Kaszel u dziecka

Kaszel to, obok gorączki i bólu brzucha, kolejny objaw, z którym rodzice często zgłaszają się do lekarza. Mimo, iż wydaje nam się on niegroźną dolegliwością, to wbrew pozorom nie należy go lekceważyć. Szczególną uwagę powinien zwrócić kaszel u naszych pociech, gdyż może on być oznaką groźnej infekcji dróg oddechowych. Dowiedzmy się zatem, jak radzić sobie z tym objawem i dlaczego powinniśmy na niego reagować jak najszybciej.

Na czym polega kaszel?

Kaszel oczyszcza drogi oddechowe. Jest odruchową reakcją na podrażnienia i uszkodzenia receptorów kaszlowych. Usuwa on drażniące cząsteczki z gardła i układu oddechowego. Najczęściej jest wyrazem podrażnienia śluzówki dróg oddechowych przez bakterie oraz wirusy. Po paru dniach infekcja rozprzestrzenia się na niższe partie układu, co powoduje zaleganie wydzieliny w oskrzelach i odkrztuszanie jej.

Suchy kaszel

O kaszlu suchym mówimy wtedy, kiedy nie towarzyszy mu odkrztuszanie wydzieliny. Pojawia się na skutek wdychania zbyt suchego powietrza. Nazywany jest również kaszlem nieproduktywnym. Może być wynikiem takich chorób jak: przeziębienie, początek zapalenia oskrzeli, alergie i niektóre formy astmy. Zastanawiając się, co jest przyczyną takiej dolegliwości, należy wziąć pod uwagę zmianę temperatury, intensywne zapachy, zanieczyszczenia powietrza. Najczęściej jest on wywołany podrażnieniami gardła lub oskrzeli.

Rada dla rodziców:

Podawajmy często swojemu maluchowi coś do picia – herbatki owocowe, wodę, soki czy kompoty o temperaturze pokojowej.

Mokry kaszel

Oprócz kaszlu suchego, często borykamy się z kaszlem mokrym, który jest równie uciażliwy dla naszych pociech. Występuje odkrztuszanie wydzieliny, którą małe dzieci zazwyczaj połykają, ponieważ nie radzą sobie z jej wypluciem. Wydzielina ma zwykle kolor biały, zielony lub żółty, ale także może zawierać krew w niewielkiej ilości. Kaszel wilgotny występuje z różnym stopniem intensywności – najbardziej nasilony jest rano. Pojawia się w przypadku zapalenia oskrzeli, płuc oraz oskrzelików – szczególnie podatne są na niego dzieci.

Rada dla rodziców:

Należy podawać maluchowi dużo płynów, co spowoduje, że wydzielina stanie się rzadsza, a tym samym łatwiejsza do odkrztuszenia. Można także stosować maści rozgrzewające u dzieci powyżej 6. miesiąca życia.  W tym przypadku nie należy podawać leków hamujących kaszel! Wręcz przeciwnie – powinno stosować się leki wykrztuśne.

Kaszel szczekający

Występuje w ostrym zapaleniu krtani lub tchawicy. Towarzyszą mu trudności we wdechu, czyli tzw. duszność wdechowa. Kaszel jest suchy i bardzo męczący dla małego dziecka – często budzi go w nocy. Przypomina szczekanie psa (stąd nazwa) lub pianie koguta. Nasila się wraz z podwyższoną temperaturą ciała lub po prostu po położeniu się do łóżka. Maluch odczuwa ból w gardle i ciężko wciągnąć mu powietrze, co jeszcze bardziej nasila kaszel.

Rada dla rodziców:

Zanim wezwiemy pomoc lekarską, która w tym przypadku jest konieczna, zapewnijmy dziecku trochę świeżego powietrza lub użyjmy nawilżacza w pomieszczeniu. Nie możemy pokazywać własnego strachu, wręcz przeciwnie – musimy uspokoić siebie, a przede wszystkim naszą pociechę!

