Gotowanie na parze – zalety i metody

Przygotowanie pożywienia jest kwestią istotną nie tylko ze względu na nadanie potrawom określonych walorów smakowych - od tego, w jaki sposób gotujemy poszczególne produkty, zależy, czy po obróbce cieplnej zachowają one istotne dla naszego zdrowia wartości odżywcze.

Godną rozważenia propozycją jeżeli chodzi o obróbkę termiczną jest niewątpliwie gotowanie na parze, które uwalnia aromat potraw i sprawa, że po ugotowaniu będą one soczyste. Ta metoda pozwala uniknąć wydzielanych w wyniku poddawania produktów wysokiej temperaturze toksyn i zachować jak największą ilość składników odżywczych.

Gotowanie na parze

Gotowanie na parze to, jak sama nazwa wskazuje, obróbka termiczna produktów spożywczych poprzez podgrzewanie ich strumieniem pary wodnej. Maksymalna temperatura osiągana podczas gotowania tym sposobem wynosi 100 stopni, co sprawia, że w tak przygotowanych daniach zabite zostają wszelkie drobnoustroje, natomiast wartości odżywcze nie są tracone.

Zasady gotowania na parze

Na parze możemy ugotować w zasadzie wszystko - ryby, mięso, warzywa, a nawet jajka i babeczki. Istnieje jednak kilka uniwersalnych zasad gotowania na parze:

1. Gotowane produkty należy umieścić w odpowiednich naczyniach, które pozwolą na optymalny przepływ pary (w zależności od charakteru potrawy oraz używanego przez nas urządzenia do gotowania na parze, będzie to jedno lub wiele naczyń). Istotna jest również dobrze dopasowana pokrywka, która sprawi, że para nie będzie wydostawać się na zewnątrz.
2. Produkty wymagające dłuższego czasu gotowania umieszczamy jak najbliżej parującej wody (ponieważ to właśnie tam osiągana jest najwyższa temperatura), pamiętając jednak, aby zachować odstęp między wodą a żywnością (co najmniej 2,5 cm).
3. W jednym naczyniu powinny znajdować się produkty podobnej wielkości (daje to pewność, że czas ich gotowania będzie zbliżony).
4. Nie rozmrażamy mrożonek, które chcemy ugotować na parze - wkładamy je bezpośrednio do naczynia podobnie jak produkty świeże, z tym, że czas ich przygotowania będzie odrobinę wydłużony.
5. Potrawy gotowane na parze przyprawia się zwykle, marynując je przed lub posypując solą już po ugotowaniu. Można także dodać aromatyczne przyprawy do wody, którą będziemy parować lub użyć do tego celu bulionu.
6. Na parze można także z powodzeniem odgrzewać przygotowane wcześniej potrawy.

Ograniczenia gotowania na parze

Są jednak składniki, których na parze nie powinno się gotować, ponieważ tracą przez to walory smakowe i konsystencyjne.

Jednym z takich produktów jest makaron - jeśli jest podstawowym składnikiem przygotowywanego przez nas dania, lepiej ugotować go w wodzie. Przyrządzając go na parze tracimy kontrolę nad jego twardością, przez co ugotowanie makaronu al dente jest niemal niemożliwe. Co więcej, tak przygotowany najczęściej jest rozgotowany i poklejony.

Niezbyt korzystne jest także przygotowywanie na parze niektórych rodzajów mięs - zwłaszcza takich, które wymagają długiego czasu duszenia w sosie (nawet jeśli zamarynujemy je przed gotowaniem). Prawdopodobnie ze względu na specyfikę zarówno tej metody gotowania, jak i samej potrawy, smak i soczystość mięsa będą pozostawiały wiele do życzenia.

Przyrządy do gotowania na parze

Jest wiele sposobów gotowania na parze. Wcale nie musimy posiadać drogiego sprzętu, aby móc tą metodą przygotowywać potrawy - w najbardziej podstawowej wersji wystarczy garnek i durszlak lub sitko, ważne jest jednak, aby posiadać pokrywkę, która sprawi, że para nie będzie wydostawała się na zewnątrz.

Garnki do gotowania na parze

Gotować na parze można za pomocą zestawów do tego przeznaczonych - składających się właśnie z garnka, sitka i pokrywki - specjalnie wyprofilowanych tak, aby idealnie do siebie pasowały i w optymalny sposób rozprowadzały parę. Często są to zestawy mające kilka poziomów.

Dostępność takich naczyń na rynku jest ogromna, podobnie jak ich różnorodność - ze względu na kształt, kolor, ilość poziomów czy materiał, z którego są wykonane.

Urządzenia elektryczne do gotowania na parze

Można również wyposażyć się w elektroniczne urządzenie do gotowania na parze - podobnie jak w przypadku garnków, wybór jest naprawdę duży. Co więcej mamy do wyboru dwa rodzaje urządzeń, za pomocą których możemy gotować na parze - parowar i kombiwar.

Parowar to urządzenie, w którym możemy przygotowywać potrawy na wielu kondygnacjach - jego konstrukcja często jest piętrowa, co pozwala na przyrządzanie wielu produktów jednocześnie. Oczywiście ilość poziomów możemy modyfikować zgodnie z potrzebami i specyfiką potraw.

Kombiwar z kolei służy przede wszystkim do podgrzewania (a czasami również opiekania) potraw gorącym powietrzem.

Zalety gotowania na parze

Często można spotkać się z opinią, że gotowanie na parze ma same zalety. Tak naprawdę ciężko jest dopatrzyć się w tej metodzie wad, które byłyby w stanie zbić argumenty przemawiające za jej wykorzystaniem.

Oszczędność czasu i pieniędzy

Gotowanie na parze pozwala oszczędzić czas i ograniczyć zużycie energii potrzebnej do przygotowania potraw (wszystkie składniki przyrządzane są razem, w jednym czasie).

Zachowanie wartości odżywczych

Co więcej, ta metoda znacznie zwiększa ilość zawartych w ugotowanym pożywieniu składników odżywczych, które nie są niszczone przez wysoką temperaturę obróbki cieplnej czy wypłukiwane z wodą.

Zachowanie walorów smakowych i estetycznych

Potrawy przygotowane na parze zachowują również walory smakowe i estetyczne - nie tracą koloru, a także, jak w przypadku na przykład brokuła, nie rozgotowują się i pozostają w jednym kawałku.

Gotowanie bez dodatku tłuszczu i soli

Dzięki tej metodzie zyskujemy również możliwość przygotowywania potraw bez dodatku tłuszczu, co znacząco wpływa na ich walory zdrowotne. Posiłki są lekkostrawne, a dzięki temu, że produkty zachowują intensywny smak, możemy ograniczyć użycie soli.

Wartościowe posiłki dla dzieci

Ta metoda gotowania jest szczególnie przydatna w przypadku układania diety małych dzieci, które do prawidłowego rozwoju potrzebują dużych ilości składników odżywczych, a także źle tolerują potrawy tłuste lub mocno przyprawione.

Autor: Małgorzata Nowak