Orzechy makadamia – właściwości i zastosowanie

Orzechy makadamia (macadamia) to okrągłe, pochodzące z Australii orzechy o maślanym, słodkim smaku. Są produktem bogatym w cenne kwasy tłuszczowe, witaminy, minerały i antyoksydanty. W Polsce są mało popularne, prawdopodobnie ze względu na stosunkowo wysoką cenę. Jednak warto włączyć je do swojego jadłospisu, nie tylko dla walorów smakowych, ale ze względu na ich prozdrowotne właściwości.

Z orzechów makadamia wytwarzany jest olej, który znalazł swoje zastosowanie w kosmetyce. Ma on szczególnie pozytywny wpływ na skórę oraz włosy - zmiękcza, nawilża, regeneruje i wygładza. Olej z orzechów makadamia posiada również właściwości wspomagające walkę z cellulitem, a także przeciwdziała rozstępom. Poza tym jest hipoalergiczny i może być stosowany przez alergików, kobiety w ciąży i dzieci.

Charakterystyka orzechów makadamia

Pochodzenie i uprawa orzechów makadamia

Orzechy makadamia pochodzą z Australii oraz Nowej Zelandii i choć uprawiane są również w RPA, Brazylii, Stanach Zjednoczonych, Kostaryce, Izraelu, Kenii, Boliwii, Kolumbii i Malawi, to ten pierwszy kraj pozostaje ich głównym producentem i ogólnoświatowym eksporterem. W 1857 roku botanik Walter Hill dokonał odkrycia drzewa orzechowego, które nazwał imieniem swojego przyjaciela - Johna MacAdama. Początkowo popyt na orzechy makadamia przewyższał podaż, dlatego ich cena była wysoka i uznawano je za produkty luksusowe. Stopniowo liczba hodowców wzrasta, co doprowadza do spadku cen, jednak mimo tego w wielu krajach, również w Polsce, makadamia pozostają najbardziej „ekskluzywnymi” orzechami. Za to w Australii są bardzo popularnym smakołykiem.

Wygląd drzewa i orzechów makadamia

Makadamia to wiecznie zielone drzewo z rodziny srebrnikowatych, osiągające wysokość około 5 metrów. Owoce mają jasny, kremowy kolor i posiadają kulisty kształt. Otacza je twarda, gładka, brązowa skorupa, trudna do rozłupania nawet przy pomocy dziadka do orzechów. Orzech makadamia osiąga średnicę około 2-3 centymetrów i ma charakterystyczny, masłowaty, lekko słodki smak. Pierwsze owoce pojawiają się po 5 latach od zasadzenia drzewa, natomiast największe plony osiąga się po około 10.

Ciekawostką jest, że bardzo twarde łupiny orzechów są wykorzystywane w australijskich elektrowniach do produkcji energii. Swoją wartością opałową dorównują węglowi brunatnemu.

Właściwości odżywcze orzechów makadamia

Orzechy makadamia posiadają największą zawartość tłuszczów wśród wszystkich gatunków orzechów, mając przez to ponad 700 kcal w 100 g, jednak w większości są to kwasy tłuszczowe nienasycone, które korzystnie wpływają na funkcjonowanie organizmu. Poza tym te orzechy są źródłem witamin B2, B3 (PP), B5, B6, E oraz wapnia, fosforu, żelaza, potasu, cynku, magnezu i selenu. 100 gramowa porcja pokrywa 100% dziennego zapotrzebowania na witaminę B1, 80% na miedź i 200% na mangan. Dodatkowo orzechy makadamia są bardzo dobrym źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (równie dobrym jak oliwa z oliwek) oraz błonnika - zaspokajając jego dzienne zapotrzebowanie w 20%.

