Dziecko z zespołem Aspergera

Niestety nie każde dziecko rodzi się całkowicie zdrowe. Zdarzają się zarówno bardzo ciężkie przypadki, jak i takie, z którymi można funkcjonować normalnie, jednak aby to osiągnąć potrzeba dużo pracy zarówno ze strony dziecka jak i jego otoczenia.

Co to jest zespół Aspergera?

Zespół Aspargera, tajemniczo brzmiąca nazwa, wchodzi w spektrum autyzmu. Potocznie nazywana jest jego łagodną odmianą, bowiem choroba ta ma pewne zbieżne z autyzmem cechy. Charakteryzuje się głównie upośledzeniem funkcji społecznych, obsesyjnym zainteresowaniem jakąś dziedziną, często bardzo specyficzną lub trudną, brakiem elastyczności myślenia, przy braku upośledzenia umysłowego, niechęcią do zmian i trudnościami w nadążaniu za nimi jeśli już się pojawią. Nie zauważa się przy tym problemów z mową i poznawaniem, co jest wyraźnym przeciwieństwem w przypadku dzieci dotkniętych autyzmem, które mają problemy z obiema rzeczami. Częściej dotyka chłopców niż dziewczynki.

Wśród metod rozpoznawania zespołu Aspergera wyróżnia się sześć kryteriów diagnostycznych autorstwa Gillbergów. Są to: trudności w komunikacji niewerbalnej (ograniczona gestykulacja i mimika), obsesyjne zainteresowania, niezdarność ruchowa (chociaż nie pojawia się zawsze), zaburzenia języka i mowy, powtarzalność zachowań, nieumiejętność i niechęć do zawierania kontaktów z innymi.

Asperger u dzieci

Różne symptomy mogą powiedzieć rodzicom, że rozwój ich dziecka odbiega od normy. Dzieci z zespołem Aspergera często charakteryzują się nadwrażliwością sensoryczną, która powoduje że mocniej czują zapachu, dotyk, smak. Nawet dotyk matki może być dla dziecka odczuwany jako bolesny. Ze względu na intensywniejsze odczuwanie zapachu lub smaku mogą nie chcieć jeść pewnych rzeczy, decydując się tylko na jedno konkretne danie o określonej konsystencji. Każda inna będzie dla dziecka nie do przyjęcia. Podobnie ma się sprawa z ubraniami, bowiem takie dzieci często lubią jedno konkretne ubranie inne potrafiąc nawet zniszczyć. Czasami takie objawy bywają niezauważone albo ocenione jako dziecięcy kaprys i dopiero gdy dochodzi do kontaktów z innymi dziećmi rodzice zaczynają się niepokoić.

Dzieci z tym zespołem nie nawiązują kontaktów z rówieśnikami, a jeżeli już to robią to zazwyczaj nie udaje im się ich utrzymać. Ze względu na brak elastyczności myślenia nie odczytują komunikatów niewerbalnych, nie reagują na czyjąś mimikę, poza tym nie są w stanie nadążyć przy zabawie, która wymaga zmian i dostosowywania się. Dlatego unikają towarzystwa i częściej wolą kontaktować się z dorosłymi niż rówieśnikami. Ich zachowanie, często niezrozumiałe dla rówieśników jest też powodem uważania ich za egocentrycznych dziwaków, co dodatkowo nie prowokuje u dzieci chęci zaangażowania się w kontakty z innymi dziećmi. Trzeba zaznaczyć, że dzieci takie, a potem już dorośli nie działają spontanicznie. Najczęściej mają pewien wypracowany schemat działania, którego ściśle się trzymają. Powtarzalność czynności, wykonywania pewnych rzeczy w jeden i ten sam sposób sprawia, że czują się komfortowo. Gdy coś z tego schematu zostaje nagle zaburzone mogą stać się zdenerwowane i np. zacząć kręcić się w koło.

Zdolności dzieci z Aspergerem

Często posiadają specyficzne zainteresowania, właściwie obsesje, którym oddają się bez reszty niezależnie od tego czy jest to związane z kolekcjonowaniem czegoś, czy poszerzaniem wiedzy na dany temat. W dorosłym życiu potrafią wydać na kolejną rzecz do swojej kolekcji duże sumy pieniędzy. Zainteresowania i sposób w jaki je przejawiają oraz chłoną wiedze wiąże się z często niesamowitą pamięcią. Dzięki niej również ich mowa bywa inna. Nie ma w niej charakterystycznej dla zdrowych osób ekspresji, jednak jest bardzo bogate słownictwo i pedantyczność wymowy. W przypadku dzieci słownictwo często bywa nieadekwatne do wieku, bardziej rozbudowane i trudniejsze niż u rówieśników.

Jak sobie radzić?

Od momentu zdiagnozowania zespołu Aspergera należy przedsięwziąć pewne środki, które pomogą dziecku w kontaktach z innymi na każdym etapie życia, oraz ułatwią mu przyszłe funkcjonowanie w społeczeństwie. Obecnie powstaje wiele nowych terapii opierających się na różnorodnych bodźcach m.in. kolorach, które mają stymulować dzieci z zespołem Aspergera. Dobrzy lekarze, psychologowie i przede wszystkim wsparcie rodziców to połowa sukcesu, drugą jest chęć dziecka i potem osoby dorosłej do pracy nad tym w ramach dostępnych środków, bez tych chęci nawet wspaniałe środowisko może niewiele pomóc.

Karolina Skrzek