Walory zdrowotne kawy zbożowej
Wywiad z dr hab. Elżbietą Sikorą.Profesor Uniwersytetu Rolniczego dr hab. Elżbieta Sikora, od 33 lat pracująca na Katedrze Żywienia Człowieka, specjalizuje się w problematyce bezpieczeństwa żywności. Ma w swoim dorobku wiele opracowań dotyczących odżywczych i nieodżywczych składników żywności oraz ich wpływu na wartość żywieniową i zdrowotną różnych produktów.
Jak powstaje kawa zbożowa?
Kawę zbożową wytwarza się z wysuszonego, wodnego wyciągu prażonych ziaren zbóż - jęczmienia, żyta oraz korzeni cykorii i buraka cukrowego. Ziarna zbóż zawierają duże ilości skrobi oraz białka. Dostarczają organizmowi fosfor, potas oraz magnez. Korzenie cykorii mają w swoim składzie m.in.: substancje goryczkowe, fenolokwasy, fitoterpeny oraz inulinę. Odpowiadają one za pobudzenie łaknienia i wspomaganie procesów trawienia.
Jakie są wartości zdrowotne kawy zbożowej?
Kawa zbożowa nie posiada dużej wartości odżywczej, choć - dzięki surowcom, z jakich jest produkowana - dostarcza pewnych ilości związków mineralnych, a zwyczajowy dodatek mleka jeszcze wzbogaca ją w wapń. Zawiera natomiast błonnik rozpuszczalny, który wpływa na perystaltykę jelit oraz zmniejsza wchłanianie niektórych niekorzystnych dla organizmu składników: tłuszczów, cholesterolu, glukozy czy metali ciężkich. Do tej frakcji błonnika zalicza się też pochodzącą z cykorii inulinę, która stanowiąc pożywkę dla mikroflory jelitowej stwarza odpowiednie pH w jelicie grubym
i zapobiega rozwojowi niekorzystnych mikroorganizmów. W kawie zbożowej mamy też związki o charakterze antyutleniającym - polifenole, które pochodzą z ziaren zbóż i buraka.
A co nam dają przeciwutleniacze?
Powodują neutralizację tzw. wolnych rodników, czyli bardzo aktywnych chemicznie związków, które posiadają niesparowany elektron. Powstają one w zachodzących w naszym organizmie różnego rodzaju reakcjach utleniania. Organizm ma własne mechanizmy, neutralizujące wolne rodniki i ograniczające ich szkodliwe działanie, ale jeśli proces powstawania wolnych rodników jest bardzo intensywny (pod wpływem różnych czynników zewnętrznych), to wtedy same mechanizmy obronne nie wystarczają. Badania wykazały, że obecne w pożywieniu antyutleniacze, takie jak: witamina C, E, β-karoten czy związki polifenolowe, wspomagają działania organizmu w neutralizacji wolnych rodników. Mówiąc prościej: ograniczają ich szkodliwe działanie. Wolne rodniki są odpowiedzialne za wiele schorzeń, począwszy od zaburzeń pracy serca i układu krążenia, po działanie miażdzycogenne i nowotworowe. Obecność substancji o działaniu przeciwutleniającym w naszym organizmie jest zatem bardzo ważna.
Zobacz również:
A jaka jest rola magnezu?
Magnez jest dla nas pierwiastkiem niezbędnym, pełni wiele bardzo ważnych funkcji w organizmie. Jest potrzebny do budowy kości i zębów. Jest aktywatorem wielu enzymów. Bierze udział w pobudliwości tkanki nerwowej i mięśniowej. Często - głównie u osób starszych - niedobory magnezu objawiają się bolesnym skurczem mięśni czy drganiami powiek. Magnez wpływa na metabolizm, działa ochronnie na mięsień sercowy oraz - co się ostatnio podkreśla - zwiększa odporność psychiczną na stres.
Czy kobieta w ciąży potrzebuje magnezu?
Tak, bardzo. A kawa zbożowa podawana z mlekiem powoduje większe przyswajanie magnezu. Dzieje się tak dzięki zawartej w mleku laktozie.
Czy w takim razie nie wystarczy po prostu pić mleko?
Nie wszyscy lubią i mogą pić mleko. Dzięki kawie i jej walorom smakowym produkt ten jest łatwiej akceptowany. Kawa pita z mlekiem i dodatkowo wzbogacona w magnez jest zatem bardzo cennym i smacznym produktem, który mogą pić także małe dzieci i kobiety w ciąży oraz w czasie laktacji.
A dlaczego kobiety w ciąży raczej powinny unikać picia kawy kofeinowej?
