Połóg - trudny czas dla młodej mamy

Połóg, jest to okres 6-8 tygodni bezpośrednio po porodzie, w którym organizm kobiety stara się powrócić do stanu sprzed ciąży. Następują wtedy w całym organizmie procesy gojenia oraz odnowy. Dotyczy to większości narządów i układów, które w jakimś stopniu były zaangażowane w proces powstawania i rozwoju płodu.

Zmiany mogą być najbardziej widoczne w narządzie rodnym, piersiach, układzie mięśniowym brzucha i dna miednicy oraz ośrodkowym układzie nerwowym. Wszystkie te procesy związane z cofaniem się zmian ciążowych oraz gojeniem ran nazywane są procesami inwolucyjnymi. Naturalnie towarzyszy im rozpoczęcie pracy gruczołów piersiowych oraz powrót funkcji jajnika. Nie kończy się jednak na samym wytworzeniu pokarmu w zrazikach gruczołowych, musi być on również przetransportowany do zatok mlecznych i dalej do brodawki. Powrót funkcji jajnika odzwierciedla się w ponownej płodności, która u kobiet niekarmiących pojawia się 3-4 tygodnie po porodzie.

U kobiet karmiących czas ten się wydłuża i jest trudny do precyzyjnego określenia.

Czas połogu można podzielić na trzy okresy, zależne od nasilenia zmian inwolucyjnych:

Okres pierwszych 24 godzin, który wymaga intensywnego nadzoru, gdyż w tym czasie mogą wystąpić powikłania poporodowe.
Okres wczesny, obejmujący pierwszy tydzień połogu.
Okres odległy połogu, następuje wtedy pełna inwolucja narządu rodnego oraz powrót całego organizmu do stany sprzed ciąży; trwa on około 6 tygodni.

Pierwsze 24 godziny po porodzie są bardzo ważnym czasem. Kobiety odczuwają zwykle zaraz po porodzie suchość w ustach głód i pragnienie. Jest to czas wzmożonej czujności oraz troskliwej opieki personelu medycznego. 24 godziny po porodzie, ale i także w dalszych dniach badane są parametry: ciepłota ciała, tętno, oddychanie, ciśnienie krwi.

Jednym z groźniejszych powikłań połogu jest choroba zakrzepowa. Według statystyk choroba ta dotyczy 3% kobiet w połogu. Aby zapobiegać chorobie zakrzepowej zaleca się wykonywanie zaraz po porodzie prostych ćwiczeń oddechowych, ruchów kończyn czy zmian pozycji ciała. Wyjątkowo używane są leki obniżające krzepliwość krwi czy przeciwzapalne. W okresie tym kobiety odczuwają również napięcie i obrzmienie piersi, które z czasem będą się powiększały. Osoby odpowiednie do tego przyuczają wtedy kobietę przykładania dziecka do piersi.

Zobacz również:

Pierwszy tydzień po porodzie jest okresem związanym z odchodami, czyli wydzieliną z pochwy zależną od zmniejszenia się macicy, problemami z higieną oraz pierwszymi kłopotami z karmieniem piersią. W tym czasie następuje również inwolucja macicy, czyli jej zmniejszanie. Trwa on od 6 do 8 tygodni. Celem tego procesu jest powrót macicy do stanu sprzed ciąży. Najbardziej intensywne działania następują właśnie w pierwszym tygodniu po porodzie. Mogą niestety też wystąpić powikłania związane z odchodami jak skrzepy krwi, wydłużający się czas trwania odchodów. Należy wtedy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Kobieta w pierwszym tygodniu po porodzie może odczuwać również pewien dyskomfort fizyczny i dolegliwości bólowe. Bóle w dole brzucha, zwłaszcza przy karmieniu związane z intensywnymi skurczami macicy. Mogą wystąpić również bóle gojącego się krocza. Dolegliwości bólowe pochodzące z rozciągniętych i często zranionych tkanek miękkich kanału rodnego i dna miednicy sprawiają problemy z siadaniem czy szybką zmianą pozycji. Bóle mogą pojawiać się również podczas oddawania moczu. Organizm kobiety pozbywa się wtedy nadmiaru płynu i „oczyszcza”. Zdarzają się w również w tym okresie połogu dość uporczywe bóle pleców, barków, karku i ramion. Są one wynikiem zmęczenia w czasie porodu oraz noszenia i przekładania dziecka. Mają one charakter przejściowy i z czasem zanikają. Natomiast groźne mogą okazać się bóle kończyn dolnych, silne bóle w dole brzucha oraz bóle głowy. W przypadku ich wystąpienia należy koniecznie udać się do lekarza.

Zwykle między 5 a 7 dobą dochodzi do tzw. „nawału mlecznego”, czyli gwałtownego tworzenia pokarmu, któremu towarzyszy obrzmienie piersi. Bardzo ważne jest wtedy ściąganie zalegającego pokarmu. We wczesnym okresie laktacji i uczenia karmienia bardzo często dochodzi też do pękania i zranienia brodawek sutkowych, które mogą być dla kobiety bardzo bolesne. W pierwszym tygodniu po porodzie zaleca się również ogólne mycie całego ciała pod prysznicem, a nie w wannie. Należy używać wtedy łagodnych mydeł. Bardzo ważna w tym okresie jest również higiena krocza, która chroni drogi rodne przed zakażeniem. Kobieta powinna również dbać o odpowiednie napięcie mięśni i pobudzenie krążenia w tych okolicach. Pomagają w tym ćwiczenia, które powinno się rozpocząć zaraz po porodzie i stosować wielokrotnie ( 20-30 razy) w ciągu każdego dnia.

Aby z kolei utrzymać w czystości piersi wystarczy obmycie ich w czasie codziennej toalety i mycie rąk przed przystąpieniem do karmienia.

Okres późnego okresu połogu również wiąże się z problemami zdrowotnymi. Kobiety skarżą się na kłopoty z mimowolnym moczeniem, niedokrwistość oraz wypadanie włosów. Dokuczliwy problem nietrzymania moczy można rozwiązać przy pomocy ćwiczeń mięśni Kegla. Należy jednaki wcześniej wykluczyć zapalenie dróg moczowych gdyż jest to często występująca w okresie połogu dolegliwość. Niedokrwistość może wiązać się z nieprawidłowym prowadzeniem się podczas ciąży. Prawidłowa dieta oraz zażywanie witamin zapobiega niedokrwistości. Utrata włosów natomiast jest zjawiskiem naturalnym w czasie połogu. Jest to objaw przejściowy należy jednak przez jakiś czas wstrzymać się z farbowaniem włosów bądź trwałą ondulacją. Jeżeli okres połogu przebiega bez zakłóceń wizyta lekarska przewidziana jest na 6 tygodni po porodzie . Lekarz sprawdza czy organizm rzeczywiście doszedł do stanu sprzed ciąży i czy możliwe jest wznowienie współżycia.

Okres połogu nie jest najprzyjemniejszym czasem jednak trzeba go przeżyć. Z każdym dniem jest coraz lepiej i nie należy się załamywać. Kobieta powinna w tym czasie pozwolić sobie na uczucie frustracji i niekiedy gniewu. Kiedy natomiast stan psychiczny będzie się pogarszał, a poczucie nadchodzącej depresji będzie coraz silniejsze nie należy bać się udać do specjalisty po poradę. Nie należy również unikać próśb o pomoc od rodziny czy bliskich przyjaciół. Kobieta po porodzie również ma prawo do odpoczynku i zadbania o własne ciało.

Autor:

Marta Kleszowska