Składniki odżywcze orzechów makadamia (100g):

• wartość energetyczna - 718 kcal/ 3004 kJ;
• białko - 7,91 g;
• błonnik pokarmowy - 8,6 g;
• cynk - 1,30 mg;
• fitosterole - 116 mg;
• fosfor - 188 mg;
• kwas foliowy - 11 µg;
• kwas pantotenowy - 0,758 mg;
• kwasy tłuszczowe jednonienasycone - 58,877 g;
• kwasy tłuszczowe nasycone - 12,061 g;
• kwasy tłuszczowe omega-3 - 0,206 g;
• kwasy tłuszczowe omega-6 - 1,296 g;
• kwasy tłuszczowe wielonienasycone - 1,502 g;
• magnez - 130 mg;
• mangan - 4,13 mg;
• miedź - 0,76 mg;
• potas - 368 mg;
• selen - 3,6 µg;
• sód - 5 mg;
• tłuszcz ogółem - 75,77 g;
• wapń - 85 mg;
• węglowodany - 13,82 g;
• witamina B1 - 1,195 mg;
• witamina B2 - 0,162 mg;
• witamina B3 (PP) - 2,473 mg;
• witamina B6 - 0,275 mg;
• witamina C - 1,2 mg;
• witamina E - 0,54 mg;
• żelazo - 3,69 mg.

Właściwości zdrowotne orzechów makadamia

Orzechy makadamia są bogate w składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mimo dużej zawartości tłuszczów nie zawierają cholesterolu, a nawet przyczyniają się do obniżenia poziomu tego złego. Wspomagają przy tym pracę serca i stabilizują poziom cukru we krwi. Dzięki obecności żelaza regulują metabolizm komórkowy oraz zapobiegają niedokrwistości, a bogactwo minerałów zapewnia wzmocnienie układu mięśniowo-szkieletowego oraz zapobiega osteoporozie.

Makadamia wykazują działanie antyoksydacyjne, które niweluje szkodliwe działanie wolnych rodników, zapobiegając uszkodzeniom komórek organizmu oraz hamują procesy starzenia się skóry. Przy tym posiadają właściwości antynowotworowe.

Dodatkowo orzechy makadamia zapobiegają zaparciom, wspierają funkcjonowanie układu nerwowego, a także wspomagają pamięć i koncentrację oraz walkę z bezsennością i stresem. Poprawiają również kondycję włosów, skóry i paznokci.

Orzechy makadamia a alergie

Alergia na orzechy jest jedną z najpowszechniejszych alergii pokarmowych. Najpopularniejszymi alergenami są orzeszki ziemne i orzeszki arachidowe, jednak osoby uczulone na wymienione produkty powinny unikać również orzechów makadamia. Ze względu na to, że orzechy są silnym alergenem, objawy pojawiają się natychmiast (zmiany skórne, obrzęki, zaburzenia pokarmowe). Leczenie farmakologiczne przyczyn alergii nie istnieje, wyeliminowanie produktu z diety jest niezbędne.

Warto również wiedzieć, że orzechy makadamia z nieznanych powodów są trujące dla psów. Objawy występują po spożyciu 2g na kilogram masy ciała (czyli kilkunastu orzechów dla 10kg psa) i obejmują wymioty, ataksję, osłabienie, drgawki, a nawet hipotermię. Pojawiają się w ciągu 12 godzin, a ustępują zwykle samoczynnie w ciągu dwóch dób.

Orzechy makadamia na diecie

Orzechy makadamia są produktem kalorycznym, gdyż w ich 100 gramach znajduje się ponad 700 kalorii. Ta wysoka wartość energetyczna pochodzi przede wszystkim z tłuszczów, jednak należy zaznaczyć, że są to tłuszcze jednonienasycone, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu i pozytywnie wpływające na metabolizm. Poza tym nie odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej. Po orzechy makadamia można sięgać nawet podczas kuracji odchudzającej, jednak należy je spożywać w ograniczonych ilościach.

Olej z orzechów makadamia

Z orzechów makadamia tłoczonych na zimno wytwarzany jest olej wykorzystywany głównie w przemyśle kosmetycznym. W swoim składzie ma 65% kwasu oleinowego, 25% oleopalmitynowego oraz 10% palmitynowego.

Zastosowanie w kosmetyce oleju z orzechów makadamia

Olej z orzechów makadamia wnika głęboko w skórę pozostawiając ją odżywioną, zregenerowaną, odpowiednio nawilżoną i elastyczną, a także wygładza niewielkie zmarszczki. Może być używany przez osoby z każdym rodzajem cery, jednak szczególnie poleca się go do skóry suchej i łuszczącej się ze względu na właściwości nawilżające i łagodzące podrażnienia, a także trądzikowej i naczynkowej. Produkt ten jest doskonałym olejkiem do masażu lub aromaterapii. Można go stosować również na włosy, zwłaszcza jeśli są kruche i łamliwe. Stanowi składnik kremów, maseczek, żeli oraz olejków dla niemowląt.