Chodzi właśnie o kofeinę, która - ze względu na to, że bardzo dobrze się wchłania - pokonuje barierę łożyskową i dociera do tkanek płodu. Może na nie oddziaływać, w zależności oczywiście od dawki. Kofeina działa pobudzająco na korę mózgową, może się więc przyczynić do zachorowania na nadpobudliwość psychoruchową. Dlatego tak przestrzega się, żeby dzieci nie piły napojów zawierających kofeinę. Inną rzeczą jest obecność w kawie kofeinowej dużych ilości kwasu szczawiowego. To kwas, który występuje dosyć powszechnie w przyrodzie. Gromadzą go m.in. takie rośliny, jak: buraki, rabarbar czy szczaw oraz liście herbaty i ziarna kawy. Ma on właściwości antyodżywcze, bo utrudnia przyswajanie wapnia. Powinny unikać go kobiety ciężarne czy karmiące, a także dzieci. W zbożach kwas ten występuje w znikomych ilościach - zatem kawa zbożowa nie zawiera go tak dużo jak kawa kofeinowa czy herbata.
Kofeina uzależnia?
W pewnym stopniu tak. Organizm przyzwyczaja się do kofeiny i osoby pijące regularnie mocną kawę czy herbatę tolerują ją znacznie lepiej, niż stosujące te używki sporadycznie. Kofeina działa bardzo stymulująco, podnosząc wytrzymałość na zmęczenie psychiczne i fizyczne. Może być nawet wykorzystywana jako środek dopingowy dla sportowców.
Podobno kawa kofeinowa wypłukuje magnez z organizmu. Czy kawa zbożowa również?
Nie. Tutaj laktoza zawarta w mleku poprawia przyswajanie magnezu. Natomiast kawa kofeinowa powoduje utratę magnezu, m.in. dlatego, że zawarta w niej kofeina zwiększa wydalanie moczu.
Czy kawa kofeinowa, pita z mlekiem, wykazuje podobne działanie, jak kawa zbożowa z mlekiem?
Ziarno kawy kofeinowej, które jest palone, nie ma takiego składu chemicznego jak ziarna zbóż czy cykoria. Poza tym sama kofeina, która działa moczopędnie, przyspiesza wydalanie składników mineralnych. Wzbogacenie kawy Inki w magnez sprawia, że staje się ona dobrym źródłem tego pierwiastka. Spożywanie takiej kawy może mieć więc bardzo pozytywny wpływ na organizm.
A czy są jakieś minusy picia kawy zbożowej?
Raczej nie. Surowce są całkowicie bezpieczne, naturalne. Proces przetwarzania też nie powoduje żadnych zagrożeń. Jeśli ktoś lubi kawę zbożową, to może ją pić bez specjalnych ograniczeń.
Czy kawa jest nam potrzebna?
Bez kawy organizm może się obejść - nie dostarcza nam ona znaczących ilości składników odżywczych, natomiast jest spożywana głównie ze względu na walory smakowe, a także ze względu na specyficzne oddziaływanie na organizm.
Czy zalicza się do używek?
Ogólnie kawa należy do używek, czyli do produktów, które spożywamy nie ze względu na walory odżywcze, ale na smakowe lub specyficzne oddziaływanie na organizm. Jednak niektóre grupy osób powinny ograniczać spożywanie kawy, która zawiera kofeinę, np. osoby cierpiące na nadciśnienie, dzieci, kobiety w ciąży czy kobiety karmiące. Im kawa zbożowa w bardzo dużym stopniu może zastąpić te doznania smakowe, których dostarcza kawa kofeinowa. Sam skład surowców powoduje też, że kawa zbożowa ma pewne substancje odżywcze: witaminy z grupy B, składniki mineralne, błonnik pokarmowy. A jeśli kawę zbożową pije się z mlekiem, staje się ona napojem odżywczym.
Komentarze do: Walory zdrowotne kawy zbożowej (2)
anatol
1Też piłam ostatnio anatola u koleżanki i mi smakował bardzo. mam już swojego:) Sama kawy mocnej za bardzo nie lubię ale taka lżejsza zrobiona na mleku w sam raz. aż się przedszkole przypomina i kawa z kożuchem hehe... pokaż całość
zbożówka
1ja też będąc w ciąży zrezygnowałam z picia kawy kofeinowej na rzecz zbożowej kawy Anatol i moim zdaniem wszystkie jej zalety opisane w tym artykule to prawda. a smak zbożówki jest naprawdę zbliżony do smaku klasycznej ma... pokaż całość