Faworyzowanie dzieci - jak wpływa na kondycję całej rodziny?
Jak to jest być "czarną owcą" we własnym domu? Dlaczego rodzice mają trudność w jednakowym traktowaniu swoich dzieci i jakie wiążą się z tym konsekwencje dla każdego z członków rodziny? Czy faworyzowania dzieci można uniknąć?
"Córeczka tatusia" i "synuś mamusi"
Te dwa określenia są powszechnie używane jako żartobliwy komentarz do wszelkich zachowań wskazujących na faworyzację jednego z dzieci. Utarty stereotyp wskazuje na to, że to właśnie dziewczynki są oczkami w głowie tatusiów, a chłopcy- ulubieńcami mam. Wydaje się to zupełnie niegroźne, a wręcz zupełnie naturalne dla każdego z nas. Jednak badania wykazują, że odmienny stosunek rodziców do poszczególnych dzieci może mieć bardzo negatywny wpływ na pojedynczych członków rodziny, ale też na całą rodzinę jako określona grupę społeczną.
Rodzice przeważnie starają się unikać niesprawiedliwości w sposobie traktowania swoich dzieci, aczkolwiek często, zupełnie nieświadomie, dają wyraźne dowody na to, że jedno z dzieci jest przez nich faworyzowane. Sami wielokrotnie nie zauważają swojego zachowania, jednak żaden najmniejszy niuans nie ujdzie uwadze dzieci. Nie dość, że widzą one różnice w stosunku rodziców do każdego z nich to dodatkowo, odczuwają tę sytuację bardzo intensywnie i zawsze podchodzą do niej niezwykle emocjonalnie.
Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego
Kanadyjscy naukowcy przeprowadzili eksperyment z udziałem 400 rodzin, w którym na wstępie poprosili matki o podanie pozytywnych i negatywnych cech każdego ze swoich dzieci. Następnie dokonywano obserwacji całej rodziny i relacji pomiędzy poszczególnymi członkami, a w okresie kiedy najmłodsze dziecko miało już skończone 18 miesięcy, dokonano pomiaru poziomu agresji, ilości problemów emocjonalnych i umiejętności skupienia u każdej z pociech. Jak się okazało, dzieci najbardziej krytykowane przez rodziców miały również najwięcej zaburzeń emocjonalnych, największe trudności z koncentracją i opanowaniem swojej złości. O ile taki wniosek wydaje się oczywisty, o tyle zadziwiająca jest inna zależność jaką zaobserwowano. Wykazano bowiem, że dzieci, które nie odczuwały na własnej skórze niesprawiedliwości rodzicielskiej, ale były świadkami takiego zachowania względem ich rodzeństwa, także miały podwyższony wskaźnik agresji i problemów emocjonalnych w stosunku do ich wyniku sprzed 4 lat (w chwili rozpoczęcia badania).
Zobacz również:
- Jak zorganizować życie rodzinne i wychować dzieci w zdrowej atmosferze?
- O czym powinni pamiętać rodzice dbając o zdrowie dzieci?
- Jak wychować jedynaka?
- Uczymy przez zabawę!
- Jaką rolę pełni ojciec w wychowaniu dziecka?
- Mamo! Daj łyka! Czy powinniśmy pozwalać dzieciom na próbowanie alkoholu?
- Kochać czy zawstydzać, czyli jak wychować szczęśliwe dziecko?
- Kiedy iść z dzieckiem do dentysty?
Profesor Jennifer Jenkis z Uniwersytetu w Toronto skomentowała wynik eksperymentu w następujący sposób: Na podstawie przeprowadzonych wcześniej badań myśleliśmy, że problemy dotyczą tylko tych defaworyzowanych dzieci, jednak okazuje się, że kiedy mamy traktują swoje dzieci w zróżnicowany sposób, ma to negatywny wpływ na zdrowie psychiczne każdego z nich.
Być może, dopóki jesteśmy dziećmi, dominuje w nas współczucie i poczucie więzi oraz bliskości z innymi, a dopiero z czasem uczucia te zaczynają być zastępowane przez egoizm?
Inne, a nierówne traktowanie- w czym tkwi różnica?
Prof. Jenkis zaznacza, że niektóre dzieci wymagają większej opieki niż pozostałe. Fakt, iż rodzice poświęcają im więcej uwagi nie świadczy wcale o faworyzacji. Przykładowo, jeśli jedno z dzieci jest poważnie chore i konieczne jest pomaganie mu w trakcie wykonywania codziennych czynności lub kiedy ma problemy z nauką i niezbędne okazuje się przesiadywanie z nim godzinami w celu wyjaśnienia pewnych pojęć, rodzice powinni wytłumaczyć jego rodzeństwu z czego to wynika. - Dzieci nie mają nic przeciwko innemu traktowaniu przez rodziców. Przeszkadza im to tylko wtedy, gdy widzą, że to odmienne traktowanie jest niesprawiedliwe. Dzieje sie tak, jeśli nie wyjaśniamy im określonej sytuacji- mówi prof. Jenkins.
Dzieci chcą wiedzieć dlaczego bratu lub siostrze należy poświęcać więcej czasu lub traktować je w pewnych kwestiach łagodniej. Kiedy zrozumieją w czym tkwi problem, są w stanie w pełni to zaakceptować i nie czują się odrzucone ani pokrzywdzone. Sekret nie tkwi więc w dawaniu dzieciom tego samego, ale w dawaniu każdemu z nich tego, czego naprawdę potrzebuje w zależności od jego indywidualnych potrzeb.
Czynniki sprzyjające faworyzacji dzieci
Naukowcy usiłowali ustalić, co powoduje niesprawiedliwe traktowanie poszczególnych dzieci. Zaobserwowano, że częstą przyczyną takiego zachowania jest stres. Matki, które mają problemy zdrowotne, zawodowe lub osobiste, żyjące w ciągłym napięciu i zdenerwowaniu, tracą cierpliwość szybciej niż ich koleżanki prowadzące spokojny tryb życia. Zniecierpliwienie mamy odbija się przeważnie na dzieciach mających najwięcej problemów z nauką czy na największych łobuzach. Narażają one bowiem na kolejny stres i problemy, toteż matki automatycznie traktują je jak potencjalnych wrogów swojego zdrowia psychicznego.
Ponadto, istotne okazują się także czynniki społeczne, takie jak na przykład pochodzenie matki. Badania udowadniaja, że kobiety z rozbitych lub patologicznych rodzin mają większe tendencje do faworyzowania jednego z dzieci.
Autor:
Karolina Podlasek
Komentarze do: Faworyzowanie dzieci - jak wpływa na kondycję całej rodziny?