Prawidłowy rozwój dziecka w okresie ciąży - cykl rozwojowy
Życie osobnicze człowieka (ontogeneza) rozpoczyna się w momencie zapłodnienia, czyli połączenia jądra plemnika z jądrem komórki jajowej.W życiu prenatalnym, czyli przed urodzeniem rozróżniamy 4 podstawowe okresy jego rozwoju. Okres przedimplantacyjny, okres tworzenia się listków zarodkowych, okres organogenezy oraz okres płodowy.
Okres przedimplantacyjny, który trwa około 1 tygodnia. W tym czasie zarodek wędruje przez jajowód do jamy macicy, gdzie następuje proces zagnieżdżenia, czyli przyjęcie dziecka przez śluzówkę macicy na 9 pierwszych miesięcy jego życia.
Okres tworzenia się trzech listków zarodkowych,z których powstaną później wszystkie narządy ciała, obejmuje on drugi i trzeci tydzień życia dziecka.
Okres organogenezy, tzn. formowania zawiązków wszystkich narządów dziecka. Trwa od czterech do ośmiu tygodni.
Okres płodowy rozpoczyna się od ósmego tygodnia życia dziecka i trwa aż do porodu. Jest to okres doskonalenia funkcji powstałych już narządów i stopniowego przygotowania się do życia poza organizmem matki. Od chwili wykształcenia narządów zaczynają się ich funkcje, początkowo bardzo proste, w miarę rozwoju staja się bardziej złożone.
Pierwszy miesiąc
Dziecko rozpoczyna życie jako pojedyncza komórka o średnicy około 0,1 mm. Po połączeniu materiału genetycznego ojca i matki zostają zdeterminowane m.in. płeć, kolor oczu, włosów, skóry, rysy twarzy, budowa ciała, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu.
W trzecim tygodniu dziecko osiąga wzrost około 2,5 mm.
Serce zaczyna bić 21. dnia od poczęcia. Krew krąży w nieskomplikowanym zamkniętym układzie naczyń, oddzielnym od krążenia matki.
W czwartym tygodniu dziecko mierzy już ponad pół centymetra. Ma główkę, tułów i zawiązki górnych kończyn. Istnieją już pierwotne nerki, wątroba, przewód pokarmowy, naczynia krwionośne i serce.
Polecamy: Rozwój dziecka w czasie ciąży
Drugi miesiąc
Jest to okres bardzo intensywnego rozwoju dziecka, np. co minutę przybywa mu kilka tysięcy nowych komórek nerwowych. W 41. dniu pojawiają się pierwsze odruchy nerwowe oraz ruchy kształtujących się rączek i nóżek. Praca mózgu jest już tak intensywna, że w szóstym tygodniu od poczęcia potrafimy zarejestrować fale elektromagnetyczne wysyłane przez mózg tego maleńkiego człowieka. Wykształcają się usta, a okolica warg staje się wrażliwa na dotyk, a jej podrażnienie powoduje obrót ciała. Dziecko ma ukształtowane wszystkie podstawowe narządy, które spełniają swoje funkcje, np. serce bije rytmicznie 40-80 razy na minutę, żołądek wydziela soki trawienne, nerki usuwają kwas moczowy z krwi, kształtuje się układ kostny dziecka.
Pod koniec drugiego miesiąca życia dziecko osiąga wzrost około 2 cm i wagę około 2-3 gramów.
Trzeci miesiąc
Dziecko nadal rozwija się bardzo intensywnie. Wszystkie zasadnicze części mózgu są już ukształtowane. Co sekundę przybywa kilka tysięcy nowych komórek nerwowych. Stopniowo całe ciało nabiera wrażliwości na dotyk. Wielokrotnie wzrasta liczba połączeń nerwowo-mięśniowych.
Dziecko ćwiczy swoje ruchy, poruszając się w macicy. Występuje już odruch ziewania, przeciągania. Dziecko zaczyna ćwiczyć mięśnie potrzebne mu po urodzeniu do oddychania, pobierania pokarmu i wydawania głosu, nabierając i wypierając z płuc wody płodowe - czasem połyka je. Podciąga górną wargę, co jest wstępem ćwiczenia ssania. Jest ciągle w ruchu, "tańczy" w macicy, unosi się i opada, podskakuje, przeciąga się, kołysze biodrami, zgina kończyny, robi miny mięśniami twarzy, porusza gałkami ocznymi, zaciska pięści, marszczy brwi. Jego skóra pokrywa się meszkiem, pojawiają się zawiązki paznokci i zębów mlecznych, szpik kostny zaczyna produkować krwinki, woreczek żółciowy -żółć, trzustka - insulinę, przysadka - hormon wzrostu. Życie dziecka zależy jednak od łożyska, swoistego laboratorium, które spełnia rolę układu oddechowego, pokarmowego, hormonalnego. Pod koniec trzeciego miesiąca dziecko wykazuje w swym zachowaniu cechy indywidualne i tak np. mięśnie twarzy przyjmują układ zgodny z odziedziczonymi cechami. Wzrost tego maleńkiego człowieka wynosi około 9 cm, a waga około 30 g.
