Asafetyda - zastosowanie i właściwości lecznicze

Na Jamajce panuje przesąd, że asafetyda odstrasza złe moce. W niektórych krajach Europy sznurkiem przywiązuje się jej kawałek dzieciom do szyi, żeby chroniła przed chorobami. Dawniej sądzono, że asafetyda posiada tylko właściwości uspokajające, jednak współcześni lekarze przypisują jej inne pozytywne cechy.

Asafetyda charakteryzuje się silnym zapachem zbliżonym do zgniłego czosnku - z tego względu musi być przechowywana w hermetycznym pojemniku. W smaku jest gorzka i drapiąca gardło. W Polsce występuje pod dość odstręczającymi nazwami takimi jak czarcie łajno bądź smrodzieniec, natomiast w języku perskim określa się ją mianem „jedzenia bogów". Cena za 50 gram wynosi około 7 złotych.

Asafetyda - gumożywica pozyskiwana z zapaliczki cuchnącej (Ferula assa-foetida)

Zapaliczka cuchnąca to gatunek wieloletniej byliny z rodziny selerowatych. Występuje w Azji Środkowej na terenach stepowych i kamienistych półpustyniach w Afganistanie, Iranie, Turkmenistanie i Indiach. Jej inne nazwy to zakrzewka cuchnąca, asant cuchnący lub właśnie asafetyda. Nierzadko uprawia się ją w Basenie Morza Śródziemnego. Roślina ta wydaje niemiłą, intensywną woń i kwitnie w okolicach kwietnia i maja. Przed zakwitnięciem obcina jej się łodygi, blisko korzenia. Wyciekający z nich sok suszy się następnie na słońcu, żeby otrzymać twardą żywiczną gumę barwy szarobiałej, która ma postać nieregularnych zlepków. Proces tworzenia asafetydy trwa do trzech miesięcy. Z czasem wysuszona gumożywica zmienia swój kolor, ciemnieje z białego na żółty, potem czerwony, a ostatecznie na brązowy. Asafetydę sprzedaje się w Azji w postaci bloków żywicznych, jednak w sklepach w Polsce dostępna jest raczej jako proszek.

Zastosowanie asafetydy w kuchni

Asafetydę trzeba przechowywać w szczelnie zamkniętych, hermetycznych opakowaniach, tak by jej intensywny, nieprzyjemny zapach nie przedostał do innych potraw, ponieważ mógłby zmienić ich smak. W skład przyprawy wykorzystywanej w kuchni wchodzi sproszkowana asafetyda oraz dodatki takie jak: mąka ryżowa, mąka pszenna, guma arabska i kurkuma. Asafetyda znalazła zastosowanie w wegetariańskiej kuchni indyjskiej, a przede wszystkim w kaście społecznej Jain, gdzie zabrania się spożywania czosnku i cebuli. Używa się ją jako przyprawę lub marynatę. Po dodaniu do potraw, podsmażeniu lub ugotowaniu silny zapach asafetydy całkowicie zanika na rzecz subtelnego aromatu, który sprawia, że dania zyskują unikalny indyjski smak. Ponoć Aleksander Wielki sprowadził ją do Europy w IV w. p.n.e., natomiast w Starożytnym Rzymie dodawano ją do jagnięciny.

Właściwości lecznicze asafetydy

Asafetyda pomaga przy dolegliwościach układu pokarmowego

Przyprawę tę dodaje się do dań ciężkostrawnych, zawierających na przykład rośliny strączkowe. Nie oddziałuje negatywnie na pożyteczną florę bakteryjnej w jelitach i żołądku. Rozkurcza i wspomaga trawienie, dlatego poleca się ją osobom mającym skłonności do wzdęć oraz zaparć. Stosuje się ją przy zespole jelita drażliwego oraz przy kolkach. Asafetyda posiada również właściwości oczyszczające - usprawnia procesy usuwania toksyn z organizmu.

Asafetyda pomaga przy chorobach układu oddechowego

Łagodzi objawy zapalenia oskrzeli, kokluszu, a nawet astmy. W Indiach stosuje się ją profilaktycznie jako środek zapobiegający przeziębieniom, jak również lek przeciwko nieżytowi oskrzeli, przy którym występuje bardzo obfita wydzielina śluzowa z nosa, ropna lub flegma w gardle i mokry kaszel. Asafetyda bowiem wysusza śluz, przynosząc ulgę w chorobach układu oddechowego oraz grypie. Dodatkowo ma działania wykrztuśne.

Asafetyda uspokaja

Od wieków znano właściwości uspokajające tej przyprawy. Na początku ubiegłego stulecia chętnie stosowano ją jako lekarstwo przy napadach histerii, nerwicy oraz padaczce. Faktycznie asafetyda wykazuje niewielkie działania kojąco na system nerwowy. W postaci pigułek i nalewek stosuje się ją w stanach napięcia nerwowego.

Asafetyda i jej właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe

Historia potwierdziła przydatność asafetydy w walce z grypą. Dzięki naturalnym związkom w niej zawartym, zabijającym odmiany wirusa grypy A, w 1918 roku została użyta w walce z pandemią grypy hiszpanki, która w latach 1918-1919 pochłonęła około 100 milionów osób. Przyprawa ta niszczy drobnoustroje, bakterie, wirusy. Używa się jej w przemyśle farmakologicznym. Można ją stosować zewnętrznie na skaleczenia.

Asafetyda na usprawnienie układu krwionośnego

Asafetyda ma właściwości regulujące zaburzenia krążenia krwi, ponieważ obniża ciśnienie tętnicze. Pomaga w zapobieganiu zawałom, a także przeciwdziała powstawaniom zakrzepów. Ponadto przyśpiesza gojenie się ran i pomaga przy stanach zapalnych dziąseł i bolących zębach.

Przeciwwskazania do spożywania asafetydy

Asafetyda była traktowana jako środek aborcyjny ze względu swoje niewielkie działania poronne, dlatego zabrania się spożywania jej ciężarnym, karmiącym, a nawet dzieciom. Innymi przeciwwskazaniami są gorączka, wysypka, nadkwasota.

Autor: Urszula Maciuga