Właściwości oleju z orzechów makadamia:

• ujędrnia, uelastycznia i napina zwiotczałą skórę;
• stymuluję mikrokrążenie, a także pracę układu limfatycznego;
• pomaga zwalczać cellulit;
• zapobiega powstawaniu rozstępów;
• nawilża, odżywia i regeneruje skórę suchą, łuszczącą i podrażnioną;
• chroni przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych;
• odbudowuje suche, łamliwe i zniszczone struktury włosa;
• łagodzi podrażnienia i niewielkie uszkodzenia skóry, również spowodowane opalaniem;
• dostarcza skórze witaminy A, B, E oraz składniki mineralne.

Jak używać oleju z orzechów makadamia

Olej można aplikować bezpośrednio na skórę twarzy lub całego ciała albo mieszać z wodą kwiatową. Produkt należy wmasowywać, aż skóra stanie się nawilżona, aksamitna i gładka. Dodatkowo można:

• w przypadku cery naczynkowej i przy trądziku różowatym - połączyć olejek z wodą z nieśmiertelnika lub z neroli;
• w przypadku skóry mało jędrnej - połączyć olejek z naturalnym hydrolatem z werbeny;
• chcąc przynieść ulgę ciężkim, zmęczonym i spuchniętym nogom - połączyć olejek z z naturalnym hydrolatem z mięty pieprzowej;
• aby ujędrnić uda i pośladki - stosować olejek samodzielnie, dwa razy dziennie wykonując masaż tych partii ciała;
• żeby pozbyć się cellulitu - połączyć olejek z z solą z Morza Martwego tworząc w ten sposób peeling.

Zastosowanie w kuchni orzechów makadamia

Orzechy makadamia ze względu na przyjemny, delikatny kremowy smak są doskonałą przekąską i zdrową alternatywą dla słodyczy. Można je dodawać do owsianek, musli, wypieków, a także sałatek owocowych oraz mięsno-warzywnych. Mielone orzechy są wykorzystywane w przemyśle cukierniczym jako dodatek do lodów, czekolad oraz deserów.

Najlepiej orzechy makadamia kupować bez łupinek, gdyż samodzielnie w domu trudno je obrać. Świeże orzechy są jasne, jednak szybko ciemnieją, dlatego warto trzymać je w lodówce.

Sałatka z jabłkiem, awokado i orzechami makadamia

Składniki:

• sałata rzymska,
• 1/2 jabłka,
• 1/2 dojrzałego awokado,
• cebulka szalotka,
• 2 - 3 łyżki orzechów makadamia,
• 20 - 30 g sera z niebieską pleśnią,
• miodowy sos winegret,
• cytryna,
• oliwa.

Sposób przygotowania:

Sałatę doprawić solą, pieprzem, oliwą i sokiem z cytryny. Dodać obrane i pokrojone owoce, cebulkę oraz grubo posiekane i zrumienione na patelni orzechy. Ser pokruszyć i wymieszać ze składnikami winegretu. Wszystko dodać do sałaty, skropić sokiem z cytryny i wymieszać.

Ciasteczka z orzechami makadamia i białą czekoladą

Składniki:

• 250 g mąki,
• 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia,
• 1/2 łyżeczki soli,
• 170 g roztopionego masła,
• 300 g cukru,
• jajko,
• żółtko,
• 2 łyżki ekstraktu waniliowego,
• 200 g białej czekolady,
• 150 g orzechów makadamia.

Sposób przygotowania:

Mąkę, sól i proszek do pieczenia mieszamy. Ucieramy masło z cukrem, dodajemy jajko i żółtko oraz ekstrakt waniliowy i miksujemy. Następnie stale mieszając, stopniowo dodajemy mąkę z proszkiem i solą. Białą czekoladę i orzechy makadamia kroimy na grube kawałki i dodajemy do ciasta. Na blachę wyłożoną papierem do pieczenia nakładamy łyżką porcje ciasta, zostawiając duże odstępy. Pieczemy w 180 stopniach 15 minut.

Autor: Paulina Zięciak