Zobacz również:
- Wady cewy nerwowej u dzieci
- Listerioza
- Zapłodnienie i wczesny rozwój zarodka człowieka
- Makabryczny finał porodu w szpitalu w Świebodzicach. Lekarz oderwał dziecku głowę. „Sala zamarła”
- Prekoncepcja - jak zadbać o zdrowie dziecka przed poczęciem?
- Alkohol a ciąża
- Używanie telefonów komórkowych w czasie ciąży
- Kwas foliowy
Czwarty miesiąc
Jest to nadal okres gwałtownych zmian. Wzrost dziecka dochodzi do około 25 cm, a ciężar do 20 dkg. Doskonalą swoje funkcje narządy wewnętrzne, np. serce przepompowuje dziennie 30 litrów krwi w tempie dwukrotnie szybszym od rytmu serca matki, tj. 120-160 uderzeń na minutę, organizm syntetyzuje białka, wydziela hormony.
Jeśli dziecko jest dziewczynką, w jej jajnikach zostają utworzone wszystkie komórki jajowe, z których niektóre kiedyś dojrzeją, dając życie następnym pokoleniom.
W mózgu tworzą się bruzdy i zwoje, przez co powiększa się jego powierzchnia oraz wzrasta dynamicznie sieć połączeń między komórkami nerwowymi w całym ciele. Dziecko jest bardzo aktywne, wykonuje około 20 tysięcy różnych ruchów w ciągu dnia. Stają się one płynne i pełne wdzięku. Maluch reaguje już na smak i zapach wód płodowych, jest wrażliwy na dotyk i zmianę ciśnienia w przestrzeni, w której jest zanurzony, np. wskutek ucisku na brzuch matki "kopie" i skręca się. Wody płodowe, w których dziecko jest zanurzone, łagodzą wstrząsy i, zgodnie z prawem Archimedesa, "znoszą" ciężar jego ciała, co pozwala maleństwu swobodnie baraszkować.
W czwartym miesiącu zaczynają rosnąć włosy dziecka.
Piąty miesiąc
Dziecko osiąga w tym miesiącu 30 cm wzrostu i 40 dkg wagi. Rosną mu włosy, brwi i rzęsy oraz paznokcie. Tony bicia jego serca można wysłuchać już uchem, bez słuchawki lekarskiej. Matka odczuwa "pierwsze ruchy" dziecka - delikatne muśnięcia, jakby skrzydłem motyla, lub "puszczanie bąbelków". Dziecko czasem śpi głęboko, drzemie, czasem czuwa spokojne lub też jest bardzo ruchliwe, np. przeciąga się, obraca, kopie, ma czkawkę. Jego ruchliwość zależy od odziedziczonego temperamentu oraz trybu życia matki, np. zwykle rozpoczyna harce, gdy matka odpoczywa, a ogranicza ruchy, gdy matka jest aktywna.
Dziecko ćwiczy ruchy ssące warg, reaguje na smak wód płodowych, połykając ich więcej, gdy stają się słodsze, a zaprzestając picia, gdy są gorzkie, kwaśne lub słone. Wrażliwość dotykowa pozwala mu odczuć świat wewnątrzmaciczny "na własnej skórze". Dotyka siebie, pępowiny, łożyska, ścian macicy. Silne bodźce, zmieniające warunki w łonie wywołują dyskomfort, któremu dziecko stara się aktywnie przeciwstawić. W tym okresie można uspokajać dziecko przemawiając do niego czule, posyłając mu serdeczne myśli, słuchając muzyki lub śpiewając coś miłego, czytając to, co wprawia matkę w dobry nastrój.
