Odżywianie matki i ryzyko deformacji płodu

Deformacje wrodzone nie są zawsze nieuniknione. Niektóre czynniki ryzyka, takie jak defekt genetyczny, mogą być zrównoważone przez rozsądne odżywianie się, według badań przeprowadzonych na Uniersytecie w Oxfordzie. Kardiopatologie stanowią pierwszą przyczynę deformacji genetycznych. Można o to oskarżać liczne czynniki, ale nie można określić, od przypadku do przypadku, dokładnej przyczyny deformacji.

Można przywoływać więc spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków czy też działanie nikotyny bądź lekarstw, ale także wiek matki oraz genetyka mają duże znaczenie... Badania pokazują, że cukrzyca albo nadwaga u kobiet ciężarnych sprzyja właśnie pojawieniu się takich problemów u dziecka.

Naukowcy z Centrum Wellcome Trust, zajmującego się badaniami nad genetyką ludzką, znajdującego się na Uniwerytecie w Oxfordzie, zechcieli przetestować rolę czynników związanych z żywieniem oraz czynników związanych z genetyką wspólnie działających na rozwój płodu. Do tych prac, opublikowanych w przeglądzie Human Molecular Genetics, badacze użyli myszy laboratoryjnych: praktyczne, ponieważ podłoże genetyczne i pożywienie może być ściśle kontrolowane.

Myszy normalne oraz myszy pozbawione genu Cited2 zostały włączone do doświadczeń. Gen Cited2 jest czynnikiem transkrypcji, to znaczy, że sprzyja ekspresji pewnych genów i badacze wiedzą, że odgrywa bardzo ważną rolę dla prawidłowego rozwoju płodu. Kiedy gen ten jest nieobecny, mogą się rozwijać różne anomalie na poziomie serca, takie jak izomeryzm przedsionków, czy też zakłócenia w symetrii prawostronnej lub/i lewostronnej serca. Złe odżywianie mogłoby więc zaostrzać te deformacje?

Aby się tego dowiedzieć, wspomniane myszy zostały poddane na siedem tygodni przed ich sparowaniem, a także potem podczas ich ciąży, diecie bogatej w tłuszcze - dla niektórych myszy oraz diecie zróżnicowanej - dla innych. Rozwój małych myszątek był analizowany przez rezonans magnetyczny po 15 dniach wzrastania. U myszy, które miały deficyt genu Cited2 i były żywione pokarmem bogatym w tłuszcze, ryzyko asymetrii embrionu jest dwa razy większe w porównaniu do tych myszy, które miały normalną dietę: izomeryzm przedsionków serca, zniekształcenie przedsionków serca, izomeryzm prawostronny płuc (obydwa płuca są typu płuca prawego, czyli trzypłatowe), situs inversus,  czyli inwersja w położeniu organów wewnętrznych w stosunku do symetrii prawej-lewej).

Ryzyko rozszczepu podniebienia i wargi (deformacji podniebienia), jeśli chodzi konkretnie o tę deformację, zwiększa się aż siedmiokrotnie. Te rezultaty, statystycznie o wielkim znaczeniu, nie pojawiają się jednak u myszy, które mają dobrą wersję genu Cited2.

Innych parametrów także szukano: wzięto pod uwagę wagę płodu, wagę nerek i wagę gruczołu grasicy u mysząt. Na każdy z tych trzech elementów działa dieta bogata w tłuszcze oraz ma wpływ brak genu Cited2 ale, w tym przypadku, obydwa czynniki, jak się wydaje, nie korelują ze sobą. W ten sposób, jeśli nawet czynnik genetyczny wystarczy, aby sprzyjać pojawieniu się deformacji wrodzonych, przyjmowanie zbyt tłustego pożywienia zwiększa ryzyko.

Badania te, przeprowadzone na myszach, z pewnością odzwierciedlają to, co się dzieje u człowieka, który zresztą posiada w swoim genomie wersję homologiczną genu Cited2. Tego rodzaju rezultaty wskazują, że środowisko oraz geny są tak samo ważne oraz to, że związki innych genów z innymi parametrami środowiskowymi mogą bardzo prawdopodobnie prowadzić także do deformacji wrodzonych.

Dlatego więc ekstremalnie wielkie znaczenie ma dla kobiet ciężarnych kontrolowanie zarazem i odżywiania i środowiska (zanieczyszczenia, pestycydy), aby przyszłe niemowlę rozwijało się najlepiej, jak to tylko możliwe.