Jak wybrać dobrą nianię?

Z polecenia, ogłoszenia czy przysłana przez profesjonalną agencję opiekunek - jedno jest pewne, dobra niania, bo o niej mowa, to bezcenna inwestycja w dziecko. Coraz więcej rodziców decyduje się zatrudniać do pomocy osoby profesjonalnie zajmujące się opieką nad najmłodszymi. Jakie są korzyści z zaangażowania niani? Ile powinno wynosić jej honorarium? Jak znaleźć opiekunkę idealną? Postaramy się udzielić odpowiedzi na te pytania.

Poszukiwania niani nie należą do łatwych, dlatego warto rozpocząć je odpowiednio wcześnie przed planowanym powrotem do pracy, zwłaszcza, że przeglądanie ogłoszeń, weryfikacja nadsyłanych CV, urządzanie „castingów na nianię”, odbywanie spotkań z potencjalnymi kandydatkami jest bardzo czasochłonne, nie mówiąc już o aranżowanych zabawach adaptacyjnych opiekunki z dzieckiem, które powinno się do niej przyzwyczaić, nim zacznie zostawać z nią całymi dniami sam na sam.

Poszukiwanie niani - sprawy kluczowe

Zakres obowiązków niani

Sporną kwestią jest łączenie obowiązków niani z pracą pomocy domowej - wiele niań zastrzega, że nie podejmie się żadnych zajęć dodatkowych. Nie wynika to ze złej woli, przeciwnie, jest to dowód odpowiedzialności za podopiecznego. Oczywiście nawet takie osoby zobowiązane są zostawić mieszkanie w takim stanie, w jakim je zastały, posprzątać po sobie, pozmywać naczynia, których użyły w ciągu dnia i zadbać o higienę dziecka. Jednak robienie zakupów dla całej rodziny w hipermarkecie, pranie, gotowanie, mycie podłóg i okien czy szorowanie toalety to nie są zajęcia, które leżą w kompetencjach niani. Wiele pań deklaruje i taką pomoc, ale wówczas oferowana stawka za godzinę pracy powinna być wyższa.

Niania i pomoc domowa w jednej osobie?

Warto mieć też na uwadze, że osoba, która podczas 8-godzinnego dnia pracy sprząta cały dom, gotuje i robi zakupy nie może poświęcić podopiecznemu 100% czasu, zwłaszcza, jeśli malec w ciągu dnia sypia krótko lub wcale. Taki ogrom obowiązków powoduje, że część z nich wykonywana jest kosztem czasu, który poświęcony powinien być dziecku. Ponadto, nawet najbardziej „wielozadaniowe”opiekunki mają w ciągu dnia potrzebę chwilowego zregenerowania sił i odpoczynku. Jeśli rodzicom zależy na wyręczeniu w całości lub części obowiązków domowych, najlepiej będzie, jeśli zatrudnią fachową pomoc lub umówią się z nianią, jeśli wyraża taką chęć, na dodatkowo płatne godziny lub dni kiedy będzie zajmować się wyłącznie domem, bez szkody dla dziecka.

Referencje niani

Pisemne lub telefoniczne rekomendacje od byłych pracodawców to dla wielu rodziców zatrudniających nianię warunek konieczny. Warto jednak zachować ostrożność - sam fakt, że opiekunka posiada referencje, nie oznacza, że jest nianią idealną, przedstawione listy polecające należy też zweryfikować, bo może się okazać, że pochlebne opinie pochodzą np. od członków rodziny. Brak rekomendacji nie powinien skreślać danej opiekunki, pod warunkiem, że pod innymi względami spełnia oczekiwania, być może niania nie ma jeszcze dużego doświadczenia, albo po prostu wcześniej nie zadbała o te dokumenty. Powinien jednak niepokoić fakt, iż osoba deklarująca wieloletnią współpracę z wieloma rodzinami nie posiada żadnych referencji i odmawia podania numerów telefonów do poprzednich pracodawców. Istnieje wtedy duże prawdopodobieństwo, że taka niania nie jest do końca szczera albo ma coś do ukrycia.

