Lęki rocznego dziecka

W życiu każdego dziecka następuje okres, podczas którego wszystko wydaje się straszne i nabiera ciemnych kolorów. Nie tylko ono odczuwa lęk, ale też jego rodzice, co często może być kłopotliwe. Każdy maluch przechodzi fazy stanów lękowych, które z upływem czasu zanikają. Najważniejsza w tym okresie jest obecność mamy i taty.

Skąd się bierze strach?

Pytanie to zadaje sobie wielu rodziców, którzy na co dzień borykają się z lękami swoich pociech. Należy zaznaczyć, że niektóre z nich boją się bardziej, inne mniej. Ma to uwarunkowanie w charakterze malucha, jego poziomie wrażliwości i wychowaniu. Stany lękowe postępują, gdy są objęte nadmierną troską, nadopiekuńczością czy też brakiem granic. Najczęstszą jednak przyczyną strachu jest dziecięca wyobraźnia i wytwory fantazji. Pojawiają się one podczas spodziewanego przez malucha wystąpienia zagrożenia i niebezpieczeństwa. Takie stany mają swoje podłoże we wcześniejszych negatywnych doświadczeniach i są reakcją na to co głośne, zaskakujące i gwałtowne. Trzeba zaznaczyć, iż wyobraźnia dzieci nabiera intensywnego stopnia rozwoju i ciężko sobie uświadomić, co dzieje się w ich myślach. Maluch ma do czynienia z nowymi sytuacjami, wrażeniami, a jego świat jest bogatszy o nowe przeżycia i trudny do zrozumienia. Często ma trudności z odróżnieniem fikcji od świata rzeczywistego. Nic dziwnego, że formą obrony są lęki, które wyrażają strach, przerażenie i bezradność twojej pociechy.

Przed czym dziecko odczuwa lęk?

Każde dziecko odczuwa jakieś lęki, z którymi sobie nie radzi, a które w przyszłości mijają. Zależnie od wieku w jakim się znajduje, cierpi na konkretny ich rodzaj i w różny sposób reaguje na nie. Postawa malucha zależy od wychowania, otoczenia, w którym przebywa, zachowania rodziców, czy opiekunów, a także doświadczeń, które miało okazję przeżywać. Lęki u dzieci porzuconych czy też u tych, które doznały ogromnego stresu, są automatycznie większe i bardziej nasilone. Sprawdź, czego boi się twoja roczna pociecha, aby móc zminimalizować ryzyko wystąpienia ataku paniki:

• nieobecności rodziców,

• dużych zwierząt, np. konia,

• nieznanych, obcych mu do tej pory miejsc,

• przeprowadzki,

• ciemności i cieni,

• odgłosów zza ściany,

• szumu wiatru,

• hałasu na dachu,

• głośnych dźwięków, takich jak sygnał karetki pogotowia, burza, trzaśnięcie drzwiami.

Lęk separacyjny

Zazwyczaj przyczyny lęków są trudne do nazwania i przede wszystkim ciężkie do przewidzenia. Dotykają dzieci w różnym wieku i często są przyczyną strachu, paniki, złości. Lęk separacyjny objawia się poprzez niechęć dziecka do przebywania z kimś obcym. Odczuwa ono przerażenie, kiedy zostaje oddzielone od swoich rodziców i oddane pod opiekę osób nieznanych. Maluch obawia się także rozstania z najbliższymi, martwi się o nich i ich bezpieczeństwo, a także o siebie, w przypadku gdy mogłoby się zgubić. Często ten stan ma podłoże środowiskowe lub biologiczne. Roczniak dźwiga bagaż negatywnych doświadczeń lub po prostu traumatycznych przeżyć. Nie chce zostawać sam w pokoju, a tym bardziej odrzuca myśl zasypiania w swoim łóżku, co przekłada się na wspólnie spędzoną noc z rodzicami. W wielu przypadkach towarzyszą mu także koszmary senne i nieprzyjemne wyobrażenia. Dziecko nie bierze pod uwagę wyjazdu bez rodziców, ponieważ martwi się nie tylko o siebie, ale też o nich. Zazwyczaj ma problemy z pójściem do szkoły i zostaniem w niej, ponieważ nie wyobraża sobie rozłąki z najbliższymi. Towarzyszy mu wówczas złość oraz panika, a w niektórych przypadkach nawet ból brzucha czy też mięśni. Kiedy zauważysz dziwne zachowania swojej pociechy zgłoś się z tym problemem do psychologa lub psychiatry. Specjalista pomoże ci dobrać odpowiednią terapię, dzięki której twoje dziecko pozbędzie się lęku separacyjnego. Najważniejsze jest, aby włożyć w nią dużo energii, serca i cierpliwości. Wspólna praca z rodzicami, rodziną, a w miarę możliwości przedszkolem, pomoże osiągnąć zadowalające rezultaty. Najgorszą wersją w przypadku tego stanu lękowego, jest zastosowanie środków farmakologicznych u malucha.

