Osiem najpopularniejszych diet

Istnieje wiele diet, które są stosowane przez ludzi na całym świecie ze względu na różnego rodzaju uwarunkowania. Stosowanie diety, jako świadomego sposobu odżywania, może wynikać z chęci utraty zbędnych kilogramów lub ze względów religijnych i kulturowych, a także ze względu na uczulenia lub inne choroby. Głównym celem korzystania z diet pozostaje jednak utrzymanie dobrego stanu zdrowia i sprawnego funkcjonowania organizmu.

Na opisy diet i zaleceń dotyczących żywienia można trafić w wielu miejscach: fachowych publikacjach, programach telewizyjnych, różnego rodzaju gazetach i czasopismach, stronach internetowych czy nawet w aplikacjach na telefony komórkowe. Poniżej przedstawiono charakterystyki ośmiu diet, które są niezwykle popularne w wielu krajach świata.

Dieta Atkinsa (niskowęglowodanowa)

Podstawą niskowęglowodanowej diety Atkinsa jest ograniczenie spożycia produktów zawierających duże ilości węglowodanów (prostych i złożonych). Ograniczenie podaży węglowodanów ma być kompensowane jedzeniem produktów bogatych w tłuszcze i białka. Skutkiem diety ma być obniżenie poziomu insuliny, co skutkuje lepszym wykorzystaniem magazynowych w organizmie zapasów tłuszczu jako źródła energii.

W opisywanej diecie to właśnie tłuszcze zastępują węglowodany jako główne źródło energii. Dieta Atkinsa opiera się na spożywaniu takich produktów jak: mięso, jajka, ryby oraz warzywa zielone. Z drugiej strony, w czasie diety należy wyeliminować z jadłospisu wszelkie słodycze, pieczywo, owoce, większość warzyw, słodzone napoje oraz alkohol.

Dieta zone (strefowa)

Celem tej diety jest utrzymanie poziomu insuliny nad odpowiednim poziomie (w strefie równowagi), dzięki czemu można łatwiej kontrolować masę ciała. Głównym założeniem diety jest zachowanie odpowiednich proporcji składników odżywczych w ramach spożywanych posiłków - 40% węglowodanów, 30% tłuszczu i 30% białka.

Korzystając z diety strefowej, należy unikać węglowodanów prostych, których źródło stanowią m. in.  produkty zbożowe, biały ryż, makaron, słodycze oraz inne produkty wysoko przetworzone. Podstawą diety powinny być produkty zawierające węglowodany złożone, wysokiej jakości białka oraz tłuszcze naturalnego pochodzenia, zawarte np. w orzechach, oliwie z oliwek lub awokado.

Dieta wegetariańska

Podstawą diety wegetariańskiej jest wyłączenie z codziennego jadłospisu produktów zawierających mięso, a także (w niektórych wariantach) produkty pochodzenia zwierzęcego. Istnieje wiele odmian wegetarianizmu, ale najbardziej rozpowszechnionym jest tzw. laktoowowegetarianizm, który dopuszcza spożywanie niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak np. jajka, miód oraz mleko i przetwory mleczne.

Badania potwierdzają, że zrównoważona dieta wegetariańska może pozytywnie wpływać stan zdrowia. Wegetarianie żyją statystycznie dłużej niż osoby niestosujące diety bezmięsnej, a ponadto mają niższy poziom cholesterolu, ciśnienia krwi oraz rzadziej chorują na cukrzycę, niektóre nowotwory i choroby układu krążenia.

Dieta wegańska

Weganizm to bardziej styl życia niż sposób żywienia, jednakże jednym z jego podstawowych elementów jest dieta, która całkowicie wyklucza mięso oraz wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym np. mleka, jajek oraz miodu. Podstawą diety wegańskiej są więc przede wszystkim produkty roślinne. Weganie nie korzystają z żadnych produktów (nie tylko spożywczych), które są tworzone z surowców zwierzęcych lub testowanych na zwierzętach.

Dieta Weight Watchers (Strażników Wagi)

Strażnicy Wagi to organizacja założona w 1963 roku w Stanach Zjednoczonych, której celem jest propagowanie zdrowego trybu życia i produktów żywnościowych korzystnych dla zdrowia .

Głównym celem diety jest odzyskanie i utrzymanie właściwej masy ciała. W tym celu ustalany jest indywidualny limit punktów przeznaczonych do wykorzystania w ciągu dnia, który jest uzależniony od indeksu masy ciała (BMI). Każdy produkt spożywczy ma przypisaną określoną liczbę punktów. Co ciekawe, dieta nie wyklucza z jadłospisu żadnych konkretnych produktów.

Program Strażników Wagi, oprócz sposobu żywienia,  kładzie również nacisk na aktywność fizyczną oraz stałą pomoc ze strony sieci wsparcia, która ma zapewnić motywację i pomóc w utrzymaniu rygoru przewidzianego w diecie.

Dieta South Beach (Plaż Południowych)

Dieta opracowana przez amerykańskiego kardiologa Arthura Agatstona, której podstawowym założenie jest wyeliminowanie „złych” węglowodanów i tłuszczów i zastąpienie ich „dobrymi” węglowodanami i tłuszczami.

Produkty z węglowodanami powinny mieć niski indeks glikemiczny i jak najniższy stopień przetworzenia. W ramach diety eliminowane są również produkty zawierające tłuszcze trans, a także ograniczane jest spożycie produktów z tłuszczami nasyconymi. Spożywane produkty powinny być bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczonych.

Dieta Raw Food (witariańska)

Witarianizm to sposób żywienia, w którym z jadłospisu eliminowane są wszelkie produkty poddane obróbce. Dieta oparta jest na organicznych produktach pochodzenia roślinnego, w tym np. warzywach, owocach, orzechach, kiełkach oraz ziarnach.

Większość osób stosujących dietę witariańską jest również weganami i wyklucza żywność pochodzenia zwierzęcego. Zwolennicy tej diety utrzymują, że obróbka termiczna niszczy wiele cennych składników odżywczych zawartych w pożywieniu.

Dieta Śródziemnomorska

Sposób żywienia mający naśladować tradycyjne nawyki żywieniowe ludności zamieszkującej kraje basenu Morza Śródziemnego określany jest mianem diety śródziemnomorskiej. Dieta kładzie nacisk na spożywanie produktów roślinnych (owoców i warzyw), orzechów, produktów zbożowych, nasion, oliwy z oliwek jako głównego źródła tłuszczu, a także serów i jogurtów. W jadłospisie powinny znajdować się również umiarkowane ilości ryb i drobiu i jajek oraz niewielkie ilości czerwonego mięsa i wina. Dieta śródziemnomorska jest dietą wysokowęglowodanową.

Podsumowanie

Codzienna dieta współczesnego człowieka jest bardzo bogata w produkty wysoko przetworzone, które są pełne węglowodanów prostych, soli i substancji słodzących oraz konserwantów. Ludzie coraz częściej sięgają po różnego rodzaju diety, które mają zmienić ich nawyki żywieniowe i pomóc w utrzymaniu lub odzyskaniu dobrego stanu zdrowia.

Należy jednak pamięć, że organizm każdego człowieka może w inny sposób reagować na zmiany w sposobie żywienia. Stosowanie restrykcyjnych diet, które eliminują na stałe pewne produkty lub grupy produktów, może w niektórych przypadkach negatywnie odbić się na naszym organizmie. Warto więc rozważyć wizytę u specjalisty dietetyka, który może pomóc w doborze diety dopasowanej do stanu zdrowia i potrzeb konkretnej osoby.

Stanisław Skorcz