Pierwsze wrażenie

Choć pierwsze wrażenie bywa złudne, warto zaufać intuicji i wyczuwać subtelne sygnały płynące od kandydatki. Ponadto można zwrócić uwagę, czy po przyjściu do mieszkania myje ręce (to istotne, zwłaszcza gdy jej zadaniem będzie opieka nad niemowlęciem, choć, co zrozumiałe, podczas pierwszego, kwalifikacyjnego spotkania stres czasami sprawia, że nawet doświadczona osoba o tym zapomni), czy ma w domu zwierzęta (ważne jeśli u dziecka występuje alergia), czy jest schludną, zadbaną osobą o wysokim poziomie kultury osobistej. Niania to ktoś więcej aniżeli tylko osoba, która „posiedzi” z dzieckiem i go „popilnuje”, nierzadko spędza z nim całe dnie, więc ma ogromny wpływ na jego wszechstronny rozwój, jest wzorem do naśladowania i autorytetem.

„Casting na nianię”

Odbywając szereg spotkań z kandydatkami na nianię, warto zadać każdej z nich starannie przygotowany zestaw pytań, tak aby uniknąć sytuacji, gdy wychodzi na jaw, że opiekunka i rodzice mają różne wizje kluczowych elementów współpracy:

• Jakiego wynagrodzenia Pani oczekuje?
• Dlaczego zdecydowała się Pani zostać opiekunką?
• Jakie jest Pani dotychczasowe doświadczenie w pracy z dziećmi?
• Co jest dla Pani najtrudniejsze w tej pracy?
• Czy zgadza się Pani na rejestrowanie pracy za pomocą kamery/dyktafonu?
• Czy ma Pani własne dzieci? Jeśli tak, to w jakim są wieku?
• Jak długo pracowała Pani z poprzednią rodziną i jaki był powód zakończenia współpracy?
• Czy posiada Pani referencje od poprzednich pracodawców?
• Jak wygląda kwestia Pani dyspozycyjności?
• Czy ma Pani inne obowiązki zawodowe?
• Jak Pani dyscyplinuje dzieci? Jak je pani każe i jak nagradza?
• Jak zachowałaby się Pani w tej konkretnej sytuacji (należy podać przykłady: gdy dziecko zareagowało płaczem na wyjście rodzica, nie chce jeść, zakrztusiło się itp.)?
• Czy posiada Pani prawo jazdy (samochód)?
• Czy jest Pani ubezpieczona? Jaka forma zatrudnienia Panią interesuje?

Oprócz powyższych spraw, warto ustalić, jak niania będzie rozliczana w przypadku spóźnień, chorobowego i wszystkich dni wolnych leżących zarówno po stronie pracodawców, jak opiekunki. Ważne jest ustalenie terminu urlopu wypoczynkowego opiekunki i kwestii związanych z wypłacaniem honorarium podczas trwania wakacji. Należy się też porozumieć w sprawie stosowanych metod, wychowawczych, ważne, by rodzice i niania mówili jednym głosem, dzięki czemu maluch poczuje się bezpiecznie.

Ile zapłacić niani?

Na wysokość honorarium niani skalda się wiele elementów, zwykle w większych miastach stawka godzinowa jest wyższa. Pozostałe czynniki, które wpływają na wysokość wynagrodzenia to m.in.:

• wykształcenie niani (panie z wyższym wykształceniem, szczególnie absolwentki takich kierunków jak pedagogika, psychologia, nauki o rodzinie czy pielęgniarstwo mogą oczekiwać większej pensji, podobnie jest z osobami, które ukończyły specjalistyczne kursy i szkolenia, mają wieloletnie doświadczenie poparte autentycznymi referencjami),
• zakres obowiązków (czy w grę wchodzą jakiekolwiek obowiązki dodatkowe, czy poza standardową opieką niania prowadzi z dzieckiem np. naukę języka obcego czy gry na instrumencie muzycznym),
• ilość dzieci powierzonych pod opiekę (im więcej dzieci, tym wyższa stawka),
• ilość godzin do przepracowania tygodniowo (przy pełnym etacie stawka jest zwykle niższa niż w przypadku okazjonalnej opieki dorywczej).

