potrzeba zachęty do wizyty kontrolnej, czy do pierwszej rozmowy.