Alergia u dzieci
Przyjmuje się, że ok. 60-70% ludzi z alergią ma wśród swoich bliższych lub dalszych krewnych chorych na astmę (dychawicę oskrzelową), katar sienny, alergię pokarmową lub skórną. Warto wiedzieć, że u dorosłych członków rodzin objawy tych chorób mogły występować tylko w dzieciństwie. O znaczeniu dziedziczenia w chorobach alergicznych świadczą wyniki licznych badań.
Udowodniły one, że dzieci rodziców nieobarczonych alergią zapadają na choroby alergiczne nie częściej niż w 20%.Jeżeli jedno z rodziców jest chore, to odsetek potomstwa z chorobami alergicznymi wzrasta do 50%. Jeżeli objawy alergii występują zaś u obojga rodziców, to ich dzieci są obciążone możliwością zachorowania w 70%. U dzieci nie zawsze stwierdza się te same objawy, co u ich rodziców lub dziadków. Rodzice przekazują zatem dziecku predyspozycje do chorób alergicznych, ale nie określoną chorobę.
Objawy alergii
U chorych dzieci objawy alergiczne są zmienne ze strony różnych narządów. U paromiesięcznego niemowlęcia można stwierdzić wyprysk niemowlęcy, potem może pojawić się astma. Czasem alergia pokarmowa poprzedza astmę czy nieżyt sienny błony śluzowej nosa. Zdarza się, że proces alergiczny obejmuje różne narządy jednocześnie. Dziedziczne przekazywanie chorób alergicznych nie wiąże się z występowaniem tej samej choroby u wszystkich członków rodziny ani też jednego rodzaju odczynu alergicznego w ciągu całego życia. Tę przekazywaną skłonność do alergizacji nazywamy skazą atopową. Jest to wrodzona predyspozycja do reagowania odczynem alergicznym na różne pokarmy, substancje i czynniki, które u ludzi nie obciążonych tą skazą nie wywołują reakcji alergicznej.
Sztucznie karmione dzieci ze skazą atopową mogą wykazywać objawy alergii na mleko krowie. Podobnie może się rozwinąć alergia na inne pokarmy, np. żółtko jaja, owoce, jeżeli zostaną one wprowadzone do diety niemowlęcia zbyt wcześnie lub w nadmiarze. Warto jednak być świadomym, że u dziecka ze skazą atopową nie zawsze rozwijają się objawy alergii. W optymalnych warunkach życia może ono nigdy nie zachorować na chorobę alergiczną. Każdy czynnik dodatkowy, jak infekcja, nieprawidłowe odżywianie, złe warunki higieniczne, stres, częsty kontakt z czynnikami uczulającymi sprzyjają wystąpieniu choroby.
Alergia może rozwijać się już u niemowląt i małych dzieci. Przyczyn należy upatrywać we właściwościach anatomofizjologicznych ustroju dziecięcego w najwcześniejszym okresie życia. Zaliczamy do nich: nie całkiem sprawną funkcję przewodu pokarmowego, znaczną przepuszczalność błon śluzowych, odmienną budowę układu oddechowego, łatwość reagowania odczynem obrzękowym, niepełną dojrzałość mechanizmów obronnych, częste występowanie infekcji i skłonność do ich rozszerzania.
Alergia pokarmowa
Do alergii pokarmowej predysponują zarówno czynniki genetyczne jak i środowiskowe. Najbardziej znanym czynnikiem jest dieta, szczególnie w okresie niemowlęcym. Innymi czynnikami są dieta matki w czasie ciąży i laktacji czy też ekspozycja na palenie tytoniu. Przewód pokarmowy niemowlęcia wykazuje pewną funkcjonalną niedojrzałość. Wydzielanie enzymów trawiennych jest niewielkie w porównaniu z dzieckiem starszym. Dziecko do roku potraja wagę urodzeniową. Ten szybki przyrost wagi wymaga odpowiednio dużej ilości pożywienia. Niedokładnie strawione resztki pokarmu jak i produkty jego przemiany mogą być źródłem alergenów czyli substancji uczulających. Prawidłowo substancje białkowe zostają rozłożone w przewodzie pokarmowym do aminokwasów, które przyswajane są przez błonę śluzową i przechodzą do krwioobiegu. Aminokwasy nie powodują alergizacji. Jednak błona śluzowa małego niemowlęcia przepuszcza nie tylko aminokwasy, ale i polipeptydy składające się z wielu aminokwasów, a nawet cząsteczki białkowe, elementy jeszcze bardziej złożone, które mogą wywołać odczyn alergiczny. Układ immunologiczny dziecka rozpoznaje je jako obce i wytwarza do walki z nimi przeciwciała, aby zneutralizować te cząsteczki białkowe, zwane antygenami lub alergenami. Prawdopodobnie niektóre dzieci rodzą się z nadwrażliwością na pewne pokarmy. Wykazano, że u człowieka alergeny pokarmowe przechodzą przez łożysko w stężeniach, które mogą stymulować limfocyty płodu i dziecko rodzi się z nadwrażliwością.
Zobacz również:
W wielu badaniach wykazano przechodzenie białek pokarmu, takiego jak mleko krowie i jaja, z krążenia matki do mleka. Hattevig i wsp. zaobserwowali, że unikanie przez matkę pewnych pokarmów w czasie pierwszych 3 miesięcy laktacji powoduje, że u dzieci statystycznie istotnie rzadziej występuje wrażliwość na te pokarmy. W kilku badaniach wykazano, iż unikanie uczulających pokarmów w czasie laktacji redukuje częstość występowania wyprysku, ale nie innych chorób alergicznych.
