Kasza jęczmienna – właściwości i zastosowanie

Choć ponad 70% produkcji wszystkich kasz w Polsce stanowi wyrób kaszy jęczmiennej, produkt ten wydaje się zapomniany i wypierany przez inne rodzaje kasz. Coraz częściej jemy jaglankę, a jako dodatek do obiadu serwujemy kuskus, amarantus czy bulgur. Tymczasem kasza jęczmienna ma wiele walorów zdrowotnych i smakowych.

Spożywanie tego produktu zaleca się osobom z rozmaitymi problemami - ze strony układu krwionośnego, pokarmowego, po przebytych operacjach czy w przypadku spadku odporności. Kasza jęczmienna zawiera dużo błonnika, dzięki czemu wspomaga odchudzanie i pomaga oczyszczać jelita ze zbędnych metabolitów.

Charakterystyka kaszy jęczmiennej

Kasza jęczmienną, jak sama nazwa wskazuje, wytwarza się z jęczmienia. Zboże to jest w Polsce powszechnie uprawianie, jednak 75% jego produkcji przeznacza się na paszę dla zwierząt. Kasza jęczmienna charakteryzuje się szarą barwą z zielonym lub żółtym odcieniem oraz delikatnym smakiem.

Rodzaje kaszy jęczmiennej

Rodzaj kaszy jęczmiennej uzależniony jest od sposobu jej obróbki. W polskich klepach można spotkać się z następującymi odmianami tego produktu:

• pęczak (całe ziarno pozbawione łuski);
• pęczak obtaczany (całe ziarno pozbawione łuski, dodatkowo obtaczane i polerowane;
• kasza jęczmienna łamana (otrzymywana z oczyszczonego, pokrojonego ziarna, niepolerowana);
• kasza perłowa (pęczak, który jest łamany i polerowany);
• kasza perłowa prażona.

Wartości odżywcze kaszy jęczmiennej

Kaloryczność kaszy jęczmiennej uzależniona jest od jej odmiany. Średnio jest to około 350 kcal na 100 g. Produkt ma wysokie wartości odżywcze, stanowi bogate źródło mikroskładników. Zawiera witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy oraz witaminę K. Kasza jęczmienna wyróżnia się najwyższą spośród kasz zawartością wapnia. Znajdziemy w niej również cynk, potas i żelazo.

Dla kogo kasza jęczmienna?

Kaszę jęczmienną szczególnie poleca się tym, którzy cierpią na rozmaite dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W szczególności wskazane jest jej spożywanie w przypadku stanów zapalnych jelita grubego oraz zespołu jelita wrażliwego. Zaleca się również włączyć do jadłospisu ten rodzaj kaszy osobom, które przeszły terapię antynowotworową, zabiegi chirurgiczne w obrębie układu pokarmowego lub mają upośledzoną odporność.

Kasza jęczmienna a alergia

Jęczmień jest zbożem, które zawiera spore ilości glutenu, dlatego kaszy jęczmiennej nie powinni jeść alergicy oraz osoby chorujące na celiakię. To jednak jedyne przeciwwskazania zdrowotne dotyczące spożywania tego produktu. Warto także powstrzymać się przed podawaniem kaszy jęczmiennej dzieciom do 10 miesiąca życia.

Właściwości zdrowotne kaszy jęczmiennej

Obniżenie poziomu cholesterolu

Kasza jęczmienna wyróżnia się dużą zawartością tzw. rozpuszczalnego błonnika pokarmowego (jęczmień i owies to dwa zboża, w których znajduje się najwięcej tego składnika). Dzięki temu jej spożywanie przyczynia się do obniżenia poziomu złego cholosterolu (LDL). Kasza jęczmienna wspomaga również utrzymywanie stężenia glukozy we krwi na stałym pułapie.

Wspomaganie pracy układu wydalniczego

Kasza jęczmienna ma działanie moczopędne oraz pomaga pozbyć się biegunki. Łagodzi także nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu wydalniczego, np. bolesne oddawanie moczu. Błonnik obecny w kaszy wiąże jony metali ciężkich w jelitach i przyczynia się do usunięcia zbędnych produktów przemiany materii, wspomaga zatem oczyszczanie organizmu.

