Przyprawy – właściwości i działanie

Przyprawy są to dodatki aromatyczne, które mają za zadanie polepszyć smak i zapach produktów spożywczych. Występują w nich głównie olejki eteryczne, które sprawiają, że pokarm staje się smaczny. Dodatkowo mają właściwości trawienno-lecznicze, które jak sama nazwa wskazuje, ułatwiają trawienie, a zarówno odtruwają organizm.

Bazylia

Zarówno bazylia suszona jak i świeża nadaję się jako przyprawa. Może rozwijać się w domowych warunkach, co staje się jej wielkim atutem. Hodowana na balkonie skutecznie odpędza od niechcianych owadów. Cennymi właściwościami bazylii są:

• wzmocnienie,
• pobudzenie czynności żołądka,
• zapobieganie nadmiernej fermentacji oraz wzdęciom,
• działanie rozkurczowo, moczopędnie, mlekopędnie,
• pobudza serce i nerwy.

Bazylię najczęściej stosuje się do zup rybnych, rosołów i bulionów.

Cząber

To niewielki krzak, który wydziela specyficzny, korzenny zapach. W celach leczniczych cząber ma szerokie zastosowanie, ponieważ działa ułatwia trawienie, pobudza czynności żołądka, działa moczopędnie i aktywuje pracę jelit.

Najczęściej cząber stosuje się w formie sproszkowanego ziela, nadając smak serom topionym i wędzonym oraz sosom mięsnym i ogórkom kiszonym.

Dzika róża

Dawniej największą popularnością cieszyła się u gospodyń, które dziką różę stosowały do konfitur, a pestki wykorzystywały do wypalania domowej kawy. Dzika róża zawiera witaminy: B1, B2, E, K, PP oraz C. Jej szczególnie ważną właściwością jest to, że działa moczopędnie, żółciopędnie i kojąco. Wino z dzikiej róży działa rozgrzewająco przy przeziębieniu.

Estragon

Jest środkiem wzmacniającym żołądek. Najlepiej sprawdza się jako napar w leczeniu nerwicy żołądka i stanach nieżytowych dróg trawiennych. To mało znane ziele zawiera prowitaminę A oraz C. Stosuje się go jako przyprawę do zup i sosów.

Jałowiec

Jest bardzo dobrym dodatkiem do dań ciężkostrawnych. Dodaje się łyżeczkę (na jedną osobę) jałowca na 10 minut przed końcem gotowania. Dodatkowo żucie pojedynczych jagód działa skutecznie na niemiły zapach z ust. Często jałowiec dodaje się do sosów.

Kminek

Wpływa bardzo dobrze na likwidację wzdęć, działa pobudzająco na serce oraz nerwy. Jest wskazanym dla kobiet karmiących. Najlepiej wsypywać go do serów, sosów mięsnych, bigosu i do innych potraw z kapusty. Dodatkowo radzi sobie ze wzdęciami, zgagą itp.

Kolendra, koper i pietruszka

Kolendra jest dobra na trawienie, działa przeciwskurczowo, jest odżywczą i konserwującą przyprawą (np. do mięsa, śledzi w occie, wędlinach).

Koper zaś pobudza czynności żołądka, ma działanie wykrztuśne, wpływa dobrze na trawienie. Stosuje się go głównie do ogórków świeżych oraz kwaszonych. Ważne jest, że zawiera prowitaminę  A, witaminę D, E, K, B1, B2, B7, PP oraz C.

Pietruszka zawiera podobnie jak koper wiele witamin i minerałów np. wapń, czy magnez. Wpływa to pozytywnie na krążenie krwi, usuwa toksyny z organizmu oraz pomaga zwalczyć anemię. Jeżeli cierpi się na bóle menstruacyjne, przyprawa ta staje się idealnym lekarstwem. Wywar z pietruszki poleca się dla osób z problemami nerek, prostaty lub pęcherzem, ponieważ jest moczopędny.

Majeranek

Najczęściej majeranek stosuje się do zup, sosów, dań mięsnych dodając mięsu soczystość. Jego lecznicze właściwości to:

• wspomaganie procesów trawiennych,
• pomoc w przypadku wzdęć,
• napar z majeranku przeciwdziała kaszlowi.

Papryka

Przyprawę pozyskuje się z mielonej, bądź suszonej papryki. Nadaje ona smaku wędlinom, mięsom, pieczeniom i różnym potrawom. Przyprawę z papryki można wykorzystać jako środek do nacierania, który wpływa kojąco na nerwobóle i bóle korzonków. Dodatkowo zwiększa wydzielanie kwasu żołądkowego. Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że w Chinach przyprawę tą wykorzystuje się w leczeniu depresji.

Pokrzywa

Choć pokrzywa często kojarzona jest z kującym chwastem to warto pamiętać, że zawiera w sobie wiele cennych składników i właściwości. Bogata jest w witaminy (B, C, K), olejki eteryczne, żelazo, magnez i krzem. Pokrzywa leczy na przykład stany zapalne dróg moczowych i poprawia pracę jelit. Dobrze wpływa na proces przemiany materii, a używana miejscowo pomaga w gojeniu się ran.

Rozmaryn

Z rozmarynu lekarskiego można zrobić napar, który pomaga w przeziębieniu, bólach reumatycznych, czy niestrawności żołądka. W postaci nalewki wpływa na pobudzenie organizmu, a kompresu pomocny w zwichnięciach. Dodatkowo rozmaryn stosuje się w formie olejków, który wykorzystuje się do masaży lub kąpieli. Dla kobiet stanowi pomoc w walce ze zmarszczkami, ponieważ jest silnym przeciwutleniaczem.

Szałwia i tymianek

Szałwia bogata w witaminy A, B1, C oraz PP. Działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie (np. stany zapalne gardła, jamy ustnej, dziąseł). Wyciąg z szałwii w formie okładu idealnie sprawdza się na trudno gojące się rany. Dodatkowo poprawia pracę układu trawiennego, radzi sobie z nadmiernym poceniem, poprawia zdolności koncentracyjne, zmniejsza napięcie i pomaga się zrelaksować.

Tymianek

Jeżeli cierpi się na kaszel, z zwłaszcza suchy, tymianek jest idealnym lekarstwem. Napar z tymianku pomaga odkrztusić, ale to nie jedyne zalety. Radzi sobie ze zwalczaniem anginy, zatkanym gardłem i grypą.

Mając przyprawy w kuchni, nie tylko dodamy smak potrawom, ale również mogą spełniać rolę domowej apteczki. Z pewnością nieraz może przydać się w nieprzewidywalnych sytuacjach. Najlepiej uciec się do naturalnych metod leczenia, niż korzystać z suplementów diety.

Autor: Emilia Dłużewska