Stawka za godzinę pracy mieści się w bardzo szerokich granicach, od 5-6 zł, bo za tyle nierzadko godzą się pracować panie dorabiające do emerytury, zwłaszcza w małych miejscowościach, lub studentki bez doświadczenia z dziećmi, po 20-25 zł, a nawet do 30 zł za godzinę, tyle należy zapłacić wykwalifikowanej opiekunce za godzinę pracy dorywczej lub pracującej w weekendy, dni świąteczne lub w niestandardowych godzinach.

Pierwsze spotkanie niani z dzieckiem

Pierwsze spotkanie niani z podopiecznym jest na ogół bardzo stresujące dla obu stron - małe dzieci na widok nieznajomej osoby mogą reagować lękiem, nieufnością, a nawet płaczem. Nie powinno to z miejsca dyskwalifikować potencjalnej kandydatki. Jest to też bardzo trudny moment dla niani. Idealnie, jeśli od razu złapie kontakt z dzieckiem, ale to nie zawsze jest możliwe, zwłaszcza jeśli maluch jest nieśmiały lub wycofany, dlatego nie należy decydować pochopnie. Co innego, gdy pociecha po kilku kolejnych spotkaniach z opiekunką zalewa się łzami. Dzieci nie powinny być obecne podczas rozmowy kwalifikującej nianię, ponieważ mogą w niej skutecznie przeszkodzić, przedstawienie maluchowi opiekunki warto zostawić na koniec spotkania.

Sytuacja rodzinna niani

Podczas poszukiwań idealnej kandydatki warto zwrócić uwagę na jej sytuację rodzinną, ponieważ może to wiele powiedzieć o samej niani i jej dyspozycyjności. Jeśli ma już własne dzieci, siłą rzeczy ma też kolejne, poza zawodowym, doświadczenie w opiece nad najmłodszymi, jednak jeśli jej dzieci same jeszcze wymagają opieki, może się zdarzyć, że fakt ten będzie wpływał na jej gotowość do pracy - gdy jej dzieci zachorują, czasami będzie zmuszona zostać w domu. Dlatego wielu rodziców poszukuje pań bezdzietnych lub mających już dzieci dorosłe.

U niani z wizytą

Jeśli pojawi się taką możliwość (ale tylko wtedy, gdy niania sama zainicjowała takie zaproszenie!), warto aby rodzice zobaczyli, jak mieszka osoba, którą pragną zatrudnić. Bynajmniej nie chodzi o ocenianie osoby przez pryzmat jej stanu posiadania, ale takie obserwacje dadzą wyobrażenie o tym, jak prowadzi dom, jak radzi sobie z codziennymi obowiązkami, czy jest osobą zorganizowaną, schludną, czystą. Szczęśliwa rodzina i ciepły, przyjazny dom to najlepsza wizytówki kandydatki na nianię.

Niania dyskretna i zaufana

Podczas rozmowy należy zwrócić baczną uwagę na to, jak niania wyraża się o poprzednich pracodawcach; czy opowiada o tym, co działo się za zamkniętymi drzwiami ich domu, o ich osobistych, intymnych sprawach? Jeśli tak, to nowym pracodawcom powinna zaświecić się czerwona lampka - istnieje duże prawdopodobieństwo, że po zakończeniu współpracy czeka ich to samo. Jeśli niania oczernia rodziny, z którymi wcześniej pracowała, to również sygnał alarmowy. Osoba taktowna i dyskretna, nawet jeśli została niesprawiedliwie potraktowana w poprzedniej pracy, nie będzie o tym opowiadać.

Predyspozycje niani

Jeszcze ważniejsze niż kierunkowe wykształcenie pedagogiczne są predyspozycje kandydatki. Czy cechują ją odpowiedzialność, cierpliwość, spokój i opanowanie, spostrzegawczość („oczy dookoła głowy”), poczucie humoru, ciepło, pogodne usposobienie. Czy potrafi nawiązać kontakt z dzieckiem, czy umie z nim rozmawiać, używa ładnego, poprawnego języka, aby dziecko od najmłodszych lat przyswajało zasady ojczystej mowy. Niania musi też umieć postawić granice, nie może pozwolić maluchowi wejść sobie na głowę. Dobrze, jeśli ma bogaty „warsztat pracy”, oznacza to znajomość zabaw, wierszyków, piosenek, rymowanek, zgadywanek, znajomość literatury dziecięcej, regularne czytywanie artykułów i książek dotyczących rozwoju dziecka.

