Rola witamin w ciąży
Okres ciąży jest bardzo ważnym czasem w życiu kobiety. Dbanie o swoje zdrowie odgrywa wówczas szczególnie ważną rolę, gdyż wpływa nie tylko na stan zdrowie kobiety, ale także nienarodzonego dziecka. Wyjątkowo duże znaczenie ma prawidłowa dieta i dostarczenie organizmowi kobiety oraz maleństwa, które nosi pod sercem odpowiedniej porcji niezbędnych witamin i minerałów.
W większości przypadku jadłospis zapewnia podaż tiaminy, ryboflawiny, niacyny, witaminy A, B12 i C, jednak pokrycie dziennego zapotrzebowania na wapń, żelazo, cynk czy witaminy B6, E i D ma się już gorzej.
Jedną z najistotniejszych substancji dla rozwoju płodu jest kwas foliowy, czyli witamina B9. Odgrywa ona bowiem olbrzymią rolę w procesie tworzenia organów i narządów dziecka oraz wytwarzaniu erytrocytów. Bierze między innymi udział w przemianie homocysteiny do metioniny. Niedobór kwasu foliowego może być przyczyną bardzo poważnych wad wrodzonych u dziecka, zwłaszcza wad cewy nerwowej, takich jak bezmózgowie czy przepukliny mózgowo-rdzeniowe. Szczególnie narażone na niedobór folianów są kobiety palące papierosy, spożywające w nadmiarze alkohol oraz chore na cukrzycę. Z tego względu kobiety będące w ciąży już od początkowego jej etapu powinny zadbać o odpowiednią zawartość witaminy B9 w diecie, która powinna wynosić 450 μg dziennie. Jeszcze większe dawki wskazane są w przypadku obecności wad cewy nerwowej w rodzinie (4 mg) lub stosowania leków przeciwpadaczkowych (1 mg). Dobrymi źródłami kwasu foliowego są suche kiełki, soczewica, pomarańcze, produkty pełnoziarniste, brokuły, buraki, szpinak i wątroba.
W diecie przyszłej mamy nie może również zabraknąć witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D i E, na które zapotrzebowanie wzrasta w okresie ciąży. Witaminy te biorą one udział w rozwoju płodu, uczestnicząc w procesach wzrostu i różnicowania komórek. Witamina A jest konieczna dla prawidłowego wzrostu chrząstek, kości oraz rozwoju narządu wzroku, skóry i błon śluzowych. Z kolei witamina D odpowiada za prawidłowy rozwój kośćca dziecka, a witamina E działa ochronnie na komórki i naczynia krwionośne. Niedobór tych witamin może mieć bardzo poważne konsekwencje. Sprzyja m.in. nadciśnieniu tętniczemu oraz poronieniu! Aby nie dopuścić do takiej sytuacji należy zwiększyć udział w diecie produktów bogatych w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – olejów roślinnych, mleka i jego przetworów oraz żółtek jaj.
Mówiąc o diecie kobiety ciężarnej nie można również zapomnieć o mikroelementach. Jednym z ważniejszych pierwiastków dla zdrowia mamy i jej dziecka jest wapń. Zawartość wapnia w diecie powinna wynosić ok. 1200 mg. Aby ją zapewnić należy zwiększyć spożycie mleka i jego przetworów. Dobrym źródłem wapnia są także warzywa strączkowe, brokuły, włoska kapusta, ziarna zbóż i orzechy. Innym, bardzo ważnym pierwiastkiem dla kobiety spodziewającej się dziecka jest magnez, którego dzienna dawka powinna wynosić ok. 350 mg. Produktami bogatymi w magnez są m.in. płatki owsiane, zarodki i otręby pszenne, kasza gryczana, groch, fasola, soja, a także kakao, gorzka czekolada, orzechy i suszone owoce. Kluczowym pierwiastkiem jest również żelazo. Zalecane dzienne spożycie tego mikroelementu w czasie ciąży jest większe niż u pozostałych kobiet i wynosi 26 mg. Żelazo obecne jest w znacznych ilościach w mięsie wołowym, wątróbce, żółtku jaja, fasoli, szpinaku, płatkach owsianych i orzechach. W okresie ciąży nie można również dopuścić do niedoboru jodu, gdyż jest on czynnikiem ryzyka nie tylko zaburzeń rozwoju płodu, ale także poronienia. Kobiety spodziewające się dziecka powinny dostarczać swojemu organizmowi ok. 150 mg jodu dziennie. W tym celu zalecane jest spożywanie wzbogaconej jodem soli kuchennej w ilości 4-6 gramów na dobę.
Zobacz również:
- Trwałe oznaki przebytej ciąży
- Karmienie piersią - korzyści dla matki
- Hemoroidy to nie temat tabu!
- Cesarskie cięcie na życzenie pacjentki
- Kiedy można zacząć ćwiczyć po porodzie ?
