Masło orzechowe – wartości odżywcze, zastosowanie w diecie, przepisy

Masło orzechowe to najpopularniejszy składnik śniadania w Stanach Zjednoczonych oraz Holandii. Smaruje się nim tosty, kanapki i naleśniki, dodaje do musli. Odpowiednio dobrane masło z wysoką zawartością orzechów, pozbawione tłuszczu palmowego, cukru i soli może stać się doskonałym dodatkiem do posiłków nawet podczas diety redukcyjnej. Bowiem orzechy, z których jest wytwarzane, są bogate w wiele wartościowych składników odżywczych.

Masło orzechowe to dobre źródło witamin i minerałów, nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz białka. Mimo że jest wysokokaloryczne, warto w ograniczonych ilościach włączyć je do jadłospisu. Spożywanie masła orzechowego pomaga regulować pracę układu krążenia, obniża poziom złego cholesterolu, hamuje uczucie głodu na ponad dwie godziny, a także poprawia nastrój i ułatwia zasypianie. Na krem z orzechów powinni uważać jedynie alergicy i kobiety w ciąży.

Czym jest masło orzechowe

Masło orzechowe jest produktem wytwarzanym przede wszystkim z orzechów arachidowych. Jego standardowy skład zawiera 90% orzechów, 6% cukru oraz tłuszcze roślinne i sól. Pojawia się jednak na rynku spożywczym coraz więcej produktów zdrowych i pełnowartościowych, pozbawionych cukrów i soli, składających się w 100% z orzechów, a także produkowanych z mniej popularnych gatunków niż fistaszki. Należą do nich: masło z orzechów nerkowca, masło pistacjowe, masło migdałowe, masło z orzechów laskowych i krem z kokosa.

Historia i produkcja masła orzechowego

Historia masła orzechowego rozpoczyna się od sprowadzenia orzeszków ziemnych, które do Europy z Ameryki Południowej przywieźli hiszpańscy i portugalscy żeglarze w XVI wieku. Natomiast samo masło było wynalazkiem amerykańskiego lekarza, zagorzałego wegetarianina - Johna Harvey'a Kellogga i trafiło na stoły jego rodaków w XIX wieku. Masło orzechowe Holendrzy poznali dopiero po II wojnie światowej, a od 1948 roku mają jego stałego producenta. W tym kraju omawiany krem nazywa się „serem orzechowym”.

Aby przygotować masło orzechowe, należy uprażyć orzechy w 430 stopniach, następnie przez około godzinę trzymać je w temperaturze 160 stopni, aby potem gwałtownie obniżyć temperaturę do 30 stopni. Ten zabieg ma uchronić je przed utratą cennego oleju. Następnie orzechy obiera się, mieli i w ten sposób otrzymuje pastę, którą łączy się z pozostałymi składnikami - solą, cukrem, olejem. Produkt schładza się i pakuje metodą próżniową do słoików. Przed spożyciem masło musi się jeszcze skrystalizować.

Popularność masła orzechowego

Tradycyjne masło orzechowe wytwarzane z orzeszków ziemnych jest najbardziej popularnym produktem kanapkowym w Stanach Zjednoczonych oraz Holandii. W USA 60% produkcji fistaszków przeznacza się do jego wytworzenia. Tam popularną, składaną kanapkę z masłem orzechowym oraz dżemem nazywa się „national sandwich”, natomiast w Holandii „hagelslag” to chleb posmarowany masłem i podawany z ogórkiem, serem lub bananem.

Właściwości masła orzechowego

Masło orzechowe jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych , które obniżają poziom złego cholesterolu, zmniejszają ryzyko chorób serca oraz zawału a także przyczyniają się do spalania tkanki tłuszczowej. Przy tym krem z orzeszków ziemnych to doskonałe źródło białka, błonnika, a także kwasu foliowego, który chroni przed nowotworem jelita grubego oraz chorobami układu krążenia, a także jest ważnym składnikiem diety młodzieży w okresie dojrzewania.

Orzeszki, z których powstaje krem, są źródłem witamin i cennych minerałów, przede wszystkim witamin z grupy B, witaminy A - wpływającej na prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku i układu kostnego, a także witaminy E - pomagającej regulować pracę układu krążenia oraz przebieg metabolizmu. Dodatkowo masło orzechowe zawiera niacynę wpływającą korzystnie na układ pokarmowy i nerwowy.

Zobacz również:

Masło orzechowe to także źródło lekkostrawnego białka roślinnego, dlatego polecane jest w diecie wegetarian i osób ograniczających spożywanie mięsa. Poza tym ma dużą zawartość tryptofanu - aminokwasu odpowiadającego za poprawę nastroju i ułatwiającego zasypianie.

Wartości odżywcze masła orzechowego

Masło orzechowe jest produktem tłustym i wysokokalorycznym, gdyż w 100 gramowej porcji zawiera blisko 600 kalorii oraz 52 gramy tłuszczów, jednak są to w dużej mierze tłuszcze nienasycone. Krem z orzechów obfituje również w cenne witaminy i składniki mineralne.