Szósty miesiąc
Proporcje ciała dziecka stają się podobne do tych, jakie będą przy urodzeniu. Osiąga ono 25-30 cm wzrostu i waży już 50-70 dkg. Skóra jest obficie pokryta mazią płodową. Wytwarzają się wiązadła stawowe, kostnieje szkielet, płuca zaczynają wytwarzać surfaktant, który pomoże im po urodzeniu w rozprężaniu się i nabieraniu powietrza (stąd w następnym miesiącu wzrastają szansę na przeżycie dziecka, jeżeli urodziło się za wcześnie). Magazynuje już ono produkty potrzebne po urodzeniu, np. wapń, żelazo, białka, ciała odpornościowe. Zakończyło się powstawanie komórek nerwowych, natomiast intensywnie zwiększa się liczba połączeń między nimi, np. w mózgu na obszarze wielkości łebka od szpilki mieści się około 70 tysięcy komórek, a pomiędzy nimi w 24. tygodniu życia istnieje już 124 miliony połączeń. W czasie snu pojawia się u dziecka tzw. faza REM, tzn. szybkich ruchów gałek ocznych (marzeń sennych), w czasie której następuje dojrzewanie mózgu (porządkowanie wrażeń i odczuć, ich selekcjonowanie i zapamiętywanie). Dziecko ćwiczy ruchy ssące warg. Uczy się od matki rytmu naprzemiennej aktywności.
Dalszy rozwój dziecka polegać będzie na doskonaleniu pracy wszystkich działających już narządów i układów, nabieraniu wagi i powiększaniu wzrostu.
Siódmy miesiąc
Dziecko rośnie szybko. Przeciąga się, przemieszcza z boku na bok. Wkłada do buzi już nie tylko kciuk, ale i całą piąstkę. Otwiera i zamyka oczy, czasem połyka za dużo wód płodowych i dostaje czkawkę - matka odczuwa ja jako lekkie pukanie. Pod jego skórą zaczyna się gromadzić tkanka tłuszczowa. W 32 tygodniu dziecko ma około 41 cm długości i waży około 1800 g.
Ósmy miesiąc
Około 32 tygodnia u chłopców jądra zstępują do moszny. Oczy dziecka reagują na światło. Powieki zaczynają mrugać. Dziecko intensywnie ćwiczy oddychanie, ssanie i połykanie. Jest mu dość ciasno, często przybiera pozycje skuloną ze skrzyżowanymi nóżkami i rączkami. Dziecko powoli przygotowuje się do porodu. Ustawia się najczęściej główką w kierunku kanału rodnego. W 36 tygodniu dziecko ma około 46 cm długości i waży ok. 2200 g.
Dziewiąty miesiąc
Dziecko osiąga pełna dojrzałość do życia pozamacicznego. Płuca są w pełni przygotowane do oddychania. Maź płodowa zaczyna zanikać. Włosy na głowie staja się grube i dłuższe. Zaznaczaja się gruczoły piersiowe. W 40 tygodniu dziecko ma około 52 cm długości i waży około 3200 g.
Przeżyty przez dziecko okres życia wewnątrzłonowego był czasem niezwykle dynamicznego rozwoju, uczenia się, zapamiętywania, a także uzyskania szczególnej więzi z matką, w której ciele przeżyło 9 miesięcy i z której czułej opieki korzystać będzie przez następne lata.
Czytaj więcej: Rozwój dziecka miesiąc po miesiącu
Opracowanie Redakcja biomedical.pl
Na podstawie materiałów PSOŻC w Krakowie
oraz książki dr med. M. Szczawińskiej,
Razem czy osobno. Poród rodzinny, Kraków 2000.
Na podstawie materiałów PSOŻC w Krakowie
oraz książki dr med. M. Szczawińskiej,
Razem czy osobno. Poród rodzinny, Kraków 2000.
