Na potrzeby „Programu Leczenia Osobistymi Pompami Insulinowymi Kobiet Ciężarnych z Cukrzycą” realizowanego przez Fundację WOŚP opracowano zasady dotyczące prowadzenia chorej na cukrzycę w czasie przygotowań do ciąży oraz w jej trakcie.
Ciąża u kobiety chorej na cukrzycę obarczona jest wysokim ryzykiem, dlatego przyszłej mamie należy zagwarantować specjalistyczną opiekę medyczną.
W ramach programu WOŚP pompy insulinowe wypożyczane są bezpłatnie kobietom z cukrzycą typu 1 na czas przygotowań do ciąży, ciąży i porodu. Program realizowany jest w 30 ośrodkach w całej Polsce. Na potrzeby programu WOŚP zakupił od 2005 roku 746 pomp insulinowych i 5500 sensorów do ciągłego monitorowania glikemii.
- Na potrzeby programu WOŚP opracowaliśmy zasady opieki nad kobietami z cukrzycą na etapie planowania ciąży i w jej trakcie. Stosowanie takiej ścieżki leczenia umożliwia właściwe prowadzenie ciąży i uniknięcie powikłań choroby u matki oraz negatywnych skutków cukrzycy u dziecka. Chcielibyśmy, aby w przyszłości był to standard opieki dla ciężarnych chorych na cukrzycę, obowiązujący we wszystkich placówkach w Polsce – mówi prof. Jacek Sieradzki.Chorą powinien się opiekować zespół diabetologiczno-położniczy w skład którego wchodzą: diabetolog, ginekolog, edukator, pielęgniarka, dietetyk i trener pompowy. Osiągnięcie normoglikemii jest bardzo ważne już na etapie planowania ciąży (na 3-6 miesięcy przed), bowiem jak najwcześniejsze utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi pozwoli na redukcję wad wrodzonych u dziecka i powikłań cukrzycy u matki. Lekarz diabetolog wspólnie z pacjentką powinien prowadzić leczenie cukrzycy w ten sposób, aby poziom glikemii był w pełni wyrównany.
W osiągnięciu normoglikemii pomocne będzie wykorzystanie pomp insulinowych zintegrowanych z systemem ciągłego monitorowania glikemii. System ten stale informuje pacjentkę o poziomie glukozy we krwi, dzięki alarmom uprzedza o niebezpiecznych spadkach oraz wzrostach glikemii, tak że można na bieżąco korygować leczenie. Przy tak zaawansowanej technologii oraz bardzo ścisłej kontroli glikemii niezwykle istotna jest edukacja chorej zarówno w zakresie terapii pompowej jak i stałej samokontroli glikemii, celach glikemicznych oraz prawidłowym żywieniu.
Zobacz również:
W okresie przygotowań bardzo ważne są badania kontrolne, które mają na celu określenie powikłań cukrzycy:
- badania okulistyczne (także dna oka)
- badania neurologiczne
- badania określające wydolność nerek
- badanie ciśnienia tętniczego i EKG
- badania stanu serca
- badania TSH
Kolejnym bardzo istotnym elementem jest zdrowy styl życia - aktywność fizyczna (zalecane są spacery, bowiem aktywność fizyczna wpływa na obniżenie zapotrzebowania na insulinę) i dieta (zdrowa, zbilansowana, o ilości kalorii dostosowanej do stanu zdrowia pacjentki). Dieta powinna być wzbogacona dodatkowo o witaminy i kwas foliowy. Na tym etapie pacjentka powinna przychodzić na wizyty kontrolne do lekarza co 4-5 tygodni.
W trakcie ciąży u kobiety z cukrzycą niezbędne jest monitorowanie powikłań cukrzycowych i badania kontrolne: badanie okulistyczne – przynajmniej 1 raz w trymestrze oraz inne badania - mocz, morfologia, kreatynina, masa ciała, ciśnienie – co miesiąc. Pacjentka musi również kontrolować odpowiedni przyrost masy ciała oraz utrzymać normoglikemię w czym pomocna jest pompa insulinowa.
W trakcie ciąży zapotrzebowanie na insulinę wzrasta nawet o 100-200% stanu sprzed ciąży. Zalecenia dotyczące stylu życia są takie same jak w trakcie przygotowań. Lekarz prowadzący powinien przeszkolić pacjentkę na temat zawartości kalorycznej produktów, wymienników węglowodanowych i białkowo-tłuszczowych. Dieta powinna być dobrana tak, aby uwzględnić zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne oraz zwiększone zapotrzebowanie na insulinę w miarę wzrostu płodu. W czasie trwania ciąży zalecane są wizyty kontrolne co 2-3 tygodnie, lub częstsze, jeśli takie są wskazania lekarza.
Poród ciężarnej z cukrzycą powinien odbyć się w ośrodku specjalistycznym, gdzie jest zapewniona opieka diabetologiczno-położnicza. W trakcie porodu ciężarna powinna mieć zapewnione: stałe monitorowanie glikemii, zabezpieczenie w postaci wlewu insuliny i glukozy dożylnie, monitorowanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Bardzo ważne jest utrzymanie w tym czasie normoglikemii – ma to duże znaczenie dla zdrowia noworodka. Kobieta, która wcześniej korzystała z pompy insulinowej, powinna również być podłączona do tego urządzenia w trakcie akcji porodowej. Wizyta kontrolna powinna się odbyć ok. 4-6 tygodni po porodzie.
Program „Leczenia osobistymi pompami insulinowymi kobiet ciężarnych z cukrzycą” realizuje obecnie 30 ośrodków. Zgłaszające się do szpitali kobiety otrzymają pompy na czas planowania ciąży, ciąży oraz połogu. Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje 0,3 procent kobiet w wieku rozrodczym1. Program odbywa się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, a pompy wypożyczane są bezpłatnie. Wsparcie technicznie zapewnia firma Medtronic, producent specjalistycznych urządzeń medycznych w tym pomp insulinowych. Koordynatorem programu jest prof. Jacek Sieradzki z Katedry i Kliniki Chorób Metabolicznych w Krakowie.
Adresy ośrodków, w których kobiety chore na cukrzycę w ciąży mogą wypożyczać pompy insulinowe znajdują się na stronie www.cukrzycaiciaza.wosp.org.pl oraz www.cukrzycaiciaza.pl, gdzie umieszczone są szczegółowe informacje na temat planowania i ciąży kobiety z cukrzycą.
Komentarze do: Prowadzenie chorej na cukrzycę w czasie przygotowań oraz w trakcie ciąży. Zalecenia wykorzystywane w programie WOŚP