Wiedza i doświadczenie

Ważne, by opiekunka miała „w małym palcu” takie tematy jak trening czystości, odzwyczajanie od smoczka, nauka samodzielnego jedzenia, posługiwania się sztućcami, przygotowanie do przedszkola (niania może wspólnie z malcem uczestniczyć w przedszkolnych zajęciach adaptacyjnych), wyjścia na plac zabaw i zawieranie pierwszych znajomości z rówieśnikami itp. Doświadczona niania orientuje się w topografii miasta, zna okoliczne place zabaw, parki i inne ciekawe miejsca, gdzie można odbywać spacery i jest na bieżąco z kalendarzem imprez dla najmłodszych. Palenie papierosów przy dziecku pod żadnym pozorem nie wchodzi w rachubę (ten nałóg zwykle od razu dyskwalifikuje kandydatkę na nianię) i posiadanie innych rażących uzależnień.

Niania jak członek rodziny?

Według niektórych rodziców ważne jest, aby niania z czasem stała się przyjaciółką domu, a nawet członkiem rodziny, ukochaną „ciocią” czy „babcią” malucha, choć uważa się, że pewien dystans w relacji niania-pracodawca powinien być zachowany, w przeciwnym razie będzie niezręcznie np. zwrócić jej uwagę lub wypowiedzieć umowę. Kluczem do udanej współpracy jest poprawna komunikacja, dlatego z pewnością musi to być osoba, z którą (pomijając inne jej zalety) dobrze się rozmawia, której styl bycia nie irytuje. Istotny jest również profesjonalizm niani, fakt, by umiała oddzielać życie prywatne od obowiązków zawodowych.

Co jeszcze jest ważne w pracy opiekunki

Plan dnia i zalecenia dla niani

Taki plan powinien zawisnąć w domu, w widocznym miejscu. W pierwszych dniach i tygodniach pracy będzie dla niani drogowskazem i znacznym ułatwieniem. W zaleceniach rodzice zapisują najważniejsze sprawy, takie jak produkty, na które dziecko jest uczulone, numery telefonów rodziców (na komórki i służbowe), kontakt do osób, z którymi w awaryjnych sytuacjach mogłaby się skontaktować opiekunka, gdy mama i tata są akurat poza zasięgiem. Ponadto dobrze, by niania miała pod ręką numer telefonu na pogotowie, policję, straż pożarną (to wydaje się oczywiste, ale warto się w ten sposób zabezpieczyć, bo zdarza się, że w kryzysowych sytuacjach ludzie tracą głowę), do lekarza, do babci, itp.

Dzienniczek pracy

Cennym jest, by niania prowadziła codzienne zapiski, dotyczące takich podstawowych spraw jak pory karmienia, czas wypróżnień, spacer, dawkowanie leków, zajęcia w ciągu dnia i inne, dodatkowe informacji, np. dotyczące niespodziewanej reakcji alergicznej na nowy składnik w pożywieniu, etc. Dzięki temu rodzic wie, jak minął dzień, może też dowiedzieć się, czy opiekunka jest uważna i spostrzegawcza.

Dodatkowe kursy i szkolenia

Nawet najbardziej prestiżowe szkolenia nie zastąpią serca i umiejętnego podejścia do dziecka, ale dodatkowe umiejętności na pewno są w cenie i przydają się w codziennej pracy. Niania, która ukończyła kurs animatora zabaw, potrafi wyczarować bańki XXL i zorganizować zabawę grupową to wspaniały kompan do zabawy. Wiele niań legitymuje się ukończonym kursem wychowawcy kolonijnego lub/i animatora zabaw dziecięcych. Natomiast kurs pierwszej pomocy przedmedycznej jest absolutnie niezbędny w tej pracy.

Obecność kamer

Podsłuchiwać i podglądać okiem kamery można własny dom i samochód, niemniej, jeśli są one miejscem pracy niani, musi ona wyrazić zgodę na utrwalanie jej wizerunku. W przeciwnym razie prawo zostanie złamane. Nie można nikogo nagrywać bez poinformowania go o tym. Jeśli pracodawca chce zamontować w mieszkaniu kamerę i obserwować poczynania opiekunki, musi ją o tym uprzedzić. Taki zapis powinien pojawić się w umowie, którą podpisze niania. Dla niektórych osób ta sytuacja może być nieco krępująca, zwłaszcza podczas zabaw, tańców i „wygłupów” z malcem, ale powinny zrozumieć, że dobro dziecka jest sprawą nadrzędną. Jeśli niania jest uczciwa i nie ma nic do ukrycia, zamontowane kamery nie powinny stanowić dla niej problemu.