Komentarze do: Prawidłowy rozwój dziecka w okresie ciąży - cykl rozwojowy (58)
strach
1witaj jestem w 32 tygodniu ciazy i po usg lekarz powiedzial ze brzuszek dziecka jest wiekszy niz norma bardzo sie tym denerwuje czy jest to cos powaznego ,lekarz nie chcial mi powiedziec abym sie nie denerwowala ale tera... pokaż całość
Zazdroszczę
1Witajcie;) Czytam Wasze wypowiedzi i bardzo Wam zazdroszczę:)Ja staram się o dzidziusia razem z chłopakiem ;) i wponiedziałek idę do ginekologa zobaczć jak tam nasze starania;) Trzymajcie kciuki;)... pokaż całość
młoda przyszła mama
21mam 18-lat i właśnie się dowiedziałam że jestem w 8-tygodniu ciąży.lekarz nic konkretnego mi nie powiedział tylko podał mi tą strone w internecie z której miałam się wszystkiego dowiedzieć o przebiegu ciąży.było to dla m... pokaż całość
Czytając pamiętaj, aby dużo odpoczywaćr relaksować i być optymistycznie nastawiona do porodu. Ciesz się, że za parę dni zobaczysz swoje dziecko jak kogoś, na kogo od dawna czekalaś Trzymaj się tej myśli a wszystkie gorsz... pokaż całość
Witam Cię ja też dowiedziałam sie 14 lutego o ciązy i kilka dni póżniej wylądowałm w szpitalu, ciąza przestała się rozwijać, mam już synka i mówie Ci to największy skarb, rodzice!? z nimi nie będziesz przez całe życie, a... pokaż całość
ja mam niecałe 18 lat ostatnio zauwazyłam u sievbie pewne zmiany...fizyczne jak i psychiczne...trzy dni temu dostałAM OKRES KECZ JUZ SIE SKONCZYł,mam straszne zawroty głowy,omdlenia,wstret do dymu papierosowego,do alkoh... pokaż całość
29 tydzień ciąży
2witam! jestem w 29tyg ciazy,martwie sie bo brzuszek mi prawie nierosnie,boje sie ze jest cos nie tak.moze byc tak ze lekarz zle obliczyl mi date porodu,bo podalam mu nieprawidlowa date ostatniej miesiaczki i moze dzidz... pokaż całość
Witam serdecznie, chciałam się dowiedziećjak skończyła się sprawa z brzuszkiem, Pozdrawiam srdecznie...@@... pokaż całość
cudowny okres
1Cudowny okres w życiu kobiety. Ja mam już 2-letniego synka i dobrze pamiętam okres ciąży.Najbardziej poród, gdy poznałam tego małego człowieczka. To było cudowne przytulić go i zobaczyć kogo nosiłam przez 9 miesięcy.... pokaż całość
Zmartwiona
1witam wszystkie przyszłe mamy i nie tylko...:) jestem w 19 tygodniu ciąży i podczas ostatniego badania USG lekarz wykrył u mojego maleństwa, że ma powiększony żołądek:( zmartwiło mnie to zwłaszcza że nie powiedział nic k... pokaż całość
Wpadłam, prawdopodobnie 8 tydzień
6mam 17 lat i zaszlam w ciąze prawdopodobnie jestem juz w 8 tygodniu co mam robic pomocy....... pokaż całość
nie bój sie dziewczyno idz do lekarza i sprawdz po co masz sie na zapas denerwowac a jezeli juz bedzies w ciązy to przeciez nic strasznego sie nie stało...... pokaż całość
kochana nie masz się czego bać:) głowa do góry... Ja jestem właśnie w 8 miesiącu ciąży i jestem z tego powodu bardzo szczęśliwa a mam 18 lat,mam cudownego męża i moja rodzina mnie mocno wspiera... Nie martw sie głowa do ... pokaż całość
nie martw się , nie jesteś sama . ja tez mam zaledwie 17 lat a niedawno jakieś trzy dni temu dowiedziałam sie ze w ciąży jestem to dla mnie ogromny ból. nie wiem co robić? co będzie dalej?... pokaż całość
Drogie mamy
1mam 18 lat i jestem w 2 miesiacu ciazy..ciesze sie bardzo bo od małego lubiłam małe dzieci.a teraz bede miała swoje..mam jeden problem nie wiem jak to powiedziec rodzica...pozdrawiam... pokaż całość
Olcia20
2witam!jestem w 27tyg ciąży,i sie niepokoje,bo od 2dni strasznie boli mnie prawy bok brzuszka gdy sie poruszam,przewracam w lozku.to dziwny ból,a dziecko siedzi mi ciagle w prawej strony.Czy to moze byc cos powaznego?... pokaż całość
olka jestem w 29 tygodniu 2 tyg.temu z takimi samymi objawami jak ty wyladowalam w szpitalu nie chce cie straszyc ale zglos sie do lekarza,ja tez nie wiedzialam co to jest a okazalo sie ze zagrozenie przedwczesnego poro... pokaż całość
Mam obawy
1Mam pytanie. Ostatnio kochałam sie z moim chłopakiem bez zabezpieczenia 3 dni pod rząd tydzień po miesiączce,a niedawno zaczęliśmy współżycie lecz nie doszło do wytrysku ani we wnątrz ani na zewnątrz.A od tego czasu stra... pokaż całość