Jak reagować na lęki?

Obecność rodziców w życiu dziecka jest najważniejszym czynnikiem jego rozwoju i postrzegania świata. Pomóż mu walczyć z jego lękami i staraj się być przy nim, podczas ataku paniki i strachu. Co możesz zrobić?

• przytul swoją pociechę – poczuje twoją obecność, bliskość i będzie miało pewność, że zawsze może na ciebie liczyć,

• okazuj zrozumienie – „widzę, że jesteś wystraszony”, a później znajdź jakiś sposób, by pokazać dziecku, iż nie podzielasz jego lęku,

• oswajaj to co straszne – jeśli twoja pociecha boi się kąpieli w wannie, pokaż jej, że nie ma tym nic strasznego, pozwól jej nurkować w niej, czy zabrać ze sobą zabawki. Zamień obowiązek w zabawę, będąc jednocześnie czujna,

• nie zawstydzaj – sprawiasz wówczas, że twoje dziecko czuje się upokorzone i spada jego poziom wiary we własne siły,

• wzmacniaj jego odwagę – zachęcaj do próbowania nowych rzeczy, lecz nie rób tego na siłę! Maluch powinien sam zadecydować na jak długo chce się od ciebie oddzielić, czy też który sposób kąpieli wybrać,

• uporządkuj świat swojego dziecka – lęki często się biorą z braku kontroli. Wprowadź więc w życie pewne zasady, dzięki którym dziecko będzie miało uporządkowany dzień, bez niespodzianek, a jednocześnie poczuje się bezpiecznie.

To, oczywiście wybrane czynności, dzięki którym możesz zniwelować ryzyko wystąpienia strachu. Nie wahaj się sięgnąć po inne metody. Zapal lampkę w pokoju dziecka, jeśli boi się ono ciemności, usuń z pomieszczenia przedmioty, które budzą w nim lęk, nie przeprowadzaj gwałtownych zmian w swoim życiu prywatnym, ponieważ stabilizacja i kontrola to bardzo ważne kwestie, budzące poczucie bezpieczeństwa u twojej pociechy.

Tego staraj się unikać

Pamiętaj, że istnieją pewne zachowania, których jako rodzic, powinnaś się wystrzegać. Nigdy nie strasz swojego dziecka, że zabierze je czarownica lub zły pan, nawet jeśli twój ton głosu brzmi żartobliwie. Staraj się też unikać wyśmiewania jego lęków, nie nazywaj go tchórzem, beksą czy dzidziusiem. Nie lekceważ jego uczuć, ale też nie bądź nadopiekuńcza. Częste powtarzanie „uważaj” wzbudzi w maluchu poczucie, że coś jest złe i zabronione. Podczas kąpieli bądź czujna i nie spuszczaj go z oczu, ponieważ w innym przypadku może doprowadzić to do tragedii! Jako osoba najbliższa sercu dziecka, nie powinnaś dodawać mu lęków, mówiąc „bo cię zostawię, jak będziesz taki niegrzeczny”, „bo przestanę cię kochać”, „bo znajdę sobie grzeczniejsze i spokojniejsze dziecko”, „przez ciebie znowu rozboli mnie głowa”. Pomyśl, jak okrutnie brzmią takie zwroty kierowane w stronę dziecka i jak negatywnie oddziałują na jego stan psychiczny. Straci on poczucie bezpieczeństwa i nabierze wątpliwości co do twojej ogromnej miłości, którą go przecież darzysz. Często groźby dotyczące „wymiany na lepsze dziecko” powodują u twojej pociechy agresję i złość na rówieśników, w których widzi konkurencję.

Pamiętaj, że nie zawsze można wyeliminować okoliczności wzbudzające w dziecku lęk. Czasami warto się jednak z nimi zmierzyć i pokazać maluchowi, że tak naprawdę są one bezpodstawne. Nie odtrącaj go i wspieraj na każdym etapie rozwoju, aby nigdy nie poczuło się samotne i opuszczone, a co najważniejsze – aby nigdy nie straciło poczucia bezpieczeństwa!

Autor: Paulina Klimek