- Zabiegi chirurgiczne w czasie ciąży
- Pielęgnacja skóry a planowanie dziecka
- Pracująca mama, czyli jak pogodzić pracę z wychowaniem dziecka?
Ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i minerały w okresie ciąży dieta nie zawsze okazuje się wystarczająca. Szczególnie narażone na ich niedobór są dziewczyny, które zaszły w ciążę przed 16 rokiem życia, kobiety z ciążą bliźniaczą, będące w trudnej sytuacji finansowej, palące papierosy, pijące alkohol, a także ciężarne z niedowagą lub cierpiące na częste wymioty. W takich przypadkach wskazana jest suplementacja preparatami specjalnie przeznaczonymi dla kobiet spodziewających się dziecka lub karmiących. W aptekach dostępnych jest szereg preparatów wielowitaminowych, których zadaniem jest zaspokojenie zwiększonego zapotrzebowania ciężarnych na witaminy i minerały. Przykładem są takie produkty, jak: Vitrum Prenatal, Elevit Pronatal, Falvit, Doppelherz Aktiv Mama, Feminatal, Materna, Prenatal, Pregnamed i in.
Często preparaty te są dodatkowo wzbogacone w kwasy omega-3 (głównie DHA), które wpływają korzystnie na rozwój płodu. W wielu przypadkach wskazane jest również przyjmowanie większych niż w wymienionych preparatach dawek żelaza. Wówczas zwykle lekarze przepisują dostępne na receptę tabletki lub drażetki zawierające żelazo i kwas foliowy, np. Ferrograd Folic, Hemofer F prolongatum czy Tardyferon fol. Tak jak to zostało wspomniane kluczową witaminą dla prawidłowego rozwoju płodu jest kwas foliowy. Preparaty witaminy B9 można nabyć pod takimi nazwami handlowymi, jak: Folik, Folacid, Folidyne protect, Folimin, Ambio Kwas foliowy, czy Kwas foliowy. Wszystkie produkty zawierają kwas foliowy w dawce 400 μg. Należy jednak zaznaczyć, że większość preparatów wielowitaminowych również zawiera w swoim składzie 0,2-0,4 mg witaminy B9.
Pamiętać należy także o roli diety w okresie poprzedzającym ciążę. Także w tym czasie ważne jest dbanie o prawidłową podaż najważniejszych dla zdrowia witamin. Już trzy miesiące przed planowanym zajściem w ciążę należy przygotować organizm do czekającego go obciążenia. W tym celu warto odpowiednio zbilansować dietę, a w przypadku wystąpienia takich czynników jak niedawno przebyta ciąża, stres, choroba, wcześniejsze stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych czy dieta wegetariańska sięgnąć po suplementy diety.
Szczególnie ważna jest suplementacja preparatami kwasu foliowego, gdyż jest on niezbędny na bardzo wczesnym etapie rozwoju płodu, kiedy kobieta często jeszcze nie wie, że jest w ciąży. Kiedy planujemy dziecko można także zwiększyć podaż witaminy E, zwanej witaminą płodności. Z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie w czasie ciąży warto zadbać już wcześniej o uzupełnienie diety w żelazo, wapń, białko, jod, cynk, beta-karoten oraz witaminy A i C. Najprostszym sposobem jest zwrócenie uwagi na to co jemy. W naszym codziennym jadłospisie nie może zabraknąć przede wszystkim warzyw, owoców, ryb i nabiału.
Marta Grochowska
Źródła:
Waligórski Ł.: Witaminy w ciąży. Farmacja i ja, kwiecień 2012,
Olejek A., Bodzek P.: Witaminy w diecie kobiety ciężarnej i karmiącej. Katedra i Oddział Kliniczny Ginekokogii i Położnictwa ŚlAM w Bytomiu.
Komentarze do: Rola witamin w ciąży (5)
Witaminy
1Świetny artykuł! Witaminy w ciąży są niezwykle potrzebne. Ja brałam Pregna Plus, który w składzie miał również od razu kwas foliowy. Do tego odpowiednia dieta i przez całą ciąże czułam się świetnie. Niczego mi nie brakow... pokaż całość
Witaminy
4Dostarczanie odpowiedniej ilości witamin i minerałów w czasie ciąży jest bardzo ważne- zarówno niedobór jak i nadmiar jest szkodliwy. Wybierając suplement powinnyśmy kierować się przede wszystkim bezpieczeństwem dla male... pokaż całość
Dobrze zbilansowana dieta powinna wystarczyć, właściwie tylko kwas foliowy powinno się łykać.... pokaż całość
Kwas foliowy w ciąży to podstawa, każda przyszła mama nie może rezygnować z jego brania bo może narazić swoje dziecko na wady.... pokaż całość
Nadmiar witamin jest gorszy od niedoboru, niektóre witaminy powodują wady u dzieci, ale możemy uniknąć najgorszego łykając folki jeszcze przed zajściem w ciążę... pokaż całość