Waga wzrasta w weekendy i maleje w dni powszednie

Jedna z hipotez mówi, że istnieje pewien rytm analogiczny do rytmu dobowego i cyklu miesiączkowego, który może być elementem osłabiającym przyrost masy ciała. Wcześniejsze badania wykazały, że masa raczej wzrasta w weekendy i opada w dni powszednie, ale nie jest jasne, czy to zjawisko nie jest związane z długotrwałym kontrolowaniem i zapisem wagi.

Niniejsza pracy ma trzy cele:

1. znalezienie dowodów, które wskażą, czy istnieje zróżnicowanie na grupy poziomów wahań masy ciała w ciągu tygodnia,
2. badania relacji zmian wagi w stosunku do dni tygodnia,
3. przeanalizowanie, jak tzw. tygodniowy model wagi wpływa na tracenie, przybieranie i utrzymywanie masy.

Do badania zmienności masy ciała w ciągu całego tygodnia, zebrano dane od 178 osób, które dokonywały własnego, kontrolowanego zapisu wagi. Aby uniknąć błędów, ograniczono się tylko do tych pomiarów, które zostały przeprowadzone po przebudzeniu i przed śniadaniem, podczas siedmiu kolejnych dni tygodnia. Ograniczenia te spowodowały zawężenie liczby analizowanych osób do 80, z sekwencjami czasowymi od 15 do 330 dni. Uczestnicy zostali podzieleni na segmenty w oparciu o rodzaje zmian wagi, jakie wykazywały tzn. utrzymanie masy początkowej (-3% do 1%), spadek masy ciała (-3% zmian), oraz przyrost masy ciała (zmiany + 1%).

Początkowe profile wagi skonstruowano od średniej masy przypadającej na każdy dzień tygodnia u każdej z trzech grup. Na podstawie tego modelu dodatkowo, skonfigurowano inne modele dla każdej z trzech podgrup. Naukowcy wykorzystali te dane w celu określenia, czy dni tygodnia układały się w  model linearny począwszy od niedzieli lub czy był to model stały, który nie pozostawał w zależności od konkretnego dnia tygodnia.

„Tłuste” niedziele i poniedziałki, „chude” piątki i soboty

Wyniki wykazały, że 60% z tygodniowego minimum masy ciała, przypadało na piątek lub sobotę, a 59% maksymalnej tygodniowej masy ciała wypadało w niedzielę lub poniedziałek. Grupy przybierające na masie i utrzymujące ją bez zmian wykazały większą zmienność; minimalna i maksymalna masa pojawiała się najczęściej w poniedziałek, ale podział na inne dni tygodnia był podobny. Indywidualny i specyficzny przebieg wahań dodano do modelu ogólnego próby, w celu zredukowania czynnika takiego jak nieoczekiwana zmiana masy ciała, jednakże dane ogólne utrzymały się w niezmienionym przebiegu

Na podstawie tych wyników, okazało się, że istnieje coś takiego jak tygodniowy rytm wagi; z masą zwyżkującą w niedzielę oraz  poniedziałek, a osiągająca najniższy punkt w piątek i sobotę. Utworzone profile rytmu wagi, wykazały również różnice w trzech grupach kontrolnych. U tracących na wadze oraz utrzymujących ją bez zmian, wykazano niewielki wzrost masy pod koniec tygodnia, w porównaniu z osobami przybierającymi na wadze.

Prostym wyjaśnieniem tych tendencji jest fakt, że ludzie mają więcej wolnego czasu, aby zjeść więcej podczas weekendów, co dowodzi zgodność z badaniami, które odkrywają skutki tygodniowego harmonogramu ludzkich zachowań. Ponadto, aktywność fizyczna również wydaje się być większa od poniedziałku do piątku. Ci, którzy wykazali największe zrównoważenie zmian w dni powszednie w porównaniu do wahań podczas weekendów, należą do grupy tracących lub utrzymujących wagę bez zmian. Nawyki długoterminowe, wydają się mieć dużo większy wpływ na tygodniowy rytm wagi, niż krótkoterminowe szaleństwa.

Podsumowując, wyniki tego badania wykazują, że przyrost wagi podczas weekendów jest  normalnym zjawiskiem, które nie musi przyczyniać się do długotrwałego przyrostu wagi, o ile osoby te równoważą  przyrost masy w czasie weekendów podczas aktywności na tygodniu. Naukowcy radzą większą elastyczność w diecie podczas świąt i weekendów, ponieważ przyrost masy ciała jest bardziej związany z długoterminowymi wzorcami żywieniowych niż krótkotrwałymi szaleństwami spożywczymi.

Dawid Kopeć