W doświadczeniu przeprowadzonym przez National Institute for Environmental Health Sciences stworzono warunki, w których ciężarna mysz narażona była na kontakt z małymi dawkami silnie toksycznego związku chemicznego, czyli tributylocyny (TBT). Kontakt z tą substancją mają także ludzie, gdyż znajduje się ona w okrętowych farbach przeciwporostowych, jest środkiem przeciwgrzybiczym dodawanym do niektórych farb oraz jest elementem składowym tworzyw sztucznych i wielu produktów konsumenckich.
Wyniki eksperymentu pokazały, że kontakt ciężarnych myszy z tą substancją może prowadzić do otyłości wielu następnych pokoleń, które w codziennym życiu mogą w swoim otoczeniu nie mieć tributylocyny w żadnej postaci, czytamy w Environmental Health Perspectives.
Po wystawieniu myszy na kontakt z niskim stężeniem TBT, podobnym do tego znajdująco się w środowisku człowieka, naukowcy zaobserwowali wzrost tkanki tłuszczowej, poziomu tłuszczu, tłuszczu w wątrobie oraz zwiększenie ilości genów i komórek macierzystych odpowiedzialnych za otyłość u dzieci, wnuków i prawnuków myszy.
Pierwsze pokolenie mysząt było narażone na kontakt z tributylocyną jako embriony, natomiast wnuki mogły mieć kontakt z tym związkiem utrzymującym się w komórkach rozrodczych dzieci. Prawnuki zaś mogły w ogóle nie zetknąć się z tą substancją.
Efekt taki jak w przypadku prawnuków, nazywany jest efektem transgeneracyjnym i przypuszcza się, że jest na stałe przekazywany kolejnym pokoleniom.
Zobacz również:
Te odkrycia pokazują, że narażenie płodu na kontakt z TBT może mieć nieodwracalny wpływ na gromadzenie tłuszczów, ekspresję genów oraz programowanie komórek macierzystych, mówi lider badań, profesor Bruce Blumberg z UC Irvine Departments of Developmental & Cell Biology, Pharmaceutical Sciences and Biomedical Engineering.
TBT jest elementem składowym takich produktów jak zasłony prysznicowe, podłogi winylowe, włókna dywanów, pianki poliuretanowe oraz farby odporne na pleśń.
Znaczący poziom TBT odnotowano w kurzu, może to mieć znaczący wpływ na dzieci, gdyż spędzają one wiele czasu na podłodze i dywanie.
Mimo że stosowanie TBT w farbach okrętowych jest obecnie zakazane, to nadal jest używane, a ludzie mogą zjeść tę substancję, np. w owocach morza.
Profesor Blumberg skategoryzował tributylocynę jako obesogen, czyli grupę związków chemicznych powodujących otyłość poprzez zwiększenie komórek tłuszczowych oraz magazynowanie tłuszczu i zmianę metabolizmu, już w 2006 roku, a wyniki badań ogłosił w 2010.
Jednak w poprzednich badaniach stwierdził, że TBT jest elementem składowym tworzyw z PCV, ale podważono to i stwierdzono, że TBT nie jest celowo dodawane do tych produktów, a co najwyżej, może występować w niektórych z nich.
Dibutylocyna (DBT), mająca podobne oddziaływanie na człowieka jak tributylocyna, jest celowo dodawana do PCV.
Mimo że w obecnych badaniach nie skupiono się na jej oddziaływaniu na człowieka, to wiadomo, że związek ten wykazuje podobne działanie na komórki macierzyste, jak TBT.
red. Elżbieta Reimann
Komentarze do: Wpływ tributylocyny na kobiety w ciąży