Rodzic powinien obserwować dziecko

Jednak wielu psychologów dziecięcych jest zgodnych - najlepiej obserwować nie tyle nianię, co dziecko - każda niepokojąca zmiana w jego zachowaniu powinna być alarmująca, jeśli malec zaczyna płakać na widok niani, którą dobrze zna, odsuwa się od niej - to czytelne sygnały, świadczące o tym, że coś jest nie w porządku. Zamiast instalować kamery, rodzic może czasem np. wrócić wcześniej lub wykorzystać przerwę w pracy, by wstąpić do domu i przy okazji sprawdzić, jak sprawuje się niania, która się takiej kontroli nie spodziewa.

Aspekt prawny zatrudnienia niani

Poszukując opiekunki do dziecka, rodzice zostają pracodawcami i szukają jak najlepszego pracownika. Niania powinna być zatrudniona legalnie, na podstawie pisemnej umowy; angażowanie pracownika „na czarno” jest przestępstwem. Podstawa do ustalenia wysokości wynagrodzenia to sugerowana przez kandydatkę stawka godzinowa. Niektóre nianie wolą rozliczać się tygodniowo, inne preferują stałą stawkę miesięczną, a cześć woli wypłacanie dniówki. Obowiązkiem pracodawcy jest zadbać o ubezpieczenie pracownika, jeśli rozwiązanie, na które się zdecydował tego nie przewiduje, niania musi we własnym zakresie zatroszczyć się o swoje ubezpieczenie i odprowadzanie składek ZUS, dlatego w takim układzie powinno się zapewnić jej wyższe honorarium. Tzw. umowa uaktywniająca dla niań zwalnia rodzica z opłat, składki płacone są przez państwo, lecz można ją zawrzeć z opiekunką, która pracuje z dzieckiem w wieku od 20 tygodnia do 3 lat, w wyjątkowych sytuacjach - do ukończenia 4 roku życia (w sytuacji, gdy z określonych powodów dziecko nie może realizować wcześniej obowiązku przedszkolnego).

Gdzie szukać niani?

Niania z polecenia

Rekomendacje bliskich, przyjaciół i rodziny z pewnością stanowią pewien punkt zaczepienia, ale niekoniecznie osoba, która odpowiadała jednej rodzinie będzie odpowiadała też oczekiwaniom kolejnej. Jednak niania z polecenia wielu wydaje się „pewniejsza”, ponieważ nie jest całkiem anonimową osobą, a dzięki temu, że wcześniej sprawdziła się, pracując u znajomych osób, łatwiej zweryfikować jej kwalifikacje, potwierdzić tożsamość, niekiedy nawet może też być znana dziecku, choćby z widzenia, a to duże ułatwienie, zwłaszcza w najtrudniejszym, początkowym okresie.

Niania z ogłoszenia

Mnogość wyspecjalizowanych portali, gdzie nianie poszukujące pracy publikują swoje ogłoszenia bardzo ułatwia znalezienie odpowiedniej kandydatki. Można przeglądać oferty niań, zawężając kryteria wyszukiwania, podając preferowany wiek kandydatki, okolice zamieszkania itp. Gdy dana osoba wyda się interesująca, należy umówić się z nią na rozmowę za pośrednictwem portalu lub skorzystać z podanych danych kontaktowych.

Ogłoszenie opublikowane przez mamę

Mama sama może opublikować ogłoszenie, na które będą odpowiadały potencjalne kandydatki. W wielu serwisach taka usługa jest bezpłatna. W anonsie należy zaznaczyć, w jakim wieku jest dziecko, które chce się powierzyć pod opiekę niani, co wchodzi w zakres obowiązków, jakie honorarium może otrzymać niania, jak długo potrwa planowana współpraca, jakie są preferowane cechy kandydatki (wiek, wykształcenie, doświadczenie, sytuacja rodzinna) i ile godzin dziennie będzie ona pracować. Można poprosić o przesyłanie CV lub o napisanie kilku słów „o sobie”. Kolejny krok to umawianie się na osobiste spotkania z wybranymi paniami, ale w dobrym tonie jest też odpowiedzieć pozostałym kandydatkom, dziękując za zainteresowanie ogłoszeniem.