Wpływ na układ krwionośny

Kasza jęczmienna zawiera najwięcej witaminy K ze wszystkich rodzajów kasz. Jej spożywanie wpływa zatem na kondycję naczyń krwionośnych - przede wszystkim uszczelnia je. Witamina K to także istotny składnik biorący udział w procesie krzepnięcia krwi - dostarczanie go organizmowi pozwala zapobiegać krwotokom.

Jeżeli mamy problemy z krzepliwością krwi, warto łączyć kaszę jaglaną z zielonymi warzywami - szpinakiem czy brokułami.

Kasza jęczmienna a odchudzanie

Kasza jęczmienna to produkt, którego kaloryczność do najniższych nie należy - w jej 100 g znajduje się 350 kcal. Mimo to warto włączyć ją do swojego jadłospisu, kiedy planujemy utratę zbędnych kilogramów. Kasza wiąże bowiem wodę i pęcznieje w żołądku, zapewniając uczucie sytości na dłużej, a dzięki wysokiej zawartości błonnika dodatkowo usprawnia trawienie.

Inne właściwości zdrowotne kaszy jęczmiennej

Kasza jęczmienna korzystnie wpływa na układ nerwowy - jest produktem, którego spożywanie przyczynia się polepszenia pamięci i koncentracji. Powinna znaleźć się w jadłospisie każdego ucznia. Stanowi również źródło węglowodanów złożonych, które powoli uwalniają energię, stąd zaleca się włączenie jej do diety sportowców. Kasza jęczmienna zawiera również związki wspomagające laktację oraz ma działanie przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe.

Jak ugotować kaszę jęczmienną

Sposób gotowania kaszy zależy od wybranego przez nas rodzaju oraz tego, jaką konsystencję chcemy uzyskać. W przypadku kasz perłowej i łamanej zalecane są następujące proporcje:

• konsystencja sypka - na 1 kg kaszy2 kg wody i 30 g soli;
• konsystencja półgęsta - na 1 kg kaszy 2,5 kg wody i 35 g soli;
• konsystencja gęsta rozklejona - na 1 kg kaszy 3,5 kg wody i 45 g soli.

Wielu producentów oferuje kasze w woreczkach, które wymagają najczęściej kilku - kilkunastu minut gotowania. Nie warto ich wybierać - taki produkt poddawany jest dodatkowej obróbce cieplnej, podczas której traci część wartości odżywczych.

Przepisy z wykorzystaniem kaszy jęczmiennej

Pomidory faszerowane kaszą jęczmienną

Składniki na 3 porcje:

• 3 pomidory;
• 100 g kaszy jęczmiennej;
• 1 l bulionu;
• 6 sztuk pomidorów suszonych;
• 6 łyżek tartej mozzarelli;
• 2 łyżki natki pietruszki;
• oliwa z oliwek;
• sól, pieprz.

Sposób przygotowania:

Odcinamy z pomidorów górną część (,,czapeczkę"), a następnie je wydrążamy. Gotujemy kaszę jęczmienną w bulionie. Odcedzamy, mieszamy ze startą mozzarellą i pokrojonymi suszonymi pomidorami, doprawiamy natką, solą i pieprzem. Tak przygotowanym farszem wypełniamy pomidory, które następnie przykrywamy „czapeczkami”. Warzywa kładziemy na nasmarowanej oliwą żaroodpornej formie i pieczemy 15-20 minut w temperaturze 200 stopni. Pomidory najlepiej smakują podawane na ciepło.

Krupnik

Składniki:

• 1,5 l bulionu;
• 7 łyżek kaszy jęczmiennej;
• 1 mała cebula;
• 2 ziemniaki;
• włoszczyzna: marchew, seler, por;
• 2 łyżeczki natki pietruszki lub koperku;
• 2 ziarenka ziela angielskiego;
• 2 liście laurowe;
• sól, pieprz.

Sposób przygotowania:

Do bulionu dodaj ziele angielskie, liść laurowy i cebulę, wsyp kaszę. Gotuj 15 minut. Pora pokrój w półplasterki, podsmaż. Ziemniaki pokrój w kostkę, pozostałe warzywa zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Wszystkie warzywa wrzuć do zupy, gotuj 10 minut. Dopraw solą i pieprzem, przed podaniem posyp natką pietruszki lub koperkiem.

Autor: Justyna Błasiak