Unikaj dymu papierosowego
Na rozwój alergii pokarmowej wpływają przede wszystkim czynniki środowiskowe, które mogą występować w okresie prenatalnym oraz postnatalnym. Mówimy tu o alergenach znajdujących się w otaczającym powietrzu (wziewnych), dostarczanych z pożywieniem (pokarmowych) lub z lekami oraz zawartych w związkach chemicznych stosowanych w codziennym życiu (proszki i inne środki do prania, art. czyszczące, konserwujące, kosmetyki. Bardzo ważnymi drażniącymi czynnikami są kurz, pyły przemysłowe, gazy spalinowe, pestycydy, aerozole kosmetyczne. Szczególne miejsce należy się dymowi tytoniowemu. Składa się on z cząsteczek łatwo dostających się do dróg oddechowych. Zawierają tlenek węgla, nikotynę, dwutlenek azotu, policykliczne węglowodory i akroleinę. Związki chemiczne w papierosach podrażniają spojówki, błonę śluzową nosa i u biernych palaczy, najczęściej dzieci, powodują kichanie, ból gardła czy kaszel. Szczególnie szkodliwe jest palenie matek, które mają niemowlęcia poniżej roku. Dym papierosowy wzmaga wrażliwość oskrzeli na inne bodźce drażniące i alergeny.
Nie ma jak mleko matki
Saarinen i Kajosaari zaobserwowali, że alergia rzadziej występuje we wczesnym dzieciństwie u dzieci, które były karmione piersią przez co najmniej miesiąc. Wykazano korzystny wpływ karmienia piersią na rozwój alergii do 3. roku życia u dzieci z atopią w wywiadzie rodzinnym. Na podstawie wyników badań można dojść do wniosku, że karmienie wyłącznie piersią jest jednym z ważniejszych czynników zapobiegania alergii pokarmowej w okresie niemowlęcym i powinno być zalecane. Dobrym rozwiązaniem jest późne wprowadzenie pokarmów stałych oraz stopniowe wprowadzanie wybranych pokarmów, które często wywołują alergię – orzeszki ziemne, orzechy, ryby, skorupiaki. Nie powinno się ich podawać dzieciom do 1-2 roku życia.
Warto pamiętać
Alergia pokarmowa dotyczy nie tylko dziecka, ale i jego rodziny, dlatego też należy identyfikować i kontrolować czynniki ryzyka. Pamiętajmy zatem o:
- wywiadzie – istotne znaczenie ma wyłonienie niemowlęcia z grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia choroby atopowej;
- badaniu przedmiotowym (objawy alergii, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka);
- badaniach dodatkowych: całkowitym IgE, RAST, testach skórnych z alergenami pokarmowymi, próbach prowokacyjnych z alergenem, podwójnie ślepej próbie prowokacyjnej kontrolowanej placebo, gastroskopii, biopsji jelita cienkiego.
W leczeniu i zapobieganiu alergii pokarmowej pomocne mogą okazać się probiotyki (takie jak np. Inlactic). Ich podstawową zasadą działania jest przywrócenie homeostazy w przewodzie pokarmowym i zlikwidowanie dysbakteriozy. Probiotyki działają poprzez hamowanie rozwoju patogennych szczepów bakterii i wirusów, hamowanie adhezji bakteryjnej do nabłonka jelitowego, pobudzenie układu odpornościowego, produkcję substancji cytoprotekcyjnych, takich jak poliaminy. Istotne znaczenie odgrywa również stymulacja przez probiotyki syntezy wydzielniczych przeciwciał IgA, które biorą udział w eliminacji antygenów pokarmowych, jak również stymulacja układu odpornościowego komórkowego i wytwarzanie INF-gamma, hamującego działanie IL-4.
Inlactic – skuteczny probiotyk w trosce o twoje dziecko
Wyjątkową kompozycją 5 szczepów bakterii kwasu mlekowego, które pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną przewodu pokarmowego, zawiera Inlactic.
Bakterie kwasu mlekowego zapobiegają rozwojowi bakterii chorobotwórczych i gnilnych, stymulują układ odpornościowy. Inlactic uzupełnia i utrzymuje właściwą mikroflorę przewodu pokarmowego. Unikalna technologia produkcji chroni bakterie kwasu mlekowego przed działaniem kwasu żołądkowego i umożliwia ich działanie bezpośrednio w jelicie.
Stawiamy na profilaktykę
Przyjmując sprawdzone probiotyki w czasie ciąży, jak również podczas karmienia piersią zmniejszamy ryzyko zachorowania naszego dziecka na alergię. Również dzieci narażone na alergię, które ukończyły 6. rok życia powinny zażywać te dobroczynne bakterie kwasu mlekowego. Jest to bezpieczny sposób na walkę z tą podstępna i trudną do leczenia chorobą. Pamiętajmy zatem o profilaktyce – bo zawsze łatwiej jest zapobiec aniżeli leczyć.
Opracowano na podstawie:
1. D. Chmielewska-Szewczyk, Alergia u dzieci
2. „Medycyna po Dyplomie”, vol. 17, nr 3 (144), marzec 2008.
3. A. Stolarczyk, J. Socha, K. Popińska, Alergia pokarmowa u dzieci - profilaktyka i leczenie, Przewodnik Lekarza 7/2002; termedia.pl
Komentarze do: Alergia u dzieci (2)
Leczenie
1Warto pomyśleć o odczulaniu (immunoterapii). Można je rozpocząć u dzieci, które skończyły 5 lat. Im wcześniej zostanie rozpoczęte tym większe szanse na wyleczenie alergii na przykład na pyłki. Alergia na pyłki to jedna z... pokaż całość