Rodzina najważniejsza, więc zaplanuj ją świadomie!

Bycie mamą to jedna z najpiękniejszych ról w życiu kobiety. Dziewięć miesięcy noszenia dziecka pod sercem, oczekiwania na nie, potem pierwszy krzyk, pierwszy krok, pierwsze słowo… to te chwile, na które każda matka z łezką w oku wspomina do końca życia. Jednak z drugiej strony bycie mamą oznacza także obowiązki i wyrzeczenia.

Nieprzespane noce, kolki, ząbkowanie, zabawki rozrzucone po całym domu - na to też trzeba być przygotowanym. Dlatego tak ważna zmiana w życiu jak urodzenie dziecka - nieważne czy pierwszego czy kolejnego - musi być bardzo dokładnie przemyślana i dobrze zaplanowana. „Marzę o tym, by mieć córkę. Chciałabym przekazać swoją wiedzą, swoje doświadczenie i wartości innej kobiecie, ale jeszcze chwila, teraz mam inne postanowienia, inne wyzwania w życiu” - mówiła podczas konferencji prasowej inaugurującej akcję „Hormony - nasz wspólny temat” Edyta Herbuś. Nowoczesne metody planowania rodziny to gwarancja posiadania dzieci wtedy, gdy jest się na nie gotową. Akcja „Hormony - nasz wspólny temat” ma uwrażliwić kobiety na to, jak ważna jest bliskość, zrozumienie i umiejętność rozmowy na istotne, choć trudne tematy w relacjach matki i córki. Bardzo cennym aspektem ich wspólnych rozmów powinien być m.in. temat antykoncepcji oraz hormonalnej terapii wieku menopauzalnego.

Niecodzienne metody antykoncepcji

Częstotliwość stosowania nowoczesnych metod planowania rodziny kształtuje się w Polsce na poziomie 19 % - wynika z raportu ONZ. W krajach Unii Europejskiej jest to około 70%. Wynik ten jest dość niepokojący, biorąc pod uwagę fakt, że hormonalna antykoncepcja jest jedynym skutecznym sposobem świadomego planowania rodziny. Owszem, zdarza się, że kobieta zachodzi w ciążę mimo stosowania antykoncepcji hormonalnej - jednak najczęściej wynika to z błędów w stosowaniu antykoncepcji (46%), równoczesnej antybiotykoterapii (21%) oraz biegunek i wymiotów w trakcie przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej (10%). Alternatywą dla antykoncepcji doustnej są systemy przezskórne, dopochwowe pierścienie antykoncepcyjne, iniekcje i systemy wewnątrzmaciczne. 

Plaster antykoncepcyjny

Plaster o wymiarach 45 mm x 45 mm naklejany jest na czystą, suchą, nieowłosioną i nieuszkodzoną zdrową skórę w okolicy pośladków, brzucha, zewnętrznej górnej części ramienia lub górnej części tułowia w miejscu, w którym ciasna odzież nie będzie ocierała plastra. Zawarte w nim hormony - pochodne estrogenu i progestagenu przenikają przez skórę bezpośrednio do krwioobiegu. Kobieta nakleja plaster w pierwszym dniu cyklu i nosi go nieprzerwanie przez 7 dni. 8-go dnia zdejmuje zużyty plaster i nakleja nowy, który nosi przez kolejne 7 dni, po czym zmienia go na następny - również na 7 dni. W 22 dniu cyklu następuje tydzień przerwy, w trakcie którego pojawia się tzw. krwawienie z odstawienia. 

Pierścień antykoncepcyjny

To elastyczny, bezbarwny pierścień o średnicy około 5 cm i przekroju 4 mm. Kobieta sama umieszcza pierścień w pochwie w pierwszym dniu cyklu i sama usuwa go po upływie 3 tygodni, po czym następuje 7-dniowa przerwa w stosowaniu preparatu, w której występuje tzw. krwawienie z odstawienia. W trakcie tych trzech tygodni stosowania pierścień uwalnia w sposób ciągły hormony pochodne progestagenu i estrogenu.

Zastrzyki hormonalne

Iniekcja to metoda przeznaczona dla kobiet, które nie mogą przyjmować doustnych środków hormonalnych. Lek przepisywany jest czasami u kobiet karmiących piersią po 6 tygodniu po porodzie. Zastrzyk hormonalny zawierający tylko jeden hormon - gestagen wykonywany jest na zlecenie ginekologa raz na 12 tygodni, zabezpieczając w tym czasie przed nieplanowaną ciążą. Po upływie 12 tygodni należy przyjąć kolejną dawkę leku. Kobieta planująca ciążę, niestety musi uzbroić się w cierpliwość; pełna płodność powraca dopiero po kilku miesiącach od zaprzestania stosowania preparatu.

Wkładki domaciczne

To T-kształtny wykonany z plastiku przedmiot zakładany bezpośrednio do wnętrza macicy. Wkładki starszego typu zawierały spiralny drucik miedzi (stąd popularna nazwa „spiralki”), obecnie są również dostępne wkładki ze stopniowo uwalniającym się hormonem. Ta ostatnia działa jak pigułka hormonalna umieszczona bezpośrednio w macicy. Wkładka jest skuteczna przez wszystkie dni cyklu miesięcznego i zależnie od typu może pełnić swą funkcję od roku do 3-5, a nawet 7 lat. Dlatego kobiety planujące w niedługim czasie dziecko, powinny dobrze zastanowić się nad jej założeniem. Po 3 miesiącach od założenia wkładki należy zgłosić się na wizytę kontrolną. Trzeba również pamiętać o terminie wymiany wkładki (czas jej używania podany jest przez producenta), i to nie tylko dlatego, że wkładka przestaje działać. Istnieje też niebezpieczeństwo, że pozostawiona zbyt długo może wrosnąć w ścianę macicy.

Coroczne badania kontrolne są zalecane każdej kobiecie, bez względu na to, czy i jaką metodę antykoncepcyjną stosuje.

Wyboru metody antykoncepcyjnej zawsze dokonuje kobieta wspólnie z lekarzem. Kobieta świadoma, jakie są możliwości, może wybrać metodę, która najlepiej wpisze się w jej styl życia. W rozmowie z lekarzem powinna udzielić mu jak najwięcej informacji na temat zdrowia, swoich oczekiwań, stylu życia, przyzwyczajeń, zobowiązań a nawet charakteru. Im lepiej lekarz pozna pacjentkę tym bardziej „skrojona na miarę” będzie metoda antykoncepcji, którą zaproponuje. Świadoma kobieta, w rozmowie z lekarzem, lepiej wybierze metodę odpowiednią właśnie dla niej, a w związku z tym również taką, której będzie przestrzegać.

Organizatorem akcji edukacyjnej „Hormony  nasz wspólny temat” jest firma Janssen. Partnerzy akcji to: Towarzystwo Rozwoju Rodziny oraz Polskie Towarzystwo Menopauzy i Andropauzy, www.niecodzienna.pl, www.opiekamenopauzalna.pl, www.onaonaona.com