Kampania społeczno-edukacyjna "Moczeniu nocnemu powiedz: DOBRANOC!"

Grupa Ekspertów składająca się z przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Urologii Dziecięcej oraz Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej powołana przez Ministra Zdrowia, opracowała w 2012 roku Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego z dzieckiem moczącym się w nocy.

Standardy są syntezą opublikowanych zaleceń International Children’s Continence Society (ICCS), międzynarodowego towarzystwa naukowego skupiającego specjalistów z wielu dziedzin medycyny zajmujących się zaburzeniami oddawania moczu u dzieci.

Stworzenie wytycznych miało na celu zwrócenie uwagi środowiska medycznego na istotny problem w opiece nad dziećmi, jakim jest moczenie nocne, jak również wprowadzenie jednolitego standardu postępowania zarówno przez lekarzy rodzinnych oraz specjalistów. Wytyczne opisują aktualną terminologię medyczną moczenia nocnego, przyczyny, diagnostykę i leczenie oraz wskazania do przekazania pacjenta do ośrodka specjalistycznego. Stanowią też podstawę do rozpoczęcia leczenia na poziomie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej u pacjentów niewymagających pomocy specjalistów.

Rolą lekarza podstawowej opieki zdrowotnej jest: wstępna diagnostyka składająca się z wywiadu ze szczególnym uwzględnieniem innych objawów dotyczących zaburzeń oddawania moczu, badanie pacjenta z oceną zewnętrznych narządów moczowo-płciowych, dzienniczek oddawania moczu i kalendarz moczenia oraz podstawowe badania laboratoryjne i badanie ultrasonograficzne. Szczególnie istotna jest dobra współpraca z rodzicami i/lub opiekunami dziecka, gdyż od ich zaangażowania zależy prawidłowe wypełnienie dzienniczka oddawania moczu i kalendarza moczenia oraz dalsze skuteczne leczenie.

Wytyczne wskazują standardowe, równoważne metody terapeutyczne pierwszego rzutu, takie jak farmakoterapia przy użyciu desmopresyny lub leczenie kondycjonujące przy użyciu alarmu nocnego. Mogą one być zastosowane przez lekarza pierwszego kontaktu, po wykluczeniu innych istotnych patologii leżących u podstaw moczenia. Leczenie farmakologiczne lub alarmem wybudzeniowym powinno być poprzedzone trzymiesięcznym okresem postępowania wspomagającego i motywującego.

Terapia ta polega na wprowadzeniu prawidłowego rozkładu płynów w ciągu dnia z jednoczesnym ograniczeniem picia na 1-2 godziny przed snem, regularnym oddawaniu moczu w ciągu dnia, leczeniu zaparć (jeśli takie występują). Dopiero po tym okresie, w przypadku niepowodzenia takiego postępowania można wprowadzić desmopresynę lub alarm nocny. Kluczowe jest odnotowanie tego faktu w dokumentacji medycznej dziecka, ze względu na wymóg jaki Narodowy Fundusz Zdrowia stawia w przypadku refundacji leczenia demospresyną, która została wprowadzona od 1 września 2012 roku.

Istotą problemu moczenia nocnego jest jednak fakt, iż dzieci dotknięte tym schorzeniem trafiają do lekarza zbyt późno lub wcale. Rodzice często bagatelizują objawy ze względu na istniejące w społeczeństwie błędne przekonania, iż jest to kwestia lenistwa lub problemów emocjonalnych oraz, że dziecko samo z tego wyrośnie. Nie mają świadomości, iż dzieciom tym można szybko i skutecznie pomóc, już na poziomie lekarza pierwszego kontaktu, poprzez wczesną diagnostykę oraz zastosowanie właściwego leczenia, a tym samym ustrzec je przed poważnymi psychicznymi i emocjonalnymi konsekwencjami wynikającymi z tego schorzenia.

W marcu 2013 roku Stowarzyszenie Uronef – Nasze Dzieci rozpoczęło społeczną kampanię edukacyjną pt. „Moczeniu nocnemu powiedz: DOBRANOC!”. Celem kampanii jest zwiększenie wiedzy wśród rodziców i lekarzy w zakresie moczenia nocnego u dzieci oraz przełamanie funkcjonujących na ten temat stereotypów. Ma ona też za zadanie popularyzację wśród nich serwisu edukacyjnego www.moczenieudzieci.pl zawierającego kompendium wiedzy i porad w zakresie moczenia nocnego u dzieci. Akcja jest kontynuacją podjętych przez Stowarzyszenie od dwóch lat działań zmierzających do poprawy sytuacji ww. grupy dzieci poprzez zapewnienie dostępu do właściwych dla nich metod diagnostyki, leczenia i opieki zgodnie ze światowymi standardami. Patronat Honorowy nad kampanią objął Rzecznik Praw Dziecka, natomiast Patronat Merytoryczny – Polskie Towarzystwo Pediatryczne.

Planowane działania w ramach kampanii mają zasięg ogólnopolski i potrwają do końca 2013 roku. Na potrzeby akcji skierowanej do rodziców powstał 30-sekundowy spot radiowy, layouty prasowe, baner internetowy, które informują o skali problemu oraz zachęcają do szybkiego zgłoszenia się z dzieckiem moczącym się w nocy do lekarza rodzinnego celem dokonania diagnostyki.

W ramach kampanii zostaną też zorganizowane w największych miastach w Polsce spotkania edukacyjne dla rodziców oraz indywidualne, bezpłatne badania konsultacyjne w placówkach medycznych. Uczestnicy spotkań edukacyjnych będą mieli okazję spotkać się z lekarzem specjalistą zajmującym się diagnostyką i leczeniem moczenia nocnego u dzieci oraz uzyskać odpowiedzi na interesujące ich zagadnienia. Pierwsze spotkanie odbędzie się we Wrocławiu 23 kwietnia 2013 roku w Akademickim Szpitalu Klinicznym im. Jana Mikulicza-Radeckiego przy ulicy Borowskiej 213.

Kolejne planowane są w Katowicach oraz Warszawie. Szczegółowe informacje na temat spotkań edukacyjnych oraz bezpłatnych badań konsultacyjnych będzie można uzyskać na stronie Organizatora kampanii (www.uronef.pl) oraz poprzez komunikaty w mediach, plakaty i ulotki.

Aktywności skierowane do lekarzy będą miały na celu upowszechnienie stosowania wśród lekarzy pediatrów, lekarzy pierwszego kontaktu oraz specjalistów (urologów, nefrologów) wypracowanych wytycznych w zakresie moczenia nocnego u dzieci poprzez m.in. zamieszczeniu publikacji w specjalistycznej prasie medycznej.