Cytrusy mogą powodować czerniaka złośliwego skóry

Spożywanie cytrusów, zwłaszcza grejpfrutów, może zwiększać ryzyko zachorowania na czerniaka złośliwego. Ostatnio przeprowadzone badanie pokazało, że u osób, które jadły cytrusy częściej niż 1,6 razy dziennie, ryzyko wystąpienia czerniaka złośliwego skóry było o 36% większe niż u osób, które spożywały owoce cytrusowe rzadziej niż dwa razy w tygodniu.

Cytrusy są bardzo popularnymi owocami, spożywanymi niemal na całym świecie. Zawierają psoralen i furanokumaryny (występujący w roślinach naturalne związki chemiczne, pochodne kumaryny), które wykazują działanie fotouczulające i potencjalnie mogą być fotokancerogenne. Celem ostatnio przeprowadzonego badania było więc wykazanie związku między dietą bogatą w cytrusy a prawdopodobieństwem wystąpienia nowotworu skóry.

Autorami badania są dr Shaowei Wu ze szpitala w Bostonie i jego współpracownicy. Wyniki opublikowano 29.06.2015 r. online w Journal of Clinical Oncology.

Badania kohortowe przeprowadzono w grupie 63,810 kobiet (badanie Nurses' Health Study, 1984-2010) oraz w grupie 41,622 mężczyzn (badanie Health Professionals Follow-up Study, 1986-2010). W latach, w których zbierany był wywiad naukowcy odnotowali 1,840 przypadków czerniaka.

Po uwzględnieniu innych czynników ryzyka, prawdopodobieństwo zachorowania na czerniaka złośliwego w zależności od ilości spożywanych cytrusów, kształtowało się odpowiednio:

• 1,36 - u osób jedzących cytrusy 1,6 razy dziennie,
• 1,27 - u osób jedzących cytrusy 1-1,5 razy dziennie,
• 1,26 - u osób jedzących cytrusy 5-6 razy w tygodniu,
• 1,10 - u osób jedzących cytrusy 2-4 razy w tygodniu,
• 1 - u osób jedzących cytrusy rzadziej niż dwa razy w tygodniu.

Wyniki badań pokazały, że ryzyko zachorowania na czerniaka złośliwego wzrastało zwłaszcza u osób, które jadły świeże owoce grejpfruta. Związane jest to z większą zawartością psoralenu i furanokumarynów w tych owocach niż np. w pomarańczach. Czynnik ryzyka wynosił 1,41 w grupie osób z największą konsumpcją grejpfrutów (3-4 dziennie) w porównaniu do osób, które w ogóle nie jadły tych owoców.

Co ciekawe, u osób pijących sam sok grejpfrutowy takie powiązanie w ogóle nie występowało. Naukowcy twierdzą, że może to wynikać z małej popularności tego produktu wśród konsumentów. Mniej zauważalne, ale jednak stosunkowo duże powiązanie między spożyciem soku pomarańczowego a ryzykiem wystąpienia czerniaka może być z kolei tłumaczone dużym spożyciem tego produktu, które stanowi ponad połowę konsumpcji cytrusów.

Większa zależność między spożywaniem grejpfrutów a czerniakiem była bardziej widoczna u osób, które w przeszłości miały poparzenia słoneczne albo poddane były dużej ekspozycji na promienie słoneczne. Dodatkowo, czerniak u takich osób częściej pojawiał się w takich miejscach ciała, które są zazwyczaj odkryte, a tym samym bardziej narażone na promienie słoneczne, takich jak głowa, szyja czy kończyny. Taka zależność może dowodzić efektu synergicznego między dietą a promieniowaniem słonecznym.

Wyniki badania dostarczają dowodu na to, że produkty bogate w psoralen mogą być potencjalnie fotokancerogenne - twierdzą naukowcy. Jakkolwiek, wcześniejsze badania naukowe wskazywały na to, że spożywanie owoców może mieć korzystny wpływ na zapobieganie chorobom przewlekłym, takim jak rak piersi czy cukrzyca typu 2. Chociaż nasze badania są zgodne z wynikami eksperymentów na zwierzętach, które ujawniły potencjalny efekt synergiczny pomiędzy psoralenem a pochodzącym ze słońca promieniowaniem UV, dalsze badania są konieczne aby potwierdzić nasze ustalenia i ukierunkować praktyki związane z ekspozycją na słońce u osób, które często spożywają cytrusy.