Niania z agencji

Profesjonalne agencje opiekunek i guwernantek zrzeszają na ogół starannie wyselekcjonowane i świetnie wykształcone kandydatki, ale to nie powinno uśpić czujności, zwłaszcza, że agencja agencji nie równa. Niania przysłana przez wyspecjalizowaną firmę nie musi być lepsza od pani mieszkającej w sąsiedztwie. Gdy rodzic zdecyduje się na pomoc pośrednictwa, powinien sprawdzić, ile kosztuje taka usługa, co wchodzi w jej zakres, czy dana agencja zatrudnia nianie, czy jedynie pośredniczy w ich kontaktach z rodzinami, ile kandydatek podeśle agencja, jakie są ich kompetencje i doświadczenia w pracy z najmłodszymi, a także co będzie w sytuacji, gdy polecona osoba nie sprawdzi się. Dużym plusem renomowanych agencji jest dopasowywanie niani „pod” konkretną rodzinę, gwarancja jakości, odpowiedzialność finansowa, zatrudnianie sprawdzonych i zaufanych opiekunek, które przeszły odpowiednie testy psychologiczne, szkolenia i świadczą najwyższe standardy pracy.

Formy współpracy

Opieka na cały etat

Przy takiej współpracy niania spędza z dzieckiem cały „roboczy” dzień, czyli około 8-10 godzin, a niekiedy dłużej. Spotyka się z nim codziennie rano i wspólnie spędzają czas do powrotu rodziców. Rozliczenia mają na ogół formę stałej stawki miesięcznej, obliczonej na podstawie stawki godzinowej.

Opieka na niepełny etat/pół etatu

Jest to na ogół również praca wykonywana codziennie, najczęściej ok. 4-6 godzin w ciągu dnia. Takie rozwiązanie preferowane jest zwłaszcza przez studentki i uczennice, które godzą obowiązki niani z nauką. Są też osoby, które decydują się na zatrudnienie dwóch niań, zwłaszcza jeśli pracują dużo i do późna oraz często zostają „po godzinach” - przy takim rozwiązaniu jedna opiekunka pracuje np. do wczesnego popołudnia, a następnie jest zmieniana przez drugą, która zostaje z dzieckiem do wieczora. Dzięki temu żadna z nich nie jest przeciążona całodzienną 10 czy nawet 12-godzinną opieką, a maluch korzysta z doświadczenia i opieki dwóch osób, z różnymi temperamentami, zdolnościami, pomysłami, zaletami.

Opieka na kilka stałych godzin w tygodniu

Ta forma opieki na ogół obejmuje odprowadzanie lub/i przyprowadzanie dzieci z przedszkola i szkoły, pomoc w odrobieniu lekcji, podanie posiłku i spędzenie z podopiecznymi czasu aż do powrotu rodziców z pracy.

Opieka dorywcza, „na telefon”

Opieka na telefon to przede wszystkim sytuacje awaryjne, niespodziewane wyjścia rodziców. Warto wybierać doświadczone opiekunki, ponieważ w nagłych sytuacjach trudno mówić o aranżowaniu spotkań adaptacyjnych przygotowujących dziecko do pozostania z obcą mu osobą.

Opieka „na specjalne okazje”

Podczas wesela, zabawy sylwestrowej lub innej imprezy - rodzice mogą bawić się swobodnie i bez obaw pewni, że dziecko jest w dobrych rękach. Jeśli maluch ma zostać w tę wyjątkowa noc z osobą, której nie zna, dla jego komfortu (i aby nieco ułatwić zadanie niani), warto umówić się wcześniej z opiekunką celem odbycia spotkania adaptacyjnego. Koszt całonocnej opieki w takim dniu to zwykle 150-400 zł/dziecko.