Przyczyny kaszlu

Oprócz infekcji dróg oddechowych dziecka do innych przyczyn kaszlu możemy zaliczyć:

Astmę oskrzelowę - w tym wypadku obserwujemy nagłe ataki kaszlu, duszności, lepką, zbitą wydzielinę. Nie ma to związku z żadną infekcją.

Alergię - to kolejna z przyczyna, gdzie kaszel jest suchy, płytki, męczący. Towarzyszy mu kichanie i wodnisty katar oraz zatkanie nosa.

Palenie papierosów w obecności małego dziecka - jest to niebezpieczne zjawisko, maluch  zaczyna pokasływać, dym tytoniowy podrażnia jego drogi oddechowe.

Ząbkowanie – może być to niespodziewana przyczyna dla niektórych mam. Maluch kaszle, lecz nie ma to wpływu na zagrożenie życia.

Wirusy a kaszel

Oprócz przeziębienia, najczęstszą przyczyną kaszlu są wirusy, które występują w okresie jesienno – zimowym oraz zimowo - wiosennym. W przebiegu infekcji, o takim właśnie charakterze, mają miejsce dwie fazy kaszlu, przy czym u małych dzieci może utrzymywać się tzw. późna reakcja alergiczna. Utrzymuje się ona do 4-6 tygodni po chorobie i towarzyszy jej kaszel po wysiłku fizycznym, po powrocie ze spaceru do ciepłego pomieszczenia, gdzie unosi się dym lub inne zapachy aromatyczne. W tym czasie należy chronić dziecko przed nowymi infekcjami, gdyż mogłoby to spowodować ponowne zarażenie.

Wirusy mogą powodować różne schorzenia, które idą w parze z kaszlem, katarem, umiarkowaną gorączką. Zaliczamy do nich m.in.: zapalenie tchawicy, oskrzeli, płuc lub oskrzelików. Głównym patogenem odpowiedzialnym za infekcję dróg oddechowych, zwłaszcza u dzieci, jest wirus RSV. Rozprzestrzenia się drogą kropelkową, a okres leczenia trwa 4-6 dni, natomiast pełne wyzbycie się go 14 dni. Podczas takiego zakażenia stosuje się leczenie objawowe, czasem nawet okazuje się, iż potrzebna jest intubacja i prowadzenie oddechu wspomaganego. U chorych stosuje się także leki rozszerzające oskrzela.

Bakterie a kaszel

Poza wirusami, również są częstą przyczyną kaszlu. Przykładem są pneumokoki, Hib oraz mikoplazmy i chlamydie. Pierwsze z nich powodują zapalenie płuc oraz oskrzeli, kolejne natomiast zapalenie nagłośni. Ostatnie z wymienionych bakterii odpowiadają za, trudne do wyleczenia, zapalenie płuc. Kolejnym, groźnym typem jest krztusiec, czyli tzw. koklusz. W zakażeniach tego rodzaju, stan zdrowia dziecka jest na ogół cięższy, niż w zakażeniach wirusowych. Kaszel występuje w parze z ropną, gęstą wydzieliną, którą maluch połyka, a później wymiotuje.

Wizyta u lekarza

Jest ona niezbędna podczas kaszlu szczekającego! Bardzo gwałtowny atak może spowodować zakrztuszenie dziecka i bez pomocy – spowodować jego uduszenie. Zasięgnąć porady lekarza należy również wtedy, gdy oprócz męczącego kaszlu pojawią się: ból głowy, gorączka, wymioty, chrypa, trudności w oddychaniu. Zaniepokoić nas także może zaburzenie w codziennym funkcjonowaniu dziecka – zwłaszcza trudności ze snem. Jeśli pojawi się bladość lub sinica wokół ust, niezwłocznie musimy wezwać karetkę. Pamiętajmy, aby uważnie obserwować swoją pociechę i w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów skonsultować się z pediatrą. Domowe sposoby leczenia nie zawsze przynoszą oczekiwany rezultat. Kaszel u małego dziecka może wynikać z groźnych infekcji i konieczna jest szybka reakcja rodzica.

Autor: Paulina Klimek