Czy telewizja może obniżyć samoocenę twojemu dziecku?

O tym, czy telewizja wpływa na dziecko pozytywnie czy negatywnie, rozsądza pochodzenie etniczne i płeć dziecka. Najnowsze badanie opublikowane w periodyku "Communication Research" przedstawiło zaskakujące fakty: częste oglądanie telewizji może skutecznie obniżyć samoocenę dziewczynkom i afroamerykańskim chłopcom. Natomiast na psychikę białych chłopców telewizja oddziałuje jak najbardziej pozytywnie.

Skąd te zadziwiające wnioski?

Nicole Martins, profesor telekomunikacji w Kolegium Sztuki i Nauki na Uniwersytecie Indiana oraz Kristen Harrison, profesor na wydziale komunikacji Uniwersytetu Michigan, podjęli się badania mającego na celu ocenę wpływu i oddziaływania telewizji na najmłodszych konsumentów.

Badacze przeprowadzili w ciągu jednego roku sondaż wśród 400 białych i czarnych amerykańskich dzieci z regionu Midwest.

Jak wykazało badanie, częste oglądanie telewizji przez dzieci, bez względu na to, o jaki rodzaj emisji chodzi, wywiera istotny wpływ na kształtowanie ich samooceny.

Ważnym spostrzeżeniem okazał się przy tym fakt, że wpływ telewizji na psychikę dziecka jest zróżnicowany w zależności od płci i rasy młodego widza; odbiór treści przekazywanych przez telewizję inny jest u chłopców białych, a inny u dziewczynek i chłopców czarnych.

"Telewizja pokazuje, że jeśli jesteś białym mężczyzną, wszystko w życiu przychodzi ci z łatwością. Bez trudu osiągasz wyższe wykształcenie i pniesz się po szczeblach kariery, stajesz się posiadaczem wspaniałego domu, a los dodatkowo zsyła ci piękną żonę. Biali mężczyźni ukazywani są przez pryzmat siły i sukcesu" - mówi prof. Martins.

Inaczej przedstawia się telewizyjny wizerunek Afroamerykanów. W wielu programach przypisuje się im role "tych złych", bohaterów kryminalnych bądź nieudaczników na straconej pozycji.

Młodzi czarni chłopcy otrzymują więc od telewizji jednoznaczny przekaz: że nie będzie im dane w przyszłości nic dobrego, ku czemu mogliby aspirować i że mimo wszelkich starań, zawsze będą skazani na przegraną.

Również dziewczynki nie mogą czerpać z przekazu mediów budujących dla ich światopoglądu wzorców. Jak zauważa prof. Martins, "role rezerwowane w mediach dla kobiet nie dają im większego wyboru, są uproszczone i jednowymiarowe. Owszem, kobiety w telewizji osiągają sukcesy, ale głównie za sprawą własnej urody, a nie dzięki własnym wysiłkom czy temu, co robią i myślą".

Ten szowinistyczny obraz kobiety niewątpliwie wywiera negatywny wpływ na młode dziewczynki, wyzwalając w nich często obsesyjne i płytkie dążenie do perfekcyjnego wyglądu.

Do negatywnych efektów tych telewizyjnych wzorców przyczynia się fakt, że oglądanie telewizji jest dla dzieci niemalże jedynym sposobem spędzania wolnego czasu. Skoro dzieci spędzają przed telewizorem tak wiele czasu, odbierają sobie szansę robienia rzeczy, w których są rzeczywiście dobre i które de facto mogłyby pozytywnie wpływać na ich samoocenę.

Producenci telewizyjni zaprzeczają zarzutom, jakoby ich programy miały kreować dyskryminacyjne wzorce. Mówią, że zrobili znaczny postęp w kierunku zniwelowania takiego efektu.

Przeprowadzone przez N. Martins i K. Harrison badanie pokazało jednak prawdę zupełnie przeciwną. Co więcej, dowiodło, że jeśli chodzi o kreowanie fałszywych stereotypów, jeszcze groźniejszy wydźwięk w mają w tej kwestii gry video.

Jeśli telewizja będzie nadal głównym źródłem rozrywki dla naszych dzieci, nie uchronimy ich od negatywnych wpływów tego medium. Być może warto więc zwrócić uwagę dzieci na inny rodzaj przekazu, jak np. słowo pisane, które w rankingu popularnych mediów zajmuje stanowczo zbyt poślednie miejsce.