Otyłość: mutacja receptora kwasów tłuszczowych omega-3 przyczyną?

Mutacja genu GPR120, od którego zależy receptor kwasów tłuszczowych omega-3, zwiększa o 60% ryzyko otyłości u człowieka. Rolę tej mutacji w przybieraniu na wadze wykazano w doświaczeniach przeprowadzonych na myszach: te gryzonie, u których receptor nie funkcjonował, bardzo szybko stały się otyłe i w dodatku zachorowały na cukrzycę.

Na poziomie całego współczesnego społeczeństwa, światowa epidemia otyłości jest spowodowana zmianami w naszym stylu życia. Ale, na poziomie indywidualnym, okazuje się również, że genetyka i dziedziczenie również może odgrywać pewną rolę: każda jednostka reaguje inaczej na środowisko, a przede wszystkim na brak równowagi w odżywianiu.

Badacze z francuskiego centrum badawczego CNRS (uniwersytet Lille 2) pochylili się nad szczególnym aspektem takiego dziedziczenia. Prace ich zostały opublikowaneo on line na stronie internetowej przeglądu naukowego Nature.

Dzięki tym badaniom, naukowcom udało się sprecyzować mechanizm działania kwasów tłuszczowych omega-3 dla utrzymania równowagi metabolicznej. Prace te również otwierają możliwości opracowania nowych leków przeciwko chorobom wątroby oraz przeciwko tłuszczom związanym z otyłością.

Komórki niektórych organów, takich jak wątroba, ale przede wszystkim jelita, posiadają specyficzne receptory, które wychwytują tłuszcze pokarmowe i przekazują sygnał do mózgu, do wątroby oraz do trzustki, a także do tkanki tłuszczowej. Sygnał ten zarządza apetytem, wyborami pokarmowymi oraz odkładaniem zjedzonych tłuszczów. Jeden z tych receptorów, specyficznych dla kwasów tłuszczowych nienasyconych, takich jak omega-3, jest kodowany przez gen GPR120.

Receptor ten ma wyjątkowo wielkie znaczenie, ponieważ jego aktywacja stymuluje produkcję insuliny oraz wydzielanie peptydów sytości, czyli hormonów, które ucinają apetyt. Receptor ten również ma znaczenie dla naszego zamiłowania do tłustych smaków oraz dla produkcji nowych komórek tłuszczowych, które odkładają tłuszcz.

Gen GPR120, taka sama rola u myszy i u człowieka

Aby lepiej zrozumieć rolę genu GPR120, badacze stworzyli w laboratorium specjalną linię myszy, u których rzeczony gen został zmutowany. A tym samym, receptor, o którym tutaj mowa, po prostu nie funkcjonował. Następnie, myszy zostały poddane diecie bogatej w tłuszcze i w cukry. Rezultat? Zmutowane gryzonie stały się otyłe o wiele szybciej niż ich kuzyni z grupy kontrolnej.

Dodatkowo, myszy te zachorowały na cukrzycę oraz na tłuszczową infiltrację wątroby. Obydwie te patologie u zmutowanych gryzoni w każdym punkcie przypominają choroby obserwowane u otyłych ludzi. Co więcej, choroby te bardzo szybko mogą przekształcić się w choroby śmiertelne, takie jak marskość wątroby, nowotwór wątroby, a także przyśpieszona miażdżyca tętnic.

Jednocześnie, naukowcy przeprowadzili sekwencjonowanie genu GPR120 i dzięki temu odkryli mutację, nazwaną R270H, którą przeanalizowali u 14 500 osób otyłych. Mutacja ta jest obecna u 3% osób otyłych, i całkowicie upośledza ona działanie receptora.

Badacze z centrum CNRS wykazali, że mutacja ta zwiększa aż o 60% ryzyko rozwinięcia otyłości. U osób, które są nosicielami tej mutacji, kwasy tłuszczowe nienasycone nie wyzwalają sygnału, który aktywuje drogi metaboliczne, takie jak produkcja hormonów sytości. Pośród tych hormonów znajdujemy również GLP1, który jest używany jako lek w cukrzycy, ponieważ sprzyja on produkcji insuliny.

Prace francuskich naukowców pokazują, że gen GPR120 mógłby stać się kolejnym celem dla przyszłych leków przeciwko otyłości oraz przeciwko chorobom wątroby, które są związane z nadwagą.

W rzeczywistości, farmakologiczna aktywacja tego receptora nienasyconych kwasów tłuszczowych może pozwolić na zapoczątkowanie niektórych reakcji metabolicznych, które okazują się korzystne dla organizmu, nawet w przypadku braku zrównoważonego odżywiania oraz w przypadku braku diety bogatej w kwasy tłuszczowe omega-3.