Dysplazja stawu biodrowego u dziecka

Stawy biodrowe u noworodka i niemowlęcia charakteryzują się tym, że są bardzo delikatne i niestabilne. Związane jest to z fizjologiczną niedojrzałością poszczególnych elementów anatomicznych stawu. Kości, które tworzą stawy można w łatwy sposób przesuwać względem siebie. W przypadku gdy kości tracą ze sobą właściwy kontakt staw zaczyna rozwijać się w sposób nieprawidłowy.

Dlatego bardzo ważne jest, by pozycja nóżek noworodka była prawidłowa, ponieważ wpływa to na dojrzewanie stawu biodrowego. Staw ten w ciągu pierwszego roku życia ulega wzmocnieniu i ustabilizowaniu.

Czym jest dysplazja stawu biodrowego?

Poprzez dysplazję stawu biodrowego rozumiemy niedostateczny rozwój kości i innych elementów, które tworzą staw, a w szczególności zbyt płytkie i strome brzegi panewki na kości biodrowej, w której jest umocowana kość udowa. Stan taki sprawia, że kość udowa w związku ze zwiększeniem siły mięśni i ich napięcia zostaje w sposób trwały wysunięta z panewki poza staw. Prowadzi to do zwichnięcia stawu, a tym samym niemożliwe jest prawidłowe chodzenie dziecka. Dziecko, które nie jest leczone, bądź rozpoczyna leczenie zbyt późno zaczyna utykać, a jego chód jest podobny do chodu kaczki. Dysplazja w większości przypadków jest jednostronna, choć zdarza się także, że dotyka obu bioder. Jest to schorzenie charakterystyczne bardziej dla dziewczynek niż chłopców. Większa możliwość wystąpienia dysplazji występuje u tych dzieci, których rodzice lub rodzeństwo mieli dysplazję stawu biodrowego. Ponadto jest to częste zjawisko u dzieci urodzonych z położenia pośladkowego. Dysplazja biodra może zostać wyleczona metodami nieoperacyjnymi, w przypadku gdy leczenie zostanie rozpoczęte stosunkowo wcześnie. W przypadku zwichnięcia stawu biodrowego konieczne może się okazać leczenie operacyjne lub długotrwałe unieruchomienie dziecka w gipsie. Odpowiedzialny za leczenie chorób biodra jest ortopeda dziecięcy.

Jakie objawy występują przy dysplazji stawu biodrowego?

Po pierwsze niestabilność biodra, tzn. przesuwanie się kości udowej poza granice stawu. W wyniku tego wyczuwalne jest w kilku pierwszych tygodniach życia przeskakiwanie w stawie biodrowym podczas odwiedzenia i przywiedzenia nóżek.
Po drugie po zakończeniu okresu noworodkowego pojawiają się trudności w odchylaniu nóżek na boki.
Zobacz również:

Objawy, które wskazywałyby na dysplazję stawu biodrowego powinny być zauważone przez lekarza podczas obowiązkowych badań bioder na oddziale noworodkowym, bądź w trakcie wizyt profilaktycznych w 1 roku życia. Niekiedy badanie lekarskie nie wykrywa dysplazji. W przypadku, gdy poczujesz u dziecka przeskakiwanie w biodrze bądź też inne objawy, które wywołają u ciebie niepokój (np. dziecko zdecydowanie bardziej porusza jedną nóżką) jak najszybciej zgłoś się do lekarza.

Czy mogę zapobiec dysplazji i zwichnięciu stawu biodrowego u mojego dziecka?

W istocie w przypadku zaawansowanej dysplazji stawu biodrowego nie można mówić o skutecznym postępowaniu profilaktycznym. Konieczne okazuje się podjęcie leczenia, o którym decyduje lekarz ortopeda.

Rady dla rodzica

W przypadku gdy nosisz malucha w pozycji pionowej, należy zadbać o to, by nóżki były ustawione swobodnie na boki i w zgięciu. Młodsze dzieci należy nosić tak, by obejmowały rodzica nogami siedząc na brzuchu, straszne natomiast można nosić na biodrze.
W trakcie zabaw należy układać dziecko na brzuchu, bo sprzyja to prawidłowemu ułożeniu nóżek na boki.
Nie należy unosić dziecka w górę za nóżki, ponieważ tym sposobem może dojść do uszkodzenia stawu biodrowego lub do jego zwichnięcia.
Nie należy krępować nóżek malucha, ponieważ dziecko ruszając nóżkami stymuluje prawidłowy rozwój stawu biodrowego.
Prawidłowym zjawiskiem jest to, że nóżki dziecka w pierwszych miesiącach życia są najpierw mocno zgięte w stawach i szeroko rozstawione na boki, by następnie pozostać w lekkim zgięciu. Taka pozycja umacnia prawidłowy rozwój i dojrzewanie stawu biodrowego. Wyprostowana pozycja nóżek w tym wieku powoduje, że kości, które tworzą staw biodrowy nie są ułożone w sposób prawidłowy, a tym samym dochodzi do uszkodzenia struktur, które tworzą staw, co powoduje jego zaburzony rozwój.

Czy zakładanie niemowlęciu szerokiej i grubej warstwy pieluch chroni jego stawy biodrowe przed dysplazją i zwichnięciem?

Mimo powszechnie występującej opinii, że sposób taki jest korzystny dla dziecka, nie powstały żadne naukowe dowody to potwierdzające, dlatego też należy unikać takiego postępowania. W przypadku gdy u dziecka stwierdzono istnienie dysplazji stawu biodrowego, konieczne jest leczenie ortopedyczne. Założona w sposób nieprawidłowy gruba warstwa pieluch może powodować ograniczenie ruchów nóżek dziecka, a tym samym doprowadzić do uszkodzenia stawu biodrowego malucha.

Czy profilaktyczne USG stawów biodrowych powinno być wykonane u wszystkich noworodków i niemowląt?

Nie jest powiedziane, że USG stawów biodrowych musi być wykonane u wszystkich noworodków i niemowląt. Takie badanie wykonane w pierwszych tygodniach życia dziecka często nie daje odpowiedniego wyniku. Oczywiście można zgłosić się na badanie USG stawów biodrowych do specjalisty na własną rękę, jednak będzie się to wiązało z odpowiednim kosztem. W przypadku gdy pediatra stwierdzi podczas rutynowego badania jakiekolwiek objawy dysplazji biodra, należy jak najszybciej udać się do lekarza ortopedy, by możliwie wcześnie rozpocząć leczenie. Gdy mamy do czynienia z niejednoznacznym wynikiem badania lekarskiego należy zrobić badanie USG bądź od razu udać się do ortopedy w celu weryfikacji istniejących podejrzeń. Pierwsze wiarygodne badanie USG może zostać przeprowadzone dopiero w 6 tygodniu życia dziecka. Istotne jest, aby wykonać USG bioder u wszystkich tych dzieci, które mieszczą się w grupie ryzyka.