Wartości odżywcze w 100g tradycyjnego, solonego masła orzechowego:

kalorie - 598kcal/2501 kJ;
białko - 22,21 g;
błonnik pokarmowy - 5,0 g;
cholesterol - 0 mg;
cynk - 2,51 mg;
fitosterole - 102 mg;
fosfor - 335 mg;
tłuszcz ogółem - 51,36 g;
kwas foliowy - 87 µg;
kwas pantotenowy - 1,137 mg;
kwasy tłuszczowe jednonienasycone - 25,495 g;
kwasy tłuszczowe nasycone - 10,147 g;
kwasy tłuszczowe omega-3 - 0,027 g;
kwasy tłuszczowe omega-6 - 12,224 g;
kwasy tłuszczowe wielonienasycone - 12,320 g;
magnez - 168 mg;
mangan - 1,67 mg;
miedź - 0,42 mg;
potas - 558 mg;
selen - 4,1 µg;
sód - 426 mg;
wapń - 49 mg;
węglowodany - 22,31 g;
witamina B1 - 0,150 mg;
witamina B2 - 0,192 mg;
witamina B3 (PP) - 13,112 mg;
witamina B6 - 0,441 mg;
witamina E - 9,10 mg;
witamina K - 0,3 µg;
żelazo - 1,74 mg.

Jak wybrać dobre masło orzechowe

Wybierając masło orzechowe, przede wszystkim należy zwracać uwagę na jego skład. Powinien on być pozbawiony tłuszczu palmowego zarówno częściowo utwardzonego, jak i uwodornionego. Jest to tłuszcz trans, który przyczynia się o rozwoju chorób układu krążenia, miażdżycy, cukrzycy, otyłości oraz nowotworów.

Najlepiej aby masło było pozbawione cukru oraz soli, czyli składało się w 100% z orzechów. W przypadku maseł z tymi dodatkami należy wybierać produkty o składzie zawierającym co najmniej 90% orzechów.

Rodzaje masła orzechowego:

masło z orzeszków ziemnych;
masło z orzechów laskowych;
masło z orzechów nerkowca;
masło pistacjowe;
masło migdałowe,
masło z mieszanki orzechów (fistaszki, migdały, laskowe, nerkowca);
masło orzechowe z kawałkami orzechów;
krem kokosowy;
masło sezamowe (tahini).

Masło orzechowe w diecie

Masło orzechowe a alergia

Alergia na orzeszki ziemne jest jedną z najpowszechniejszych alergii pokarmowych i dotyczy 6% populacji. Alergenem są zarówno orzechy, jak i produkty z ich zawartością. Mimo że masło orzechowe jest wytwarzane z orzechów prażonych, ma jeszcze większe właściwości uczulające niż surowe orzechy. Na jego obecność w produktach powinni uważać alergicy.

Istnieje opinia, że na masło orzechowe oraz na same orzeszki ziemne powinny uważać kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Arachidy jako silny alergen, według badań amerykańskich naukowców, mogą zagrażać dziecku i zwiększać u niego ryzyko alergii.

Masło orzechowe a odchudzanie

Włączenie masła orzechowego do dietetycznego menu pozwala zaspokoić potrzebę na niezdrowe przekąski i słodycze. Dzięki temu organizm nie otrzymuje pustych kalorii oraz tłuszczów nasyconych, których nadmiar gromadzi się w postaci tkanki tłuszczowej, ale zawarte w orzechach witaminy, minerały, tłuszcze nienasycone oraz białko. Ostatni posiłek przed snem skomponowany wyłącznie z białek i tłuszczy stanowi okazję do włączenia masła z orzechów do jadłospisu.

Podaje się, że dieta, w której znajduje się masło orzechowe, sprzyja przemianie materii oraz może przyczyniać się do redukcji nadmiernych kilogramów. Należy jednak przy tym pamiętać, aby spożywać masło orzechowe w ograniczonych ilościach, stosować zbilansowaną dietę i prowadzić regularną aktywność fizyczną.

Masło orzechowe w kuchni

Najczęściej masła orzechowego używa się do smarowania tostów, kanapek i naleśników. Do takiego śniadania warto włączyć banana, z którym idealnie komponuje się smak kremu orzechowego.

Masło orzechowe jest głównie używane w produkcji słodyczy, lodów i ciast. Jednak można go wykorzystywać do przygotowywania sosów, szczególnie na bazie ostrych i słonych przypraw, mięsa, orientalnych olejów roślinnych, cebuli i czosnku.

Domowe masło orzechowe

Masło orzechowe można przygotować samodzielnie w domu.

Składniki:

orzeszki ziemne,
cukier puder (1 łyżka/100 g orzechów),
szczypta soli.

Orzeszki ziemne (mogą być wcześniej uprażone na patelni) zmiksować z pozostałymi składnikami na gładką i tłustą masę. Można je wzbogacić dowolnymi dodatkami (inne orzechy, kakao), a zamiast cukru użyć zdrowych zamienników - stewii, miodu lub nie dosładzać i nie solić.

Domowe masło może się rozwarstwiać, dlatego przed każdym użyciem należy je wymieszać. Trzeba przechowywać je w lodówce, w szczelnie zamkniętym pojemniku.

Przykładowe przepisy

Kanapka Elvisa

Elvis Presley miał być wielbicielem tej kanapki.

Składniki:

chleb tostowy,
masło orzechowe,
wędzony boczek,
banan.

Sposób przygotowania:

Chleb tostowy posmarować masłem orzechowym, dodać plasterek boczku i kilka kawałków pokrojonego banana. Nakryć drugą kromką chleba. Zapiec w piekarniku lub na patelni.

Naleśniki z serkiem orzechowym

Składniki:

200 g twarogu;
3 łyżki masła orzechowego;
3 łyżki śmietany lub jogurtu;
0,5 litra mleka;
jajko;
300 g mąki;
sól, cukier, olej.

Sposób przygotowania:

Wymieszać mąkę, mleko i jajko, wyrobić ciasto i usmażyć naleśniki. Twaróg połączyć z masłem orzechowym i jogurtem. Posmarować naleśniki. Podawać z konfiturą.