Dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa staje się coraz bardziej popularna i zaczyna być stosowana coraz częściej przez osoby, u których nie wykryto żadnego schorzenia związanego z nietolerancją glutenu. Na pewno nie powinna być traktowana jako dieta odchudzająca. Dieta bezglutenowa ma charakter leczniczy i powinna być wprowadzona dopiero po konsultacji z lekarzem.

Dieta bezglutenowa polega na całkowitym wykluczeniu z jadłospisu produktów zawierających gluten. Stosują się ją w przypadku zdiagnozowania celiakii, innej formy nietolerancji glutenu lub uczulenia na gluten. Zalecana jest także niemowlakom, aby w przyszłości nie miały problemów z nietolerancją lub alergią na gluten.

Produkty zakazane w diecie bezglutenowej

W diecie bezglutenowej nie można spożywać produktów, które mają w składzie zboża takie jak: pszenica (w tym orkisz i kamut), żyto oraz jęczmień. Owies jest także zakazany - choć nie zawiera glutenu, to często jest nim silnie zanieczyszczony. Ostrożnie należy także podchodzić do owsa, które oznaczone jest jako certyfikowane i wprowadzać go diety stopniowo, zdarza się bowiem, że osoby chore na celiakię nie tolerują go wcale.

Gluten znajdziemy w produktach takich jak:

• pieczywo, ciasta, wafelki i inne wypieki, wyprodukowane z użyciem którejś z zakazanych mąk;
• kasza manna, owsiana, jęczmienna (pęczak, perłowa), kuskus;
• makarony pszenne;
• mąka pszenna, mąka żytnia;
• produkty z dodatkiem słodu jęczmiennego (może znajdować się np. w napojach słodzonych, jogurtach owocowych, batonach);
• wędliny takie jak pasztet, kaszanka, salceson;
• kawa zbożowa;
• zwykły proszek do pieczenia;
• piwo;
• sos sojowy;
• gotowe potrawy takie jak kluski, pyzy, zupy i sosy robione na bazie mąk zawierających gluten.

Wiele produktów, które na pierwszy rzut oka ma z zakazanymi zbożami niewiele wspólnego, może jednak zawierać gluten. Niezbędnym nawykiem przy robieniu zakupów na diecie bezglutenowej jest dokładne sprawdzanie etykiet kupowanych produktów, w tym leków. Gluten może znajdować się niemal we wszystkich artykułach spożywczych, gdyż często zawarty jest w dodatkowych składnikach żywności takich jak np. aromaty czy skrobie modyfikowane.

Produkty dozwolone w diecie bezglutenowej

Na diecie bezglutenowej dozwolone są wszystkie produkty oznaczone symbolem przeznaczonego kłosa oraz przykładowe produkty z poniżej listy, o ile nie mają w składzie glutenu lub nie są nim skażone:

• owoce, warzywa;
• naturalne przyprawy;
• mleko i przetwory mleczne;
• jaja, mięso, ryby;
• produkty wytworzone z kukurydzy: płatki kukurydziane (powinny być oznaczone jako bezglutenowe, gdyż zwykłe zawierają często słód jęczmienny), wafle kukurydziane, kaszka kukurydziana, mąka kukurydziana, makaron kukurydziany itp.;
• mąka ziemniaczana;
• cukierki, czekolada;
• ryż i produkty z niego wytwarzane: mąka ryżowa, płatki ryżowe, wafle ryżowe, makarony ryżowe itp.;
• gryka, proso, amarantus, tapioka i produkty z nich wytwarzane;
• herbata, kawa naturalna;
• szynka i inne wędliny bezglutenowe;
• czyste alkohole.

Nawet przy żywności naturalnie nie zawierającej glutenu trzeba zachować szczególną ostrożność, gdyż często jest ona wytwarzana w zakładach, w których produkuje się także wyroby mające w składzie gluten. Tak więc np. mąka z kaszy gryczanej czy ryżu, która zostanie zmielona w tych samych maszynach co np. mąka pszenna, będzie skażona glutenem.

Czy dieta bezglutenowa jest zdrowa?

To zależy. Nie można powiedzieć, że jeżeli ktoś kto nie ma wskazań do diety bezglutenowej przejdzie na nią, to od razu zacznie się zdrowiej odżywiać. Produkty bezglutenowe wysoko przetworzone mają często w składzie więcej konserwantów i sztucznych dodatków niż ich „zwykłe" odpowiedniki. Dzieje się tak dlatego, że np. chleb czy ciastka bezglutenowe „nie rosną" podczas wypiekania bez glutenu, więc producenci takiej żywności dodają do nich środki spulchniające i różne wypełniacze.

Będąc zmuszonym do przejścia na dietę bezglutenową, warto porównywać składy produktów bezglutenowych różnych firm, a najlepiej jak najwięcej żywności przygotowywać samemu w domu. W internecie znajduje się wiele przepisów pozwalających przygotować domowy chleb bezglutenowy czy ciasto. Zamiast bezglutenowego proszku do pieczenia można użyć kamienia winnego lub sody oczyszczonej, a gotowy miks mąk bezglutenowych zastąpić własną mieszanką sporządzoną np. z mąki kukurydzianej, ziemniaczanej, ryżowej i gryczanej. Przy przygotowaniu chleba czy ciastek warto też dodać namoczone siemię lniane - poza tym, że jest bardzo zdrowe, doskonale wypełni strukturę naszych wypieków.

Autor: Iwona Kopaczek