Niania „z zamieszkaniem”/ au pair

Taka forma zatrudnienia zakłada, że niania zamieszka z rodziną pracodawców. Dzięki temu odpada kwestia dojazdów i zgrywania czasu przyjścia niani do domu a wyjścia rodziców do pracy, ważne, zwłaszcza gdy mama i tata rozpoczynają pracę bardzo wcześnie lub późną ją kończą, bądź też wyjeżdżają w delegacje. Opiekunka otrzymuje wówczas osobny pokój, może też liczyć na dzień lub dwa dni wolnego, a niekiedy także wolne wieczory. Jest to dobre rozwiązanie dla młodych osób, które nie mają jeszcze innych zobowiązań, lub dla pań w wieku emerytalnym. W takim układzie niania najczęściej w sposób naturalny staje się członkiem rodziny, tworzą się pewne więzy, które mogą trwać dalej nawet wiele lat po zakończeniu współpracy.

Profile kandydatek na nianię

Doświadczona pani w średnim wieku

Taka osoba ma już bogate doświadczenie, w końcu wychowała już swoje dzieci, zwykle jest dyspozycyjna czasowo i ma morze cierpliwości. Często służy radą i wie co zrobić w sytuacjach, które mogą przerosnąć niedoświadczonych rodziców. Właściwie żadne zdarzenie związane z dzieckiem nie jest w stanie jej zaskoczyć, przeważnie potrafi odpowiednio zareagować, wie, na co zwrócić uwagę. Warto upewnić się, czy stan zdrowia pozwala przyszłej niani na podjęcie takiej pracy (zwłaszcza, pod jej opieką będzie więcej niż jedno dziecko lub gdy malec jest bardzo ruchliwy), ze względu na dobro dziecka, ale też jej samej. Opiekunka, zwłaszcza tych młodszych dzieci powinna być w dobrej kondycji zdrowotnej, wydaje się, że to absolutna podstawa - musi wszak nadążyć za maluchem, dać sobie radę na placu zabaw, trzeba też uwzględnić noszenie dziecka na rękach, wychodzenie na spacer z wózkiem, który nierzadko trzeba znieść i wnieść po schodach.

Młoda dziewczyna - studentka

Nie ma żelaznej zasady mówiącej, że im starsza niania, tym lepiej. Większość osób faktycznie preferuje dojrzałe, doświadczone panie, które wychowały już swoje dzieci i wnuki, z kolei część rodziców skłania się ku współpracy z młodymi, energicznymi dziewczętami, pełnymi zapału do pracy. Młody wiek nie musi oznaczać nieodpowiedzialności, wiele studentek i uczennic, które zostają nianiami ma bogate doświadczenia zdobyte m.in. na gruncie prywatnym, bo np. pochodzą z wielodzietnych rodzin, mają rodzeństwo młodsze o kilkanaście nawet lat lub są najstarsze z licznego kuzynostwa. Zwykle zaletą tych młodszych niań jest duża elastyczność - łatwiej przychodzi im dostosowanie się do zastanych w domu pracodawców reguł, nie narzucają swoich metod wychowawczych, a realizują otrzymane wytyczne.

Pan niania

Zatrudnienie mężczyzny w roli opiekuna do dziecka lub guwernera to w dalszym ciągu nieczęste zjawisko, jednak się zdarza. Niektórzy rodzice nawet nie chcą o tym słyszeć, ale są osoby bardzo zadowolone z takiej współpracy. Nie jest wszakże powiedziane, że mężczyzna nie sprawdzi się w tej roli. Absolwent pedagogiki czy pielęgniarstwa, zwłaszcza z dużą praktyką zawodową może mieć większe umiejętności niż niejedna kobieta.

Niania-mama na urlopie wychowawczym

Wiele mam podczas urlopu wychowawczego decyduje się dorobić sobie i chętnie przyjmuje pod opiekę jeszcze jednego malucha. Jest sporo plusów takiego rozwiązania. Dzieci są zwykle w podobnym wieku i wychowując się razem, lepiej się rozwijają. Ten wariant daje pewność, że niania, która sama jest młodą mamą będzie „na bieżąco” ze sprawami dotyczącymi rozwoju maluszka. Dodatkowy plus to cena usług - omawiany rodzaj opieki jest zwykle tańszy niż niania na wyłączność. Z drugiej strony, niektórzy rodzice obawiają się, że niania-mama będzie priorytetowo traktować swojego malucha, a dziecko powierzone jej w opiece zejdzie na drugi plan. Tak być nie musi, wiele niań-mam uczciwie podchodzi do swojej pracy, niekiedy wręcz „nieswojego” malca traktuje ze zdwojoną uwagą. Faktem jest, że opiekunka skupia się na dwójce dzieci, ale powinna robić to tak, aby żadne z nich nie było pokrzywdzone.

