Dysleksja u dziecka

Nie należy mówić o dysleksji, jeśli dziecko nie przekroczyło 7 lat. Rozumienie teksu jest często lepsze, niż moglibyśmy się spodziewać, po sposobie, w jaki dziecko czyta. Z drugiej strony jednak, całość wiadomości rzadko bywa przyswojona. Jeśli nie rozpoczniemy leczenia, objawy będą się nasilać wraz z wiekiem. Problemy z czytaniem przekładają się na ogólne problemy szkolne.

Poziomy dysleksji (według Marty Bogdanowicz):

Przyczyny I stopnia: podstawowe, pierwotne, do których należą czynniki patogenne, działające bezpośrednio na centralny układ nerwowy i zmiany w jego strukturze,

Przyczyny II stopnia: związane z dysfunkcjami prostszych czynności poznawczych, motorycznych i zaburzeń integracji percepcyjno-motorycznej, stanowią skutek mikrozmian w centralnym układzie nerwowym zaburzającym uczenie się czynności złożonych.

Metody badania dysleksji

Podział metod ze względu na formę badania:

• metody psychometryczne (testowe, ilościowe, obiektywne)
• metody kliniczne (bezpośrednie, podstawowe, jakościowe, subiektywne)

Podział metod ze względu na cel badania:

Metody pozwalające ocenić sprawność intelektualną, poziom rozwoju funkcji uczestniczących w procesie czytania i pisania, lateralizację czynności ruchowych oraz orientację w schemacie ciała i przestrzeni

Metody kliniczne

W przypadku diagnozy dysleksji te metody dostarczają informacji o:

• funkcjonowaniu jednostki w sytuacji szkolne, czyli niepowodzeniach i trudnościach szkolnych, ich charakterze, zakresie oraz o zakresie i charakterze działań pomocowych podejmowanych wobec dziecka i ich skutkach
• środowisku życia dziecka, jego walorach lub dysfunkcjach wychowawczych,
• historii ontogenetycznego rozwoju dziecka, pozwalające na ocenę przebiegu i dynamiki rozwoju psychomotorycznego dziecka, jego prawidłowości i zakłóceń.

Metody stawiane w diagnozie klinicznej

Wywiad i rozmowa psychologiczna

Wywiad stanowi metodę dostarczającą w sposób pośredni informacji pozyskiwanych z często wieloletnich obserwacji dziecka dokonywanych przez różne osoby matka, ojciec, nauczyciel).

Obserwacja

Prowadzi ją psycholog, pedagog, logopeda, lekarz w trakcie różnych kontaktów z dzieckiem, przy czym występuje ona zawsze w innych metodach (np. testowych), dostarczając bogatego materiału klinicznego, pomagającego interpretować dane testowe. Zaleta obserwacji jest jej naturalność i możliwość dokonywania jej w różnych sytuacjach, dzięki temu dziecko w mniejszym stopniu lub w ogóle nie kontroluje swoich zachowań, co uwiarygodnia uzyskany obraz diagnostyczny.

Analiza wytworów

Pozwala ocenić poziom rozwoju psychomotorycznego, umiejętności i indywidualne cechy osobowości dziecka

Analiza dokumentów

Wśród dokumentów podlegających analizie znajdują się świadectwa szkolne, opinie z poradni psychologiczno-pedagogicznej, opinie nauczyciela, dokumentacja medyczna, które pozwalają zebrać obiektywne dane o rozwoju psychofizycznym dziecka.,

Zaburzenia lateralizacji

Lateralizacją określamy częściową przewagę jednej strony ciała nad drugą. Leworęczność czy też niedobra lateralizacja słuchowa i wzrokowa bywają uznawane za przyczyny dysleksji. Od 30 do 50% wśród dzieci dyslektycznych ocenia się, jako nieprawidłowo zlateralizowanych. U dzieci leworęcznych w nauce pisania mogą pojawić się problemy, gdyż struktura, kierunek pisma, dynamika dostosowane są do czynności prawej ręki. Pismo leworęcznych dzieci jest często brzydsze a tempo pisania wolniejsze."Leworęczność zwalczaną" uznano, jako przyczynę, w obecnych czasach gdzie nie ma już dawanej korygującej presji otoczenia, ten czynnik zanika.

Zaburzenia czasowo-przestrzennej organizacji

Zbyt częste pomyłki w orientacji "prawo-lewo" odnosi się do nieumiejętności odtwarzania struktur zasłyszanych, stąd trudność w uchwyceniu rytmu, mylenie liter o podobnym, odwróconym w przestrzeni kształcie (b-d, p-q).

Sytuacja dyslektycznego dziecka w szkole

Sytuacja dyslektycznych dzieci nie należy do najłatwiejszych. Trudności w opanowaniu czytania i pisania, tworzy trwałą przeszkodę w sukcesywnym zdobywaniu wiedzy. Dzieci nie potrafią skorzystać z podręczników, notatek jest to podstawowy problem hamujący proces zdobywania wiedzy. Dzieci pozostawione same sobie skupiają swoją uwagę na pokonywaniu trudności a nie ściśle na przetwarzanym materiale. Nauczyciel a także rodzic musi skoncentrować się i sprawdzać umiejętności dziecka, by skontrolować czy płynność czytania nie jest po prostu recytowaniem z pamięci, wcześniej "wykutego" tekstu. Zwracać uwagę czy dziecko nie korzysta z pomocy kolegów. Kiedy u dziecka pojawia się trudność zwykle ucieka się do przyśpieszania tempa czytania, lub czyta bardzo cicho, to samo dzieje się w przypadku pisania gdzie maluch pisze bardzo niewyraźnie, by w jakiś sposób zakamuflować swoją dysfunkcję. Należy pamiętać, że nieustanne przepisywanie lekcji, w celu poprawienia tempa pisania czy poprawienia poziomu graficznego, nie przyniesie zbyt wielu efektów.

Jak pracować z dyslektycznym dzieckiem?

Nie należy zmuszać dziecka do czytana nowego tekstu przed klasą czy innym członkami rodziny. Uczeń powinien czytać głośno innym osobom tylko taki tekst, który uprzednio sam opracował, omawianie popełnionych błędów przy innych również nie jest dobrym pomysłem.  Nie należy również wymagać czytania na czas, dyslektyk potrzebuje więcej czasu na analizę. Wolniejsze tempo i dokładność przyniosą znacznie większe rezultaty. Nie pozwalaj również, aby dziecko wspierało się nagraniami lektur szkolnych z magnetofonu czy dyktafonu. Przy ocenie prac pisemnych zwracajmy większa uwagę na wartość merytoryczną, umiejętność argumentowania czy kompozycję.

Jeśli zauważymy u naszej pociechy problemy, należy reagować szybko. Mimo wysiłku dziecko nie nadąża za resztą klasy, ciągle spotyka się z negatywnymi ocenami, w rezultacie jest zniechęcone do dalszej pracy. Taki stan może okazać się przyczyną wielu zaburzeń emocjonalnych i konfliktów w szkole i w domu. Jedynie wczesne wykrycie omawianych schorzeń i odpowiednia terapia, może uchronić dziecako przed negatywnymi skutkami.