Niania VIP

Są rodzice, którzy poszukują więcej aniżeli standardowej opieki nad dzieckiem, dlatego mają jasno określone kryteria: niania z wyższym wykształceniem, najchętniej pedagogicznym lub psychologicznym, władająca językiem obcym (a najlepiej - kilkoma), potrafiąca grać na instrumencie muzycznym, znająca zasady savoir-vivre'u, uprawiająca sport. W cenie są też zdolności plastyczne i umiejętności taneczne. Wszystko po to, aby zapewnić kompleksową opiekę nad dzieckiem. Prawo jazdy wydaje się już być standardem, poza tym, że niania musi dotrzeć do domu pracodawcy na czas, do jej obowiązków należy też odwożenie i przywożenie podopiecznych do i ze szkoły, a także z zajęć dodatkowych. Powinna ona odnaleźć się w każdej sytuacji: rodzinny wyjazd na zagraniczne wakacje, obiad w eleganckiej restauracji, wizyta niespodziewanych gości...

Taka opiekunka otrzymuje zwykle wyższe honorarium, proporcjonalne do jej wykształcenia i umiejętności, na ogół nie podejmuje się żadnych obowiązków dodatkowych związanych z prowadzeniem domu.

Niania bez doświadczenia

Nie musi zostać skreślona na starcie, koniec końców każda niania jakoś zaczynała. Jeśli serce podpowiada, że to jest właśnie ta właściwa osoba, warto dać jej szansę. Oczywiście, w takiej sytuacji adaptacja potrwa dłużej - ze zrozumiałych względów, nie chodzi tylko o przyzwyczajenie malca do nowej osoby, niania powinna wdrożyć się w obowiązki i nauczyć się podstawowych spraw związanych z opieką nad dzieckiem, jeśli ma jeszcze jakieś braki w tym zakresie. Można umówić się z nianią, że będzie przychodzić do domu, zanim jeszcze mama wróci do pracy, na kilka godzin dziennie, żeby podpatrywać, uczyć się i pomagać w pielęgnacji malucha. Przez pewien czas warto zaangażować do wspólnej opieki na przykład babcię. Z czasem młoda stażem opiekunka nabierze doświadczenia.

Niania do zadań specjalnych

Bliźnięta, trojaczki, wieloraczki...

Znaleźć dobrą nianię dla bliźniąt lub większej liczby dzieci to nie lada wyzwanie. W tym przypadku dobrym rozwiązaniem będzie zatrudnienie np. doświadczonej wielodzietnej mamy, która odchowała już swoje pociechy i jest w pełni dyspozycyjna. Taka osoba będzie z pewnością biegła w temacie wychowania i pielęgnacji najmłodszych, żadna sytuacja związana z dziećmi jej nie przerośnie, nie zaskoczy, nie będzie dla niej zbyt trudna. Trzeba mieć jednak na uwadze, że w przypadku powierzenia pod opiekę większej liczby dzieci jednej niani może być bardzo trudno podołać obowiązkom, zwłaszcza, gdy maluchy chorują, właśnie uczą się chodzić lub są wyjątkowo ruchliwe.

Dziecko niepełnosprawne

Dla wielu rodziców maluchów chorych lub z zaburzeniami rozwoju ważne jest, aby nianią została osoba, która pracowała już z niepełnosprawnymi dziećmi. Opiekunka bez takiego doświadczenia może niekiedy nie zdawać sobie sprawy, że stoi przed nią szczególne wyzwanie. Jednak na ogół ważniejsze niż dyplom pedagogiki specjalnej są wielkie serce, uwaga, troska i cierpliwość. Dziecko niezależnie od stopnia niepełnosprawności jest przede wszystkim dzieckiem, odrębną istotą, a nie zespołem objawów.

